Του Richard N. Lorenc
Όταν αναφέρω ότι εργάζομαι στο Foundation for Economic Education, συχνά με ρωτούν: “Ποιες είναι οι οικονομικές ιδέες που θα πρέπει να κατανοούμε;”
Στο FEE φέρνουμε συχνά αυτή την ερώτηση στο μυαλό μας όταν ετοιμάζουμε τα άρθρα, τα μαθήματα, τα σεμινάρια και τα βίντεό μας. Έχουμε συμπυκνώσει την “οικονομική σκέψη” σε 12 βασικές έννοιες. Ο κατάλογος που ακολουθεί μας έχει χρησιμεύσει ως οδηγός τα τελευταία χρόνια και πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να τον μοιραστούμε με τον κόσμο.
1. Τα οφέλη του εμπορίου: Σε κάθε ελεύθερη και εθελούσια οικονομική συναλλαγή και τα δύο μέρη ωφελούνται - τουλάχιστον όπως το βλέπουν.
2. Η υποκειμενική αξία: Η αξία κάθε αγαθού ή υπηρεσίας προσδιορίζεται από τον εκάστοτε άνθρωπο ξεχωριστά.
3. Το κόστος ευκαιρίας: Τίποτε δεν είναι δωρεάν, και το κόστος του κάθε πράγματος ισοδυναμεί με αυτό που εγκαταλείπουμε για να το αποκτήσουμε.
4. Η αυθόρμητη τάξη: Η κοινωνία δεν είναι το αποτέλεσμα μιας ιεραρχικής πρόθεσης ή ενός σχεδιασμού, αλλά προκύπτει από τις πράξεις των ατόμων που έχουν ως αποτέλεσμα ασχεδίαστες συνέπειες για το σύνολο.
5. Τα κίνητρα: Τα άτομα δρουν με σκοπό να μεγιστοποιούν τις απολαβές τους.
6. Το συγκριτικό πλεονέκτημα: Η συνεργασία μεταξύ των ατόμων δημιουργεί αξία όταν ένας πωλητής μπορεί να παράγει ένα προϊόν ή μια υπηρεσία με χαμηλότερο κόστος απ' αυτό που θα είχε ο αγοραστής αν το παρήγε ο ίδιος.
7. Το πρόβλημα της γνώσης: Κανένα άτομο και καμία ομάδα δεν γνωρίζει αρκετά ώστε να σχεδιάσει (και να επιβάλει) τα κοινωνικά αποτελέσματα, καθώς η αναγκαία πληροφορία για την κοινωνική τάξη είναι κατανεμημένη μεταξύ των μελών της κοινωνίας και αποκαλύπτεται μόνο μέσα από τις επιλογές των ανθρώπων.
8. Αυτό που φαίνεται κι αυτό που δεν φαίνεται: Πέρα από τα χειροπιαστά και τα μετρήσιμα αποτελέσματα, υπάρχουν συχνά αόρατα κόστη και χαμένες ευκαιρίες σε κάθε πράξη ή πολιτική.
9. Οι κανόνες έχουν σημασία: Οι θεσμοί επηρεάζουν τις αποφάσεις των ατόμων. Για παράδειγμα, τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα πηγάζουν από την πραγματικότητα της σπανιότητας η οποία υπαγορεύει η ιδιοκτησία να αφορά τα άτομα και όχι μια συλλογικότητα.
10. Η δράση είναι εμπρόθετη: Κάθε άτομο κάνει επιλογές με σκοπό να βελτιώσει την κατάστασή του.
11. Η κοινωνία των πολιτών: Η εθελούσια συσχέτιση επιτρέπει σε ανθρώπους από κάθε υπόβαθρο να συναναστρέφονται μεταξύ τους ειρηνικά, να δημιουργούν αξία, να καλλιεργούν τον προσωπικό τους χαρακτήρα και να οικοδομούν αμοιβαία εμπιστοσύνη.
12. Η επιχειρηματικότητα: Η αξιοποίηση μιας ευκαιρίας για την συγκέντρωση ιδεών και πόρων που δεν αξιοποιούνται πλήρως, αξιοποιούνται με λάθος τρόπο, ή δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί για τη δημιουργία αξίας για άλλους ανθρώπους.
Μπορείτε να αναλογιστείτε τους τρόπους και τα μέρη όπου εμφανίζονται αυτές οι αξίες - όταν ψωνίζετε, συναναστρέφεστε με άλλους ανθρώπους και σχεδιάζετε το μέλλον σας. Τα οικονομικά, όπως μας αρέσει να λέμε, είναι παντού!
--
Ο Richard N. Lorenc είναι διευθύνων σύμβουλος του FEE και διοικητικός διευθυντής του προγράμματος Youth Education & Audience Research (“YEAR”) του FEE που έχει ως στόχο την ανάπτυξη και προώθηση νέου περιεχομένου και τεχνικών διανομής για ιδέες της ελεύθερης αγοράς.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 25 Αυγούστου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ - “Μάρκος Δραγούμης”.
