Το γκρέμισμα του στρατιωτικού μύθου οδηγεί τη Ρωσία σε απομόνωση με αποτέλεσμα χώρες που βρίσκονταν στην σφαίρα επιρροής της να εκδηλώνουν φυγόκεντρες τάσεις και τον Βλαντιμίρ Πούτιν να κάνει όλο και μεγαλύτερα ανοίγματα στον Ερντογάν. «Πιστεύει ότι ένας αυταρχικός Ερντογάν θα είναι πιο αξιόπιστος εταίρος από τη Δημοκρατική Ευρώπη», όπως λέει στο Liberal, ο Τομ Πάλμερ από το αμερικανικό think tank Atlas Network.
Μιλά για τους Δούρειους Ιππους του Πούτιν που καιροφυλακτούν στην Ευρώπη, την αυξανόμενη απειλή ρωσικών παρεμβάσεων στις εκλογές ευρωπαικών χωρών μέσα στο 2023, την έκταση που έχει προσλάβει η ρωσική προπαγάνδα, αλλά και για την συνεχή αποδυνάμωση της Μόσχας στο διεθνές γεωπολιτικό σκηνικό, «ένα μεγάλο βενζινάδικο με πυρηνικά όπλα», όπως την αποκαλεί χαρακτηριστικά.
«Η Ρωσία θα καταλήξει να γίνει πελάτης της Κίνας», σενάριο εξαιρετικά ανησυχητικό σύμφωνα με τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο της Atlas Network, η οποία έχει ενεργή παρουσία στην Ουκρανία, με συνεχή παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Έχετε άμεση εικόνα των όσων συμβαίνουν στην Ουκρανία, καθώς η Atlas Network, μέσα από ένα παγκόσμιο δίκτυο συνεργατών, αποστέλλει συνεχώς προμήθειες στις εμπόλεμες περιοχές. Δώστε μας μια εικόνα των όσων έχετε πετύχει μέχρι τώρα…
H ενεργοποίηση μας στην Ουκρανία πήρε σάρκα και οστά τον Μάρτιο του 2022, όταν το παγκόσμιο δίκτυο του Atlas Network συνέστησε ένα fund, το Ουκρανικό Ταμείο για την Ελευθερία για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από την Πολωνία, όπου αγοράσαμε πολλά μεταχειρισμένα φορτηγάκια βαν, τα οποία γεμίσαμε με προμήθειες (φάρμακα, τρόφιμα, κλπ) και μέσω ενός τοπικού δικτύου συνεργατών καταφέραμε να μεταφέρουμε το υλικό βαθιά μέσα στο ουκρανικό έδαφος, όπου υπήρχε πραγματική ανάγκη.
Μόλις τα οχήματα άδειαζαν από τις προμήθειες, τα χρησιμοποιούσαμε για τη μεταφορά ηλικιωμένων και αναπήρων προς τα πολωνικά σύνορα και την ασφάλεια. Καταφέραμε να μεταφέρουμε προμήθειες σε σημεία όπου πολλοί άλλοι οργανισμοί δεν μπόρεσαν να φτάσουν, κατευθύνοντας τη βοήθεια εκεί που χρειάζεται περισσότερο. Αξιοποιήσαμε αυτό που αποκαλούμε «ένα δίκτυο από δίκτυα» με μια δομή από κάτω προς τα πάνω. Αυτό επιτρέπει συγκεκριμένες, εστιασμένες προσπάθειες οι οποίες μεγιστοποιούν την αξία κάθε δολαρίου που δαπανάται.
Φτάσαμε να προμηθεύουμε τους Ουκρανούς με φάρμακα από την Ινδία, με αναισθητικά, ειδικά αντιβιοτικά απαραίτητα για δύσκολες επεμβάσεις, εξοπλισμό για επούλωση τραυμάτων το οποίο σώζει ζωές και κάθε είδους ιατρικές προμήθειες. Το υλικό φτάνει με πλοία στη Ρουμανία, από εκεί καταλήγει οδικώς στην Ουκρανία και διοχετεύεται στα νοσοκομεία όλης της χώρας. Δώσαμε μεγάλη έμφαση στην προμήθεια αλεξίσφαιρων γιλέκων, καθώς τα ρωσικά στρατεύματα στόχευαν συστηματικά τους οδηγούς των ασθενοφόρων, τα οποία και κατέστρεφαν, αν δεν επέλεγαν να τα κατάσχουν για να τα χρησιμοποιήσουν για δικές τους ανάγκες…
Το Κρεμλίνο προαναγγέλλει κλιμάκωση μετά τις στρατιωτικές επιτυχίες της Ουκρανίας, ενώ ο ίδιος ο Πούτιν έχει βάλει στο τραπέζι την απειλή των πυρηνικών. Πώς θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος;
Αν χάσεις ένα πόλεμο στη Ρωσία, συχνά δεν επιβιώνεις. Και δεν νομίζω ότι ο Πούτιν θέλει να πεθάνει. Η νούμερο ένα του προτεραιότητα είναι η προσωπική του επιβίωση. Δεν νοιάζεται στο παραμικρό για τους Ρώσους, ούτε φυσικά για τους πληθυσμούς που υποστηρίζει ότι «απελευθερώνει» στο Ντονμπάς, τους Ουκρανούς οι οποίοι μιλούν ρωσικά. Αφενός λοιπόν ξέρει ότι δεν μπορεί να χάσει τον πόλεμο, αφετέρου αν τραβήξει πολύ το σκοινί, γνωρίζει ότι κάποιος θα επιχειρήσει να τον εξολοθρεύσει. Η χρήση πυρηνικών όπλων επομένως είναι πολύ επικίνδυνη για τον ίδιο.
