Μέσα στη δίνη της ενεργειακής κρίσης ίσως να μην έχουμε καταλάβει πόσο σημαντικό μερίδιο στην κατανάλωση ενέργειας έχουν οι εφαρμογές της υψηλής τεχνολογίας.
Την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου, ο Λευκός Οίκος δημοσιοποίησε ενδιαφέρουσα έκθεση με τίτλο: «Climate and Energy Implications of Crypto – Assets in the United States». Η έκθεση, την οποία παρήγγειλε ο πρόεδρος Μπάιντεν τον περασμένο Μάρτιο, είναι η πρώτη μίας σειράς εκθέσεων σχετικά με τα κρυπτονομίσματα.
Οι εκθέσεις έχουν, σε πρώτο στάδιο, σαν σκοπό τη «χαρτογράφηση» όλου του crypto κόσμου, με έμφαση βέβαια στις ΗΠΑ, και σε δεύτερο στάδιο την υποβολή προτάσεων σχετικά με τον τρόπο που θα αντιμετωπίσει η πολιτεία αυτή τη νέα βιομηχανία.
Εμείς βέβαια δεν θα ασχοληθούμε με τον τρόπο που θα επιλέξουν οι αμερικανικές αρχές να βάλουν σε τάξη τον κόσμο των κρυπτονομισμάτων. Θα εστιάσουμε όμως στο γεγονός πως ο Λευκός Οίκος θεώρησε απαραίτητο να ασχοληθεί με το θέμα της ενέργειας που καταναλώνεται στις ΗΠΑ και παγκοσμίως από όλους τους ασχολούμενους με τα κρυπτονομίσματα, τις συναλλαγές που γίνονται και όλες τις σχετικές με την κρυπτο-βιομηχανία εφαρμογές.
Η ανάλυση που βρήκαμε μέσα στην έκθεση είναι αρκετά λεπτομερής αλλά δεν καταλήγει σε απόλυτα σαφή συμπεράσματα σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας που προκαλούν οι συναλλαγές σε κρυπτονομίσματα, οι εργασίες όσων «εξορύσσουν» τα νομίσματα και γενικά όλες οι κρυπτο-δραστηριότητες.
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι πως το ποσοστό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στις ΗΠΑ το οποίο αντιστοιχεί σε εργασίες σχετικές με τα κρυπτονομίσματα κυμαίνεται ανάμεσα στο 0,9% με 1,7%, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο ανάμεσα στο 0,4% με 0,9%.
Κάνοντας και μία σύγκριση, οι συντάκτες της έκθεσης έχουν φτιάξει και έναν πίνακα ο οποίος δείχνει πως η παγκόσμια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για δραστηριότητες σχετικές με τα κρυπτονομίσματα είναι συγκρίσιμη με την κατανάλωση της Αυστραλίας και η ενέργεια που καταναλώνεται σε εργασίες σχετικές μόνο με το Bitcoin είναι σχεδόν ίση με αυτήν που καταναλώνει η Αργεντινή.
Μία άλλη ενδιαφέρουσα σύγκριση είναι αυτή που γίνεται μόνο για τις ΗΠΑ, σύγκριση η οποία δείχνει πως όλοι οι οικιακοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές στις ΗΠΑ καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια απ’ ότι οι εργασίες κρυπτονομισμάτων μέσα στη χώρα.
Παρά το γεγονός πως ποσοστά της τάξεως του 1% ή του 1,5% δεν ακούγονται και πολύ μεγάλα, στην έκθεση τονίζεται πως ο τρόπος με τον οποίον δουλεύει η κρυπτο-βιομηχανία δημιουργεί πιθανούς κινδύνους για την ασφάλεια του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος και ανεβάζει το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος για τους υπόλοιπους καταναλωτές.
