Του Γιάννη Παλιούρη
Το μυελοβλάστωμα Sonic Hedgehog (SHH) είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους παιδικούς καρκίνους στον εγκέφαλο. Χάρη στην πρόοδο των θεραπευτικών μεθόδων είναι επίσης και ένας από τους καρκίνους με υψηλά ποσοστά επιβίωσης. Δυστυχώς, όμως, σε ένα ποσοστό ασθενών οι όγκοι αναπτύσσουν αντίσταση στη θεραπεία, με αποτέλεσμα την υποτροπή.
Μια νέα προσέγγιση που ακολούθησαν ερευνητές στο Ιατρικό Κέντρο του Νοσοκομείου Παίδων στο Σινσινάτι φαίνεται, όμως, πως ανοίγει καινούριους δρόμους στην αντιμετώπιση της ασθένειας φέρνοντας μαζί της νέες ελπίδες.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν πανίσχυρους υπολογιστές οι οποίοι ανέλυαν ταυτόχρονα χιλιάδες μεμονωμένα κύτταρα ώστε να χαρτογραφήσουν τις μοριακές και κυτταρικές μεταβολές που λάμβαναν χώρα και πυροδοτούσαν την επανεμφάνιση του καρκίνου. Η μέθοδος ονομάζεται «Μονοπυρηνική Μεταγραφομική», αλλά αυτό μικρή σημασία έχει. Το πραγματικά σημαντικό είναι ότι σύμφωνα με τη δημοσίευση των ερευνητών στην επιθεώρηση Cancer Cell, με τον τρόπο αυτό μπόρεσαν να ανακάλυψαν νέες θεραπευτικές στρατηγικές για τη νόσο.
Πιο αναλυτικά, τα νέα στοιχεία που είχαν στα χέρια τους επέτρεψαν στους επιστήμονες να εφαρμόσουν άμεσο γενετικό χειρισμό για να μπλοκάρουν γενετικές και μοριακές μεταλλάξεις στους όγκους. Τελικά, το γενετικό «μπλοκάρισμα» σταμάτησε την ανάπτυξη του καρκίνου και εμπόδισε την υποτροπή σε ποντίκια.
Οι ερευνητές συνέλεξαν τα πολύτιμα δεδομένα εξετάζοντας όγκους μυελοβλαστώματος ποντικιών, από διάφορα στάδια ανάπτυξης των όγκων. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι υπολογιστές έδωσαν τη δυνατότητα να ιχνηλατηθεί το πλήρες σετ μεταγραφόμενων ακολουθιών DNA σε κάθε μεμονωμένο καρκινικό κύτταρο. Έτσι, δημιουργήθηκε το πλήρες μονοπάτι της καρκινικής εξέλιξης, δίνοντας στους ερευνητές τη δυνατότητα να εντοπίσουν σε ποιο σημείο και γιατί τα καρκινικά κύτταρα καθίστανται ανθεκτικά στη θεραπεία. Ουσιαστικά με τη βοήθεια της τεχνολογίας έγινε εφικτό να «ξεκλειδώσει» ένα μέρος του κώδικα ανάπτυξης του συγκεκριμένου καρκίνου.
Σύμφωνα με τους ερευνητές από το Ιατρικό Κέντρο του Νοσοκομείου Παίδων στο Σινσινάτι, το μυελοβλάστωμα πυροδοτείται από μια διαφορετική ομάδα κυτταρικών τύπων και μοριακών οδών που δεν έχουν κατανοηθεί πολύ καλά. Ωστόσο μετά την ταυτοποίηση των μοριακών ενεργοποιητών και των πιθανών κυττάρων έναρξης και επανεμφάνισης των όγκων, κατόρθωσαν να στοχοποιήσουν τος «ογκογόνες οδούς».
Σημαίνουν τα παραπάνω ότι βρέθηκε θεραπεία για το μυελοβλάστωμα; Επειδή πρόκειται κυριολεκτικά για ζήτημα ζωής και θανάτου, πρέπει να είμαστε απολύτως σαφείς: Όχι. Άλλωστε και οι ίδιοι οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν στη δημοσίευσή τους ότι απαιτούνται πρόσθετες προκλινικές έρευνες πριν προταθούν κλινικές δοκιμές σε ασθενείς.
Τα καλά νέα είναι ότι η σύμπραξη τεχνολογίας και ιατρικής μάς δίνει για μια ακόμη φορά τη δυνατότητα να αποκωδικοποιήσουμε πολύπλοκες βιολογικές διαδικασίες, που έως σήμερα ήταν απρόσιτες για την ανθρώπινη ευφυΐα. Σε βάθος χρόνου οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι ακόμα και ανίατες σήμερα ασθένειες θα καταστούν αντιμετωπίσιμες, καθώς δεν θα στοχεύουμε κυρίως στα συμπτώματά τους αλλά θα μπορούμε να πλήξουμε την «καρδιά», την γενεσιουργό αιτία τους, όποια και αν είναι αυτή.