Έχουν γραφτεί πολλά για τη ρωσική χρηματοδότηση σε ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και κινήματα, για το πως το Κρεμλίνο χειραγωγεί πολιτικούς και πως ακροδεξιά σχήματα, τα οποία για χρόνια κινούνταν στην αφάνεια, ξαφνικά πετυχαίνουν υψηλές εκλογικές επιδόσεις. Εκτιμάτε ότι η παρέμβαση της Μόσχας θα αυξηθεί μετά και τις στρατιωτικές αποτυχίες της Ρωσίας;
Είναι το άλλο μέτωπο του πολέμου. Είναι η βαθιά διείσδυση του Κρεμλίνου ειδικά σε κόμματα της άκρας δεξιάς, αλλά και στο χώρο της άκρας αριστεράς ή της αριστεράς, όπως η Βενεζουέλα του Νικολάς Μαδούρο, τον οποίο προστατεύουν μισθοφόροι της ομάδας Βάγκνερ. Επίσης στην Ευρώπη έχουμε δει ηγέτες από το χώρο της αριστεράς να υπερασπίζονται τις ρωσικές θηριωδίες στη Συρία και να κατηγορούν το ΝΑΤΟ για την εισβολή στην Ουκρανία. Η αλήθεια είναι ότι ο Πούτιν καταφέρνει να ενώσει ακροδεξιά και ακροαριστερά.
Οι Δούρειοι Ίπποι του στην Ευρώπη είναι πολλοί. Αλλά η μεγάλη του διείσδυση αφορά στην ευρωπαϊκή άκρα δεξιά. Το πέτυχε με την χειραγώγηση της μεταναστευτικής κρίσης, όπως οι πρωτοφανούς έκτασης βομβαρδισμούς στην Συρία, προκειμένου απολύτως συνειδητά να ωθήσει προς την Ευρώπη εκατομμύρια σύριους πρόσφυγες. Δημιούργησε έτσι τις ιδανικές συνθήκες για να αποσταθεροποιηθούν ευρωπαϊκές χώρες και να ανθήσουν ακροδεξιές φωνές στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Αν το δει κανείς από την ανήθικη σκοπιά, ήταν μια μεγαλοφυής κίνηση από πλευράς του.
Αποκαλυπτικό επίσης αυτό που συνέβη πρόσφατα στις ΗΠΑ. Στο πολιτικό συνέδριο του κόμματος των συντηρητικών (CPAC), το οποίο είχε φιλοξενήσει τον φιλορώσο και ακροδεξιό Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, υπήρξε τουίτ το οποίο αναφέρονταν σε «κατεχόμενα από την Ουκρανία εδάφη», γεγονός που υποδήλωνε ότι οι Ρώσοι και όχι οι Ουκρανοί είχαν τη νόμιμη αξίωση στις περιοχές που προσάρτησε η Ρωσία. Το tweet διαγράφηκε μετά το θόρυβο που προκλήθηκε, αλλά όποιος το έγραψε, προφανώς είναι οπαδός του Πούτιν.
Σας θυμίζω ότι εκτός από το χρήμα, το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί και το σεξ. Είναι γνωστή η υπόθεση της Μαρία Μπουτίνα, πράκτορας της FSB, που συνελήφθη το 2018 με την κατηγορία της κατασκοπείας και η οποία προσέφερε σεξουαλικά ανταλλάγματα με στόχο να αποκτήσει ισχυρές διασυνδέσεις στο πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ. Δεν ξέρουμε πόσες ακόμη Μαρία Μπουτίνα υπάρχουν εκεί έξω.
Η «ερωτική κατασκοπεία» (honemoon) ήταν ένα από τα πιο δυνατά χαρτιά της KGB, όπως και η απόπειρα παρέμβασης σε εκλογικές διαδικασίες άλλων χωρών. Ο Πούτιν είναι πρώην πράκτορας της KGB.
