Του Γιάννη Παλιούρη
Όταν στις 17 Δεκεμβρίου 1903 το ελαφρύ διπλάνο με το όνομα «Flyer», των αδελφών Ράιτ βρισκόταν για πρώτη φορά στον αέρα, για μόλις 12 δευτερόλεπτα, πάνω από μια πεδιάδα στη Βόρεια Καρολίνα, σχεδόν κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τη μελλοντική εξέλιξη της αεροπλοΐας. Σήμερα βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο αν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες ότι η Google κατόρθωσε να τιθασεύσει την απίστευτη ισχύ της κβαντικής υπολογιστικής.
Η είδηση είναι γνωστή. Σύμφωνα με δημοσίευση που αναρτήθηκε για λίγη ώρα στο διαδίκτυο - υποτίθεται κατά λάθος- και στη συνέχεια αποσύρθηκε εσπευσμένα, ένας κβαντικός υπολογιστής της Google κατόρθωσε να επιλύσει σε μόλις τρία λεπτά και 20 δευτερόλεπτα, ένα πρόβλημα που θα έπαιρνε 10.000 χρόνια στον ισχυρότερο συμβατικό υπερυπολογιστή.
Η πληροφορία δεν έχει διαψευστεί αλλά ούτε και επιβεβαιώθηκε. Η αρχική δημοσίευση «ανέβηκε» στην ιστοσελίδα του Ερευνητικού Κέντρου Ames της NASA, και εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά στο Διαδίκτυο, από έγκυρα έντυπα όπως οι Financial Times, το Science, το New Scientist και το MIT Technology Review, πριν «κατέβει» εσπευσμένα.
Τι σημαίνει, όμως, στην πράξη αυτό το επίτευγμα αν επιβεβαιωθεί; Καταρχήν θα πρέπει να προσδιορίσουμε τις βασικές λειτουργίες ενός κβαντικού υπολογιστή, σε αντιπαραβολή με τους συμβατικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Οι κλασσικοί υπολογιστές επεξεργάζονται όλες τις πληροφορίες βασιζόμενοι μόνο σε δύο ψηφία: Το 0 και το 1. Πρόκειται για το λεγόμενο δυαδικό σύστημα και τα bits, όπου κάθε πληροφορία μπορεί να εκφραστεί είτε ως 0 είτε ως 1.
Αυτά στον ψηφιακό κόσμο. Γιατί στον κβαντικό, όπου ο φορέας της πληροφορίας είναι το qubit (κβαντικό bit), η πληροφορία μπορεί να εκφραστεί ταυτόχρονα σε οποιαδήποτε «υπέρθεση» μεταξύ του 0 και του 1. Δηλαδή μπορεί να είναι ταυτόχρονα 0 και 1 έως τη στιγμή που ο «παρατηρητής» - χρήστης του υπολογιστή θα εξάγει την πληροφορία, θα διαταράξει το σύστημα οπότε η «πιθανότητα» θα καταρρεύσει και θα μετατραπεί σε βεβαιότητα, δηλαδή είτε 0 είτε 1.
Tη δημιουργία κβαντικών υπολογιστών έθεσε για πρώτη φορά στο τραπέζι το 1982 ο Ρίτσαρντ Φέινμαν, ένας από τους μεγαλύτερους θεωρητικούς Φυσικούς του 20ου αιώνα. Σήμερα, εκτός από την Google, εταιρείες όπως η IBM, η Intel και η Microsoft κατασκευάζουν τις δικές τους κβαντικές διατάξεις, επενδύοντας μάλιστα τεράστια ποσά.
Ο λόγος που το κάνουν είναι γιατί οι κβαντικοί υπολογιστές, όταν γίνουν πραγματικότητα θα μετασχηματίσουν τα πάντα. Η ισχύς ενός κβαντικού υπολογιστή είναι θεωρητικά αρκετή για να προσομοιώσει την εξέλιξη της πιο περίπλοκης ασθένειας ή τον τρόπο δημιουργίας των τυφώνων. Πρακτικά, η κβαντική υπολογιστική είναι το «πασπαρτού» που θα μας επιτρέψει να ξεκλειδώσουμε τη λύση για κάθε άλυτο, σήμερα, πρόβλημα.
Ήδη εταιρείες όπως η JP Morgan και η Daimler «δοκιμάζουν» τις κβαντικές διατάξεις της IBM, ενώ η NASA συνεργάζεται με την Google και άλλες εταιρείες τεχνολογίας, ευελπιστώντας ότι οι κβαντικοί υπολογιστές θα βοηθήσουν στην ανίχνευση εξωπλανήτων.
Πόσο κοντά είναι οι κβαντικοί υπολογιστές στην εκπλήρωση αυτών των προσδοκιών; Άγνωστο. Πάντως ο Ντάριο Γκίλ, διευθυντής έρευνας της IBM, αφού συνεχάρη την Google για το επίτευγμά της, δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει ότι «θα μας πάρει ακόμα κάποιο χρόνο» μέχρι να δημιουργήσουμε εύχρηστους κβαντικούς υπολογιστές. Αλλά πάλι, το ίδιο δεν έγινε και με τα αεροπλάνα;
