Του Barry Brownstein
Θα εμπιστευόσασταν έναν γιατρό που δεν πιστεύει στη θεωρία των μικροβίων και χρησιμοποιεί τα ίδια σύνεργα όλη τη μέρα χωρίς να τα αποστειρώνει; Τι θα λέγατε αν, όταν οι ασθενείς εμφάνιζαν μολύνσεις, ο γιατρός επέμενε ότι οι προθέσεις του ήταν καλές και υποστήριζε ότι ο καπιταλισμός είναι αυτός που προκαλεί τις μολύνσεις και όχι τα μικρόβια;
Το να διατηρήσει ένας τέτοιος γιατρός την άδειά του θα ήταν κάτι το παρανοϊκό. Και όμως, εκλέγουμε και υποστηρίζουμε πολιτικούς που πιστεύουν πως η ανθρωπιστική κρίση στη Βενεζουέλα οφείλεται σε κάτι άλλο πέραν του σοσιαλισμού.
Η λιμοκτονία στον σοσιαλισμό είναι ο κανόνας
Στο άρθρο του στην Wall Street Journal με τίτλο “Venezuela is Starving” (Η Βενεζουέλα λιμοκτονεί), ο Juan Forero γράφει γι' αυτή την τραγωδία που συνεχώς επιδεινώνεται:
“Ο Jean Pierre Planchart, ένα βρέφος ενός έτους, έχει το τραβηγμένο πρόσωπο ενός ηλικιωμένου ανθρώπου και ένα κλάμα που μόλις και ακούγεται. Τα πλευρά του διαγράφονται μέσα από το δέρμα του. Ζυγίζει μόλις 5,5 κιλά.
Η μητέρα του, Maria Planchart, προσπάθησε να τον ταΐσει με ό,τι μπορούσε να βρει ψάχνοντας τα σκουπίδια - αποφάγια από κοτόπουλο ή πατάτες. Εντέλει, πήγε το παιδί σε ένα νοσοκομείο στο Καράκας, όπου προσεύχεται ένα μείγμα ριζιού και γάλακτος να κρατήσει τον γιο της ζωντανό.
'Το βλέπω να κοιμάται συνέχεια, να γίνεται ολοένα και πιο αδύναμος, και συνεχώς να χάνει βάρος', είπε η 34χρονη κυρία Planchart. 'Ποτέ δεν πίστευα ότι θα δω τη Βενεζουέλα σ' αυτή την κατάσταση'”.
Η Βενεζουέλα ήταν κάποτε η πλουσιότερη χώρα της Λατινικής Αμερικής, και παρήγε τρόφιμα για να τα εξάγει. Σήμερα δεν μπορεί να παραγάγει αρκετά τρόφιμα ούτε καν για τον λαό της, σε μια οικονομία χτυπημένη από την κρατικοποίηση των ιδιωτικών αγροκτημάτων, και τους ελέγχους τιμών και συναλλάγματος.
Ήδη από το 2010 πολλοί κάτοικοι της Βενεζουέλας πεινούσαν ενώ 120.000 τόνοι τροφίμων σάπιζαν στο κρατικό λιμάνι του Πουέρτο Καμπέγιο. Επρόκειτο για ένα δυσοίωνο σημάδι για το τι θα επακολουθούσε. Οι υποστηρικτές του Τσάβεζ στις χώρες της Δύσης δεν έδωσαν σημασία ή δεν νοιάστηκαν. Ο Thor Halvorssen, πρόεδρος του Human Rights Foundation, έδωσε σημασία και έγραψε “δεν αποτελεί συνεπώς έκπληξη το γεγονός ότι η αγροτική πολιτική της Βενεζουέλας ακολουθεί το πρότυπο μιας άλλης χώρας με χρόνιες ελλείψεις τροφίμων - της κομμουνιστικής Κούβας”.
