Του Toni Skoric
Λίγο καιρό αφού η ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ-ΕΡΡ) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε μια τροπολογία στους Διαδικαστικούς της Κανόνες που άνοιγε τον δρόμο για την αναστολή της ιδιότητας μέλους του κόμματος Fidesz του Βίκτωρα Όρμπαν, ο Ούγγρος Πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι οι ευρωβουλευτές του κόμματός του θα αποχωρήσουν από την Ομάδα των Χριστιανοδημοκρατών.
Πώς επηρεάζει αυτή η απόφαση το Fidesz, το ΕΛΚ και την ουγγρική αντιπολίτευση; Σε ποια κομματική οικογένεια θα μπορούσε να ενταχθεί τώρα ο Όρμπαν;
Στις 3 Μαρτίου, το 84% της Ομάδας του ΕΛΚ ψήφισε υπέρ της τροποποίησης των Διαδικαστικών Κανόνων που θα του επέτρεπαν να αποκλείσει ή να αναστείλει στο μέλλον εθνικές αντιπροσωπείες από την Ομάδα. Η αλλαγή ψηφίστηκε με 148 ψήφους υπέρ και 28 κατά.
Η απόφαση αυτή άνοιξε τον δρόμο για την πιθανή αναστολή της ιδιότητας μέλος του ουγγρικού κόμματος Fidesz με επικεφαλής τον Πρωθυπουργό Βίκτωρα Όρμπαν, ο οποίος επί χρόνια βρίσκεται σε διαμάχη με το ΕΛΚ για παραβάσεις των θεμελιωδών αρχών της ΕΕ και λεκτικές επιθέσεις εναντίον του πρώην Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ.
Για να προλάβει την εκδίωξή του, ο Ορμπάν ανακοίνωσε σε μια επίστολή του προς τον επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ, τον οποίο ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Fidesz, Tamás Deutsch είχε πρόσφατα συγκρίνει με την Γκεστάπο, ότι οι 12 Ούγγροι ευρωβουλευτές του Fidesz εγκαταλείπουν άμεσα την Ομάδα του ΕΛΚ.
Quo Vadis, Fidesz?
Μολονότι το Fidesz και η ουγγρική κυβέρνηση προσπαθούν να παρουσιάσουν στους Ούγγρους ψηφοφόρους την έξοδο από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΕΛΚ ως επιτυχία, με το βήμα αυτό το κυβερνών κόμμα χάνει τη μέχρι χθες ασφαλή διαπραγματευτική του θέση στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η επιδραστική και πολυπληθέστερη κοινοβουλευτική ομάδα του ΕΛΚ έδινε στον Όρμπαν και το Fidesz μια πλατφόρμα προώθησης των συμφερόντων του στην ευρωπαϊκή σκηνή και τη νομιμοποίηση της διαχείρισης των ευρωπαϊκών κονδυλίων στο εσωτερικό της χώρας. Μολονότι η αντιπροσωπεία του Fidesz εγκατέλειψε την Ομάδα του ΕΛΚ, οι ευρωβουλευτές του δεν μπορούν σήμερα να ενταχθούν σε οποιαδήποτε άλλη πολιτική ομάδα, καθώς το Fidesz παραμένει μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, έστω και σε αναστολή από τον Μάρτιο του 2019.
Στο Fidesz όμως δεν θέλουν να λειτουργήσουν για πάρα πολύ ως ανεξάρτητοι ευρωβουλευτές, καθώς αυτό εντέλει θα οδηγήσει είτε στην αποπομπή είτε στην αποχώρηση του κόμματος από το ΕΛΚ.