Χωρίς αυτό να αποτελεί επίσημη πρόταση, οι συντάκτες της έκθεσης επισημαίνουν πως οι εφαρμογές crypto όπως και πολλές άλλες εφαρμογές της ψηφιακής οικονομίας παίζουν πλέον σημαντικό ρόλο στα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας και καλό θα είναι να γίνουν σοβαρές μελέτες έτσι ώστε να υπολογιστεί η συνεισφορά της βιομηχανίας crypto αλλά και άλλων κομματιών της ψηφιακής τεχνολογίας όπως τα data centers στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Μιλώντας για τα data centers, τις εγκαταστάσεις εκείνες που είναι γεμάτες με ηλεκτρονικούς υπολογιστές οι οποίοι κάνουν συνεχή ανάλυση και επεξεργασία ψηφιακών δεδομένων, είναι ήδη σε εξέλιξη συζητήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο για τον δικό τους ρόλο στην κατανάλωση ενέργειας και στη συμμετοχή τους στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Ψάχνοντας λίγο στο διαδίκτυο, είναι φανερό πως δεν υπάρχει μία σαφής εκτίμηση για το πόση είναι η ενέργεια που ξοδεύουν τα data centers. Μία από τις λίγες ξεκάθαρες εκτιμήσεις βρήκαμε από τη γαλλική ενεργειακή εταιρεία Engie, η οποία εκτιμά πως τα data centers καταναλώνουν περίπου το 4% της ηλεκτρικής ενέργειας ανά τον κόσμο και είναι υπεύθυνα περίπου για το 1% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Το 4% είναι βέβαια αρκετά σημαντικό ποσοστό, ειδικά αυτή την εποχή που δεν είμαστε καθόλου σίγουροι πως η ενέργεια θα επαρκεί για την ομαλή λειτουργία της οικονομίας. Η διαφορά ανάμεσα στην κατανάλωση και τις εκπομπές CO2 οφείλεται στο γεγονός πως ένα μεγάλο μέρος αυτών των εγκαταστάσεων χρησιμοποιεί ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, πράγμα που όμως δεν ισχύει πάντα.
Μία πολύ πρόσφατη έρευνα της αμερικανικής εταιρείας μελετών Cirrus Nexus έδειξε πως όταν οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές, τα data centers αναγκαστικά χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από συμβατικές πηγές όπως το φυσικό αέριο και ο άνθρακας.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που δίνεται είναι αυτό της Ιρλανδίας, που μόλις φυσά δυνατός αέρας γίνεται η πιο «καθαρή» χώρα της Ευρώπης από πλευράς παραγωγής ρεύματος και μόλις κοπάσει γίνεται η πιο «βρώμικη», κάτι που βέβαια αντανακλάται και σε όσα data centers βρίσκονται στην χώρα.
Μία άλλη δραστηριότητα η οποία καταναλώνει μεγάλες ποσότητες ενέργειας και είναι σχετική με την τεχνολογία είναι η παραγωγή μικροεπεξεργαστών. Είναι γνωστό πλέον πως χωρίς μικροεπεξεργαστές δεν μπορεί πλέον να δουλέψει τίποτα.
Αυτό που ίσως να μην είναι γνωστό είναι πως η δραστηριότητα των εργοστασίων παραγωγής μικροεπεξεργαστών έχουν πολύ σημαντικό μερίδιο στην κατανάλωση ενέργειας. Πιο ξεκάθαρο παράδειγμα από την Ταϊβανέζικη Taiwan Semiconductor Company δεν είναι εύκολο να βρούμε.
Σε ρεπορτάζ του Bloomberg αναφέρεται πως το 2020 η εταιρεία ήταν υπεύθυνη για το 6% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας της Ταϊβάν, ενώ το ποσοστό αυτό αναμένεται να φτάσει στο 12,5% μέχρι το 2025. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την κορεατική Samsung η οποία καταναλώνει το 3% της συνολικής ενέργειας της Νοτίου Κορέας.
«Υπεύθυνη» για τη μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας είναι κατά κάποιο τρόπο η ολλανδική εταιρεία ASML τα μηχανήματα τύπου EUV της οποίας είναι απαραίτητα σε κάθε εργοστάσιο παραγωγής microchips υψηλής τεχνολογίας και καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας.
Γνωρίζοντας πως οι δύο αυτές εταιρείες έχουν πολλά εργοστάσια και έξω από τις χώρες προέλευσης τους, όπως και το ότι υπάρχουν και πολλές άλλες που κατασκευάζουν μικροεπεξεργαστές και σκοπεύουν να ανεγείρουν και άλλα χρησιμοποιώντας τις μηχανές της ASML, αντιλαμβανόμαστε δύο πράγματα: πρώτον πως σε πολλές χώρες οι βιομηχανίες μικροεπεξεργαστών καταναλώνουν ένα μεγάλο μέρος της συνολικής ενέργειας της χώρας και δεύτερον πως αυτό το ποσοστό είναι βέβαιο πως θα αυξηθεί.
