Της Παναγιώτας Γεωργίου
Σύμφωνα με τις κατατάξεις του φετινού Δείκτη Διεθνούς Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας (International Tax Competitiveness Index - ITCI), η Εσθονία καταλαμβάνει την πιο ανταγωνιστική θέση για έκτη συνεχόμενη χρονιά, ενώ η Γαλλία κατατάσσεται στον πάτο του δείκτη. Τι συνεπάγονται αυτές οι κατατάξεις για τις χώρες της ΕΕ και τους πολίτες τους;
Ο Δείκτης μετρά τον βαθμό στον οποίο τα φορολογικά συστήματα των 36 χωρών του ΟΟΣΑ προάγουν την ανταγωνιστικότητα μέσω των χαμηλών βαρών στις επιχειρηματικές επενδύσεις και της ουδετερότητας ενός καλώς δομημένου φορολογικού κώδικα. Αυτό σημαίνει ότι το φορολογικό σύστημα της Εσθονίας είναι το πιο ανταγωνιστικό στον ΟΟΣΑ.
Μια σημαντική επιμέρους πτυχή που μετρά ο Δείκτης είναι το επίπεδο της εταιρικής φορολόγησης. Έχει υποστηριχθεί ότι η μείωση της εταιρικής φορολόγησης οδηγεί στην αύξηση των επενδύσεων, της παραγωγικότητας και συνεπώς της οικονομικής ανάπτυξης.
Το επιχείρημα υπέρ της μείωσης της εταιρικής φορολόγησης συνήθως εστιάζει σε δύο πτυχές. Πρώτον, το γεγονός ότι η εταιρική φορολόγηση περιορίζει τον σχηματισμό κεφαλαίου, την ανάπτυξη και την παραγωγή. Δεύτερον, ότι η μείωση της εταιρικής φορολόγησης μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη και το επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας.
Μ' αυτή την έννοια, ένας ανταγωνιστικός και ουδέτερος φορολογικός κώδικας προάγει τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και τις επενδύσεις ενώ οδηγεί στην είσπραξη επαρκών εσόδων για τις κρατικές προτεραιότητες.
Ο Δείκτης συνεπώς μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο καθώς καταδεικνύει όχι μόνο ποιες χώρες παρέχουν το καλύτερο φορολογικό περιβάλλον για τις επενδύσεις, αλλά και το καλύτερο φορολογικό περιβάλλον για την έναρξη και την ανάπτυξη μιας επιχείρησης. Η σύγκριση των φορολογικών κωδίκων των χωρών, και η παρατήρηση του τρόπου με τον όποιο κάποιοι απ' αυτούς αποτελούν καλά ή κακά παραδείγματα, δίνει την ευκαιρία να συγκρίνουμε και να εκτιμήσουμε το πώς οι χώρες δομούν τα φορολογικά τους συστήματα. Αυτό με τη σειρά του παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη δόμηση της φορολογικής πολιτικής.
Ακόμη, αυτό καταδείχθηκε εμπειρικά σε χώρες της Νότιας Ευρώπης, ιδίως μετά την παγκόσμια κρίση του 2008 και τα μέτρα λιτότητας που ακολούθησαν. Ένα ενδιαφέρον τέτοιο παράδειγμα είναι η Ελλάδα, μια χώρα που σταθερά κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις του Δείκτη τα τελευταία χρόνια. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι η Ελλάδα κατατάσσεται πολύ χαμηλά στον συνολικό δείκτη ανταγωνιστικότητας (στην 30η θέση). Σ' αυτό συμβάλλει η χαμηλή κατάταξη για την εταιρική φορολόγηση (29η θέση).
Με τις πρόσφατες εκλογές και τη νέα κυβέρνηση που εστιάζει στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας, μπορεί να περιμένει κανείς ότι η επίδοση της χώρας θα βελτιωθεί σημαντικά μέσα στα επόμενα χρόνια. Ένα ευνοϊκότερο πλαίσιο εταιρικής φορολόγησης, ιδίως για χώρες όπως η Ελλάδα που επιδεικνύουν υψηλά επίπεδα ανεργίας, θα οδηγήσει ιδανικά σε υψηλότερους μισθούς και σε αύξηση της απασχόλησης.
Μια ακόμη ενδιαφέρουσα παρατήρηση από τις φετινές κατατάξεις του Δείκτη αφορά τις χώρες που καταλαμβάνουν τις θέσεις στη μέση, ιδίως τις σκανδιναβικές. Όπως καταδεικνύεται στην περίπτωση της Φινλανδίας (18η θέση) και της Νορβηγίας (19η θέση), η χαμηλή εταιρική φορολόγηση εξουδετερώνεται από τους υψηλούς συντελεστές ατομικής φορολόγησης που συνδέονται με τις ασφαλιστικές εισφορές.
Για τις χώρες που προπορεύονται στην κατάταξη του Δείκτη, και ιδίως τις χώρες της Βαλτικής, η χαμηλή εταιρική φορολόγηση οδηγεί σε υψηλή κατάταξη, αλλά αυτό μετριάζεται από μια μεσαία κατάταξη στον φόρο κατανάλωσης, ιδίως για τη Λετονία και τη Λιθουανία. Σε συνδυασμό με τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ για την απασχόληση, υπάρχει ένας παρατηρήσιμος θετικός συσχετισμός μεταξύ της κατάταξης στον Δείκτη ως προς την εταιρική φορολόγηση και την ανεργία, καθώς όσο χαμηλότερη είναι η εταιρική φορολόγηση, τόσο χαμηλότερη είναι και η ανεργία. Αντιθέτως, οι ατομικοί φόροι και οι φόροι κατανάλωσης συσχετίζονται ασθενέστερα με την ανεργία.
Ο Δείκτης Διεθνούς Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας είναι συνεπώς ένα χρήσιμο εργαλείο για την εκτίμηση των μελλοντικών επιδόσεων της εκάστοτε οικονομίας. Τα διάφορα φορολογικά καθεστώτα έχουν σημαντική επίδραση στις ξένες άμεσες επενδύσεις, την οικονομική ανάπτυξη και τα ποσοστά απασχόλησης μιας χώρας. Ο Δείκτης επισημαίνει εύστοχα τα πεδία όπου χρειάζονται φορολογικές μεταρρυθμίσεις.
--
Η Παναγιώτα Γεωργίου είναι συνεργάτιδα του δικτύου Epicenter.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 12 Νοεμβρίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του δικτύου Epicenter και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
