Το κεντροδεξιό κόμμα του επανειλημμένα καταγγελθέντα για διαφθορά Μπόικο Μπορίσοφ ήρθε πρώτο στην τέταρτη εκλογική διαδικασία που πραγματοποιήθηκε σε λιγότερο από δύο χρόνια στη γειτονική μας χώρα, την πιο φτωχή της Ευρώπης, που μαστίζεται από πληθωρισμό 20% και από την ενεργειακή ανασφάλεια λόγω της διακοπής του ρωσικού φυσικού αερίου. Τα ποσοστά όμως και πάλι δεν εξασφαλίζουν βεβαιότητα διακυβέρνησης, ενώ μέσα στο κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο, οι ψηφοφόροι αποφάσισαν να διπλασιάσουν τη δύναμη του φιλορωσικού- αντιδυτικού κόμματος και να το φέρουν στην τέταρτη θέση.
Ο κ. Γιώργος Χρηστίδης, αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας, ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, εξηγεί στο Liberal.gr ποιοί παράγοντες διαιωνίζουν την πολιτική αστάθεια στη Βουλγαρία και τι τροφόδοτησε την άνοδο του εκφραστή της αντιδυτικής ρητορικής.
Συνέντευξη στην Κατερίνα Νικολοπούλου
Με το 99% των ψήφων καταμετρημένο και εν αναμονή των ψήφων από το εξωτερικό, το GERB συγκεντρώνει το 25,4% ενώ ο βασικός αντίπαλος του, το μεταρρυθμιστικό Συνεχίζουμε την Αλλαγή του Κίριλ Πετκόφ, του οποίου η κυβέρνηση κατέρρευσε τον Ιούνιο, ήρθε δεύτερο με 20,2%. Το φιλορωσικό κόμμα Αναγέννηση ( Vazrazhdane) είδε το ποσοστό του από 4,9% στις προηγούμενες εκλογές να εκτινάσσεται στο 10%.
Όλα δείχνουν ότι θα ακολουθήσουν δύσκολες διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης .
«Αυτή η κατάσταση δείχνει την ιδιαίτερη συγκυρία στην οποία βρίσκεται το πολιτικό σύστημα στη χώρα. Για παράδειγμα, στις εκλογές αυτές, το ποσοστό συμμετοχής ήταν γύρω στο 38 %. Είναι ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά νομίζω των τριάντα τελευταίων χρόνων, κάτι που υπογραμμίζει την έλλειψη εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων απέναντι στην εκλογική διαδικασία. Όταν δεν υπάρχει συμμετοχή πάνω από το 50%, εγείρονται σοβαρά θέματα εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα.», τονίζει ο κ. Χρηστίδης.
Το κυβερνητικό σενάριο για τον Μπορίσοφ
Όπως εξηγεί, αυτή τη στιγμή υπάρχουν 7 κόμματα τα οποία μπαίνουν στο κοινοβούλιο. Είναι διάφοροι οι πιθανοί συνδυασμοί.
«Θα μπορούσε το κόμμα του Μπορίσοφ να σχηματίσει μια κυβέρνηση καθώς έχει 67 έδρες με το κεντρώο DPS «Κίνημα για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες» που έχει καλές σχέσεις με το Gerb και συγκεντρώνει γύρω στις 36 έδρες. Είναι το κόμμα που εκπροσωπεί τους Βούλγαρους Τούρκους εδώ και χρόνια. Υπάρχει και το καινούριο συντηρητικό κόμμα, η Βουλγαρική Ανάδυση (BV), που συγκροτήθηκε από τον πρώην πρωθυπουργό Στέφαν Γιάνεφ, με 12 έδρες το οποίο δε θα είχε πρόβλημα να στηρίξει μια κυβέρνηση συνασπισμού. Τέλος, υπάρχει ο συνασπισμός της Δημοκρατικής Βουλγαρίας (DB), που απαρτίζεται από τρία κόμματα, τους πράσινους, του φιλελεύθερους και τους δεξιούς δημοκρατικούς, το οποίο δεν αποκλείεται να στηρίξει επίσης μια κυβέρνηση συνασπισμού με το GERB, εφόσον δε συμμετέχει ο Μπορίσοφ »
Επισημαίνει δε ότι υπάρχει ένα μεγάλο ερωτηματικό τι θα κάνει ο Μπορίσοφ. Υπάρχει μεγάλη πίεση να αποσυρθεί από την πολιτική και σίγουρα να μην συμμετέχει σε μία επόμενη κυβέρνηση, με τον ίδιο να μην αποκλείει τη μη συμμετοχή του από μια κυβέρνηση.
Σε κάθε περίπτωση, η αποχή έδωσε νέα πολιτική πνοή στον πολιτικό που έχει συνδέσει τα όνομα του με τη διαφθορά. «Η μεγάλη αποχή και ο κατακερματισμός της ψήφου βοήθησαν τον Μπορίσοφ να αναδειχθεί πρώτος αν και διατηρεί τα ίδια ποσοστά με τις προηγούμενες φορές. Δεν υπάρχει η πίστη για μεγάλο κομμάτι του εκλογικού σώματος ότι οι πολιτικές δυνάμεις μπορούν να λύσουν προβλήματα προς όφελος της κοινωνίας. Υπάρχει πολιτική αδιαφορία. Νομίζω ότι αυτή είναι η βάση του προβλήματος.», εξηγεί ο κ. Χρηστίδης.