Ο Vernon L. Smith είναι νομπελίστας οικονομικών. Πρόσφατα έκανε τις ακόλουθες ανεπίσημες παρατηρήσεις στο Facebook σχετικά με τα όσα αναφέρει ο Forero:
“Η Κυβέρνηση της Βενεζουέλας, στο όνομα του λαού και προς όφελος του λαού κατάσχεσε τις κερδοσκοπικές πετρελαϊκές εταιρείες, νομίζοντας πως ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να διαχειριστεί μια επιχείρηση. Άρχισε να αναδιανέμει πλούτο στους φτωχούς, έκανε την ηλεκτρική ενέργεια δωρεάν, και έλαβε τα εύσημα από κάποιους - έστω, από τουλάχιστον έναν Αμερικανό νομπελίστα οικονομικών για τη μείωση της ανισότητας που επετύγχανε.
Αυτή η μικρή και απίστευτα πλούσια σε πετρέλαιο χώρα δεν μπορεί σήμερα να εξασφαλίσει την τροφή των κατοίκων της. Οι αγορές, οι τιμές των οποίων συντονίζουν και κινητροδοτούν τη δημιουργία του πλούτου δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Οι αγρότες δεν μπορούν να αγοράσουν σπόρους ή λιπάσματα, οι εισαγωγές τροφίμων έχουν μειωθεί κατά 70% και οι άνθρωποι δεν μπορούν να βρουν αρκετό φαγητό ούτε στους κάδους απορριμμάτων. Οι αδιόρατες λειτουργίες της περίπλοκης οικονομίας της αφθονίας - η οποία βεβαίως δεν μπορεί να διασφαλίσει ότι όλοι θα είναι αρκετά παραγωγικοί ώστε να συμμετέχουν σ' αυτή την αφθονία - έχουν εντελώς καταρρεύσει”.
Ο Σμιθ συνεχίζει με αυτά τα βαρυσήμαντα λόγια: “ΑΝΑΣΤΡΕΨΤΕ όλες αυτές τις πολιτικές, και τα αποτελέσματά τους θα αναστραφούν αμέσως - και η αφθονία θα αποκατασταθεί εύκολα, όσο γρήγορα όσο εξαφανίστηκε”. Αναλογιστείτε τα λόγια του Σμιθ - ο ανθρώπινος πόνος στη Βενεζουέλα θα τερματιστεί σχεδόν αμέσως μόλις αποκατασταθεί η ελευθερία.
Η ψευδαίσθηση του κεντρικού σχεδιασμού
Δεδομένου του ότι η τραγωδία στη Βενεζουέλα είναι ανθρωπογενής είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς για το γιατί πολιτικοί όπως ο Τζέρεμι Κόρμπιν (που μπορεί να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου) και ο Μπέρνι Σάντερς που προσέφερε υποστήριξη στο καθεστώς Τσάβεζ δεν έφυγαν από την πολιτικοί γελοιοποιούμενοι. Ο Κόρμπιν έχει μάλιστα υποστηρίξει τον διάδοχο του Τσάβεζ, Νικολάς Μαδούρο. Ο Μαδούρο υποστήριξε τον Σάντερς το 2016, χαρακτηρίζοντάς τον “έναν επαναστάτη φίλο”.
Το 2011 ο Μπέρνι Σάντερες παραβλέποντας τις ελλείψεις σε τρόφιμα είπε: “Αυτές τις μέρες, το αμερικανικό όνειρο είναι πιθανότερο να πραγματώνεται στη Νότια Αμερική, σε μέρη όπως ο Ισημερινός, η Βενεζουέλα και η Αργεντινή…”
Όταν ο Ούγκο Τσάβεζ, ο πατέρας του εφιάλτη της Βενεζουέλας, πέθανε το 2012, ο Πρόεδρος Κάρτερ επαίνεσε τις καλές του προθέσεις λέγοντας “Μολονότι δεν συμφωνούμε με όλες τις μεθόδους της κυβέρνησής τους, ποτέ δεν αμφισβητήσαμε τη δέσμευση του Τσάβεζ να βελτιώσει τις ζωές των εκατομμυρίων συμπατριωτών του”.