Αν είχαμε ασχοληθεί με το ζήτημα της μεγάλης κατανάλωσης ενέργειας των διάφορων εφαρμογών που έχουν σχέση με την τεχνολογία πριν από μερικούς μήνες, θα είχαμε εστιάσει στο πόσο «πράσινη» και «καθαρή» ενέργεια χρησιμοποιείται σε αυτές τις δραστηριότητες.
Τα πράγματα όμως έχουν αλλάξει και αυτό που μας απασχολεί σήμερα είναι το πώς μπορεί να επηρεαστούν αυτές οι δραστηριότητες αν τα πράγματα χειροτερέψουν στον ενεργειακό τομέα και χρειαστεί να γίνουν περικοπές στην κατανάλωση, από τη στιγμή που η κατανάλωση ενέργειας από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι καθόλου αμελητέα.
Τι θα γίνει αν αντιμετωπίσουμε καταστάσεις όπως αυτή της Καλιφόρνιας πριν μερικές ημέρες όταν η τοπική ρυθμιστική αρχή ενέργειας ζήτησε από όλους τους καταναλωτές να μειώσουν τις δραστηριότητές τους; Στην περίπτωση των δραστηριοτήτων της βιομηχανίας crypto, η απάντηση έχει δοθεί από τους ίδιους τους miners, οι οποίοι έχουν δηλώσει πως σε τέτοιες περιπτώσεις θα μειώνουν οικειοθελώς τις δραστηριότητές τους.
Από το Bloomberg μαθαίνουμε πως αυτό έχει ήδη γίνει στο Τέξας τον Ιούλιο που μας πέρασε, όταν οι bitcoin miners ανταποκρίθηκαν στην έκκληση της τοπικής αρχής και μείωσαν την κατανάλωσή τους κατά 1 GW σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Μπορεί όμως να γίνει κάτι τέτοιο στα data centers;
Προφανώς, και μπορεί να γίνει θα πει κάποιος, αλλά οι συνέπειες μάλλον δεν θα μας αρέσουν καθόλου. Σταμάτημα της λειτουργίας των data centers ή ακόμα και επιβράδυνση των συστημάτων θα μπορούσε να παραλύσει όλο το internet, καθώς όλες οι δραστηριότητές μας μέσω του διαδικτύου περνούν με τον ένα ή τον άλλον τρόπο από κάποιο data center.
Αυτό φυσικά ισχύει ακόμα περισσότερο και για δραστηριότητες εταιρειών αλλά και κυβερνητικών υπηρεσιών. Στην περίπτωση των εργοστασίων που κατασκευάζουν τα microchips, προφανώς μία αναγκαστική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας δεν θα προκαλέσει κάποιο άμεσο πρόβλημα αλλά θα έχει σίγουρα συνέπειες αν αυτό χρειαστεί να γίνει συστηματικά. Μην ξεχνάμε πως ακόμα δεν έχουν ξεπεραστεί πλήρως τα προβλήματα που δημιούργησε η έλλειψη μικροεπεξεργαστών στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Εννοείται πως δεν υποστηρίζουμε πως ο κόσμος της τεχνολογίας μπορεί σύντομα να χρειαστεί να αρχίσει τις κινήσεις περικοπής της κατανάλωσης ενέργειας. Δεν μπορούμε όμως και να το αποκλείσουμε, δεδομένων των ακραίων συνθηκών που επικρατούν και των σημαντικών ποσοτήτων ενέργειας που χρειάζονται όλες αυτές οι δραστηριότητες.
Δεν είναι κακό λοιπόν να έχουμε στον νου μας πως κάποια στιγμή τον χειμώνα που μας έρχεται το διαδίκτυο δεν θα μπορεί να δουλέψει με τους ρυθμούς που έχουμε συνηθίσει και απαιτούμε. Ειδικά στην Ευρώπη, που είναι γεμάτη με data centers, αυτό δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