Ο διπλασιασμός στα ποσοστά του αντιδυτικού κόμματος
Επίσης, η συγκυρία έδωσε διψήφια πολιτική υπόσταση στο φιλορωσικό κόμμα.
«Η άνοδος του φιλορωσικού κόμματος έχει πολλές αναγνώσεις. Κατ’ αρχήν είναι ένα κόμμα το οποίο έχει σαφή θέση κατά της Δύσης και υπέρ της Ρωσίας. Είναι όμως και αποτέλεσμα αυτών που συμβαίνουν στο κομμουνιστικό κόμμα BSP. To ποσοστό του, το οποίο έχει πέσει κάτω από το 10% είναι από τα χαμηλότερα μετά το 1990 και υπογραμμίζει τη διαρροή ψηφοφόρων που πήγαν και προς το φιλορωσικό κόμμα, την Αναγέννηση (Vazrazhdane ) γιατί δεν συμφωνούσαν με τη γραμμή του κόμματος. Η πτώση αυτή εγείρει θέματα ηγεσίας. Η σημερινή ηγέτιδα του κόμματος, Κορνέλιγια Νίνοβα, θα την αντιμετωπίσει αναπόφευκτα. Αυτό έχει σημασία γιατί υπάρχει μια συζήτηση ότι θα υπάρξει προσπάθεια να καταληφθεί η ηγεσία το κόμματος από αρχηγό που θα έχει καθαρά φιλορωσικές θέσεις. Το BSP ήταν ο παραδοσιακός εκφραστής των φιλορωσικών θέσεων στην βουλγαρική κοινωνία. Η κυρία Νίνοβα δεν τάχθηκε τόσο ξεκάθαρα υπέρ της Ρωσίας εν μέσω ουκρανικού πολέμου όσο θα περίμεναν οι οπαδοί του κόμματος. Και αυτό προφανώς κινητοποίησε κύκλους οι οποίοι θέλουν την αλλαγή. », επισημαίνει ο επισκέπτης καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Σόφιας.
Και καταλήγει εξηγώντας το φαινόμενο: «Στην Αναγέννηση είναι η πρώτη περίπτωση που έχουμε ταύτιση φιλορωσικής και αντιδυτικής στάσης. Παλιά το ένα δεν σήμαινε απαραίτητα το άλλο στην βουλγαρική πολιτική σκηνή και κοινωνία. Υπάρχει μια πόλωση στη Βουλγαρία για τη στάση που πρέπει να κρατήσει η χώρα απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία. Υπάρχει ανησυχία για τις επιπτώσεις των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, με την αύξηση στην τιμή του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, και αυτό βέβαια έχει αντίκτυπο στο θέμα της ακρίβειας και απασχολεί πάρα πολύ κόσμο.»
Ο αντίκτυπος σε Βρυξέλλες και Αθήνα
Πώς επηρεάζει λοιπόν μια τέτοια στροφή στις διαθέσεις του βουλγαρικού λαού τις Βρυξέλλες;
«Η Ευρώπη δεν νομίζω να έχει να φοβάται τίποτα από το τι είδους κυβέρνηση θα σχηματιστεί διότι σε κάθε περίπτωση ακόμα και αν ο Μπορίσοφ σχηματίσει κυβέρνηση έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι αυτή θα έχει φιλοευρωπαϊκό και ευρωατλαντικό προσανατολισμό. Βέβαια, η πολιτική η αστάθεια δεν είναι κάτι καλό για κανέναν. Πόσο μάλλον για ένα κράτος μέλος της ΕΕ που βρίσκεται σε μία κρίση, σε εγγύτητα με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το μείζον θέμα για την ΕΕ είναι τι θα γίνει με την καταπολέμηση της διαφθοράς. Εδώ τα πράγματα περιπλέκονται διότι είναι σαφές ότι το Gerb παρά τις όποιες δηλώσεις θα κάνει και τις όποιες διακηρύξεις έχει κάνει δεν θα κινηθεί αποφασιστικά να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις ειδικά στον δικαστικό τομέα που είναι ένα μόνιμο θέμα στην Βουλγαρία. Έχεις ένα χώρο κρίσιμο ειδικά την εισαγγελία, η οποία ενώ πρέπει να ελέγχει διεφθαρμένους πολιτικούς «τους κάνει πλάτες». Αυτό είναι και ένα πρακτικό θέμα για την ΕΕ γιατί ένα μεγάλο της διαφθοράς ουσιαστικά χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκά κεφάλαια. Χρήματα που καταλήγουν στις τσέπες επιτηδείων.», εξηγεί ο κ. Χρηστίδης για το διακύβευμα για την ΕΕ.
Για τις ελληνοβουλγαρικές σχέσεις, ο κ. Χρηστίδης εκτιμά ότι δεν υπάρχει περιθώριο επηρεασμού.
«Οι σχέσεις μας έχουν περάσει σ’ ένα άλλο επίπεδο. Υπάρχει στρατηγική συνεργασία. Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης αναδεικνύεται σε κομβικό σημείο και της σχέσης Ελλάδας – Βουλγαρίας. Η Αλεξανδρούπολη και ο αγωγός θα βοηθήσουν την Βουλγαρία στην απεξάρτηση της από το ρωσικό αέριο. Σε αυτό βασίζεται μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Και αυτό προσδίδει μια ευρεία διάσταση στενών σχέσεων. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποιος σημαντικός πολιτικός φορέας που να αμφισβητεί τις σχέσεις Ελλάδας –Βουλγαρίας.»