Ο Χίτλερ, ο Μάο, ο Στάλιν, ο Πολ Ποτ, και πολλοί άλλοι αυταρχικοί μαζικοί δολοφόνοι ισχυρίστηκαν ότι έχουν καλές προθέσεις. Τι αξία έχουν όμως οι καλές προθέσεις; Σύμφωνα με τη γνωστή ρήση του Μίλτον Φρίντμαν “Η συγκεντρωμένη εξουσία δεν καθίσταται αβλαβής από τις καλές προθέσεις εκείνων που τη δημιούργησαν”.
Η λιμοκτονία είναι ένα εγγενές χαρακτηριστικό των οικονομικών τις οποίες διαχειρίζεται το κράτος: Σήμερα η Βόρεια Κορέα, παλαιότερα η Κίνα υπό τον Μάο, και η Ρωσία υπό τον Στάλιν είναι μόνο λίγα από τα σχετικά παραδείγματα. Το να πιστεύει κανείς ότι οι κεντρικοί σχεδιαστές μπορούν να συντονίσουν και να προσαρμόσουν τις ατομικές μας δραστηριότητες είναι μια πλάνη.
Μολαταύτα, πολλοί υποκύπτουν στην ψευδαίσθηση ότι ο κεντρικός σχεδιασμός είναι εφικτός. Μια έρευνα του Victims of Communism Memorial Foundation συμπέρανε ότι “έξι στους δέκα Αμερικανού που ρωτήθηκαν δεν είχαν καν ακουστά τον σοσιαλιστική δικτάτορα της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο, την οικονομική κρίση και τις καταπατήσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων που συμβαίνουν υπό την εξουσία του”. Δεδομένου αυτού του βαθμού άγνοιας, δεν προκαλεί έκπληξη το ότι “περισσότεροι εκπρόσωποι της γενιάς των Millennials θα προτιμούσαν να ζουν σε μια σοσιαλιστική χώρα (44%) παρά σε μία καπιταλιστική (42%)”.
Στο βιβλίο τους Mistakes Were Made (But Not By Me), οι διάσημοι ψυχολόγοι Carol Tavris και Elliot Aronson γράφουν:
“Η φράση 'έγιναν λάθη' είναι μια τόσο κατάφωρη προσπάθεια να απαλλαγεί κάποιος από τις ευθύνες του που έχει καταντήσει ένα πανεθνικό αστείο - τόσο, που ο πολιτικός συντάκτης Bill Schneider την χαρακτήρισε ως 'αόριστο απαλλακτικό χρόνο'. 'Εντάξει, έγιναν λάθη, αλλά όχι από μένα, από κάποιον άλλο που θα παραμείνει ανώνυμος'”.
Όταν γραφτεί η ιστορία αυτής της τραγωδίας στη Βενεζουέλα, θα αποδοθούν ευθύνες. Λίγοι όμως θα κοιτάξουν τα εγγενή λάθη του σοσιαλισμού. Οι πιστοί δεν θα χάσουν τον ύπνο τους - θα συνεχίσουν να επιμένουν ότι δεν υπάρχει κανένα εγγενές λάθος στον σοσιαλισμό. Θα πουν έγιναν λάθη, αλλά όχι από μένα”. Και μετά θα υποσχεθούν ότι αυτά τα λάθη δεν θα επαναληφθούν στο μέλλον. Και μετά, θα ξαναγίνουν λάθη. Αυτό το μοτίβο θα επαναλαμβάνεται μέχρι περισσότεροι άνθρωποι να πειστούν ότι ο σοσιαλισμός προκαλεί ανθρώπινο πόνο και η γιατρειά είναι η ατομική και οικονομική ελευθερία.
--
Ο Barry Brownstein είναι ομότιμος καθηγητής οικονομικών και ηγεσίας στο Πανεπιστήμιο της Βαλτιμόρης. Είναι συγγραφέας του βιβλίου The Inner-Work of Leadership. Για να λαμβάνετε τα κείμενά του, εγγραφείτε στο Mindset Shifts.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 17 Δεκεμβρίου 2018 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
Photo by AP