Χωρίς πλέον δεσμούς μεταξύ του Fidesz και της Ομάδας του ΕΛΚ, μπορεί κανείς να περιμένει ότι αυτό θα οδηγήσει σε μια σκληρότερη εκστρατεία εναντίον του μηχανισμού της νομοκρατίας της ΕΕ από την ουγγρική κυβέρνηση: Μήπως λοιπόν η “outsider Ουγγαρία” υπό τη διακυβέρνηση Όρμπαν θα εντείνει την πολιτική της αναζήτησης αποδιοπομπαίου τράγου στους θεσμούς της ΕΕ;
Η επίκληση μιας μόνιμης εξωτερικής απειλής παραμένει ένα σημαντικό μέρος των εκλογικών εκστρατειών του Fidesz στην Ουγγαρία. Μια εκστρατεία όμως υπέρ της εξόδου της χώρας από την ΕΕ δεν φαίνεται πιθανή, καθώς τόσο η Ουγγαρία συνολικά, όσο και η οικογένεια και οι φίλοι του Όρμπαν επωφελούνται από την οικονομική βοήθεια από την ΕΕ που ανέρχεται σε πολλά δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι συντηρητικοί σε αναταραχή
Τι θα συνέβαινε αν το Fidesz δεν αποχωρούσε εθελουσίως από την ευρωομάδα; Η απαιτούμενη πλειοψηφία της Ομάδας του ΕΛΚ υπερψήφισε την τροποποίηση των Διαδικαστικών Κανόνων, που ισχύει εξίσου για όλα τα Μέλη. Ισχύει για το γερμανικό CDU και το βαυαρικό CSU καθώς και το αυστριακό ÖVP, το σλοβενικό SDS, ή τα ουγγρικά KNDP και Fidesz.
Μεταξύ των 28 ευρωβουλευτών του ΕΛΚ που ψήφισαν “όχι” συγκαταλέγονται οι προερχόμενοι από την Ουγγαρία, τρεις ευρωβουλευτές από τη Σλοβενία και έξι από την Αυστρία. Το μόνο μέλος του κόμματος KDNP György Hölvényi, παρέμεινε μέλος της Ομάδας του ΕΛΚ. Το χριστιανοδημοκρατικό KDNP κατέβηκε στις ευρωεκλογές σε κοινό συνδυασμό με το Fidesz.
Το Σλοβενικό Δημοκρατικό Κόμμα (SDS), με επικεφαλής τον Σλοβένο Πρωθυπουργό Janez Janša, επίσης παραμένει στην Ομάδα του ΕΛΚ. Ο Janša κατηγορείται για εκστρατείες λάσπης και λεκτικές επιθέσεις σε δημοσιογράφους στη χώρα του, και η παρουσία του στο Twitter συχνά συγκρίνεται με αυτή του τέως Προέδρου των ΗΠΑ Τραμπ, τον οποίο ο Σλοβένος Πρωθυπουργός ανακήρυξε σε νικητή των αμερικανικών προεδρικών εκλογών τον Δεκέμβριο.
Ο Janša είναι στενός σύμμαχος του Όρμπαν, ο οποίος των υποστήριξε δημοσίως στην εκστρατεία του για τις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2018. Στην Ουγγαρία, το Fidesz διαθέτει μια πλειοψηφία των δύο τρίτων στο κοινοβούλιο και σε μεγάλο βαθμό μπορεί από μόνο του να ορίζει τους κανόνες της πολιτικής.
Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, πρέπει να επιδεικνύει μια μεγαλύτερη προθυμία για συμβιβασμούς, την οποία το Fidesz ολοένα και λιγότερο φαίνεται διατεθειμένο να προσφέρει, ενώ πλέον η αντιπροσωπεία του αποχώρησε.
Πανηγυρισμοί στην ακροδεξιά
Αμέσως μετά την αποχώρηση του κόμματος από το ΕΛΚ, διατυπώθηκε μια πρόσκληση από την Ομάδα “Ταυτότητας και Δημοκρατίας” (ID) καθώς και λόγια υποστήριξης από την Ομάδα των “Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών” (ECR). Ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας Tamás Deutsch, δήλωσε στα ουγγρικά μέσα ότι οι ευρωβουλευτές του Fidesz θα συνεχίσουν το έργο τους ως ανεξάρτητοι.
Αυτό όμως δεν είναι προς το συμφέρον του Fidesz μακροπρόθεσμα. Στα ζητήματα της νομοκρατίας, το Fidesz βρίσκει σύμμαχο το πολωνικό κυβερνών κόμμα PiS, που είναι μέλος του ECR. Αυτή η συμμαχία μπορεί να χαρακτηριστεί καθαρά τακτικού χαρακτήρα, καθώς η πολωνική και η ουγγρική κυβέρνηση συνεργάζονται σε ό,τι αφορά τη διαμάχη για τη νομοκρατία και τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Η Επιτροπή της ΕΕ βλέπει προβλήματα και στις δύο αυτές χώρες λόγω παραβιάσεων της νομοκρατίας.
Σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, οι δύο κυβερνήσεις βρέθηκαν επανειλημμένως σε αντίθετες πλευρές, ιδίως σε ό,τι αφορά την στάση τους έναντι της Ρωσίας. Στο ζήτημα αυτό, ο Όρμπαν είναι πολύ κοντύτερα στον πρώην Υπουργό Εσωτερικών της Ιταλίας και επικεφαλής της δεξιάς εθνικιστικής Λέγκας Ματέο Σαλβίνι και της δεξιάς Γαλλίας λαϊκίστριας Μαρίν Λεπέν.
Τα κόμματα των δύο αυτών πολιτικών, η Λέγκα και ο Εθνικός Συναγερμός, ανήκουν στην ομάδα “Ταυτότητα και Δημοκρατία” - μαζί με το AfD. Ο Όρμπαν συνειδητοποιεί ότι μια συμμαχία με το AfD θα δοκιμάσει, αν όχι θα θέσει σε κίνδυνο, τις καλές του σχέσεις με τη γερμανική κυβέρνηση και τους σημαντικούς οικονομικούς του δεσμούς.
Ακόμη και αν ο Όρμπαν δεν ενταχθεί σε καμία από τις δύο αυτές κομματικές οικογένειες θα παράσχει, όπως εξήγησε στέγη σε εκείνους τους Ευρωπαίους πολίτες “που δεν θέλουν μετανάστες, δεν θέλουν πολυπολιτισμικότητα, που δεν έχουν περιπέσει σε παράνοια για θέματα ΛΟΑΤΚΙ”
Δεν μπορεί συνεπώς να αποκλειστεί το ενδεχόμενο σύντομα να σχηματιστεί μια νέα κομματική συμμαχία στη δεξιά με ηγετική μορφή τον Όρμπαν.
Οι φιλελεύθεροι βλέπουν την ευκαιρία τους
Το γεγονός ότι το Fidesz είναι σήμερα απομονωμένο στο ευρωπαϊκό επίπεδο και σημειώνει στις δημοσκοπήσεις μια αργή πτώση δίνουν στην ενωμένη ουγγρική αντιπολίτευση μια περαιτέρω ώθηση για τις κοινοβουλευτικές εκλογές της άνοιξης του 2022.
Στο τέλος του Ιανουαρίου, η ενωμένη αντιπολίτευση - μια συμμαχία έξι κομμάτων, ανάμεσα στα οποία και το φιλελεύθερο κόμμα Momentum - κατάφερε να ξεπεράσει στις δημοσκοπήσεις το Fidesz για πρώτη φορά. Οι προκριματικές εκλογές της αντιπολίτευση θα διεξαχθούν το φθινόπωρο.
Σε τρεις συνολικά γύρους, οι ψηφοφόροι μπορούν να επιλέξουν τον υποψήφιο για τη θέση του Πρωθυπουργού, καθώς και τους υποψηφίους για τις 106 εκλογικές περιφέρειες. Ο πρόεδρος του φιλελεύθερου Momentum, András Fekete-Győr, θα κατέβει με το πρόγραμμά του “Νέα Ουγγαρία, Νέα Πρόσωπα” ως υποψηφίος για τη θέση του Πρωθυπουργού στις επερχόμενες προκριματικές.
Το πρόγραμμά του εστιάζει μεταξύ άλλων στη μάχη εναντίον της διαφθοράς, στην αποκατάσταση της ελευθερίας του τύπου και τη δημιουργία ενός δίκαιου εκλογικού νόμου. Μια δημόσια συζήτηση για το κοινό εκλογικό πρόγραμμα θα ξεκινήσει τον Μάιο. Ο Όρμπαν θα προσπαθήσει να διασπάσει την αντιπολίτευση και να παρουσιαστεί ως ο σωτήρας των Ούγγρων.
--
Ο Toni Skoric είναι υπεύθυνος προγραμμάτων Κεντρικής Ευρώπης και Βαλτικής στο γραφείο του Ιδρύματος Friedrich Naumann στην Πράγα.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 11 Μαρτίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