Εκτιμάτε ότι θα δούμε αύξηση των ρωσικών παρεμβάσεων ενόψει των εκλογικών αναμετρήσεων το 2023 στην Ευρώπη;
Ναι. Ανησυχώ για τύχον αύξηση των εκλογικών ποσοστών ή και άνοδο στην εξουσία κομμάτων φιλικών προς το Κρεμλίνο, καθώς τότε θα αρχίσει να σποσταθεροποιείται το μέτωπο στήριξης στην Ουκρανία, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και πανευρωπαικά. Τη στιγμή αυτή βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη διαλέξεις, ομιλίες, δημοσιεύματα, αναρτήσεις στο διαδίκτυο και κάθε είδους εκστρατείες παραπληροφόρησης τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις ΗΠΑ, υποστηρίζοντας συγκεκριμένα «αφηγήματα».
Άραγε θα γίνει η ρωσική επιχείρηση παραπληροφόρησης αποτελεσματικότερη; Δεν μπορώ να το ξέρω. Αλλά, όπως έχει πει και ο Στιβ Μπάνον, άλλοτε συνεργάτης του Ντ.Τραμπ, που πλέον υποστηρίζει τον Πούτιν, το μοντέλο λειτουργεί ως εξής : Πρώτα «γεμίζεις την περιοχή με περιττώματα» («you flud the zone with shit»), δηλαδή διασπείρεις ταυτόχρονα πολλές θεωρίες συνομωσίες και ψεύτικες ιστορίες, στις οποίες φροντίζεις να υπάρχει κάποιος κόκκος αλήθειας, ώστε να φαίνονται λογικοφανείς. Μετά, ο αναγνώστης, ακροατής ή τηλεθεατής δυσκολεύεται να αποφασίσει ποια από τις ιστορίες είναι η σωστή, καθώς έχει πέντε ή δέκα διαφορετικές εκδοχές του γεγονότος. Δυστυχώς πολλοί επιλέγουν τη λάθος εκδοχή.
Αρκούν οι πρωτοβουλίες της Δύσης για να βάλουν φρένο σε αυτό;
Όχι. Δεν υπάρχουν όμως μαγικά κλειδιά. Ο πειρασμός για τις δυτικές κυβερνήσεις είναι να γίνουν αυταρχικές, επιβάλλοντας απαγορεύσεις που αρμόζουν σε αυταρχικά καθεστώτα. Αν ακολουθήσει αυτό το δρόμο η Δύση, τότε θα έχει χάσει. Θα έχει γίνει το ίδιο αυταρχική με τα απολυταρχικά καθεστώτα, με αυτό που πολεμά.
Στόχος άλλωστε της τακτικής του Κρεμλίνου δεν είναι αλλος από το διχασμό των δυτικών κοινωνιών. Αυτό που επιδιώκουν αυταρχικά καθεστώτα όπως το ρωσικό είναι οι άνθρωποι στις δυτικές κοινωνίες, στην Ελλάδα, την Ιταλία και αλλού, να φτάσουν να μισούνται μεταξύ τους. Αν το πετύχουν αυτό θα έχουν επικρατήσει.
Μιλήσαμε για αυταρχικά καθεστώτα. Ποια η γνώμη σας για τη στάση της Δύσης απέναντι στην Τουρκία, μια χώρα που δεν έχει επιβάλει κυρώσεις στην Ρωσία, συμπεριφέρεται ως ένας από τους στενότερους συμμάχους του, παραβιάζει τα κυριαρχικά δικιαώματα γειτονικών χωρών, μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ;
Είναι αρκετά περίπλοκη η περίπτωση της Τουρκίας ως προς τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται από τη Δύση. Η γεωοπολιτική εδώ παίζει καθοριστικό ρόλο. Δείτε τι συμβαίνει στην ευρύτερη περιοχή. Το Αζερμπαιτζάν, μια χώρα με αυταρχικό καθεστώς, υποστηρίζει την Ουκρανία, κυρίως επειδή η Ρωσία διατηρεί δυνάμεις στην Αρμενία. Το Αζερμπαιτζάν όμως διατηρεί στενές σχέσεις με τη Τουρκία και η Ρωσία με την Αρμενία. Σε αυτό το περίπλοκο περιβάλλον, ο Ερντογάν παίζει σε δύο ταμπλό. Τον ενδιαφέρει αποκλειστικά πόσα κέρδη θα αποκομίσει ο ίδιος, όχι η χώρα του. Αφενός πουλά drones στο Κίεβο, αφετέρου οι κυνηγημένοι από τη Δύση Ρώσοι ολιγάρχες διασώζουν τις περιουσίες τους μεταφέροντάς τις στον «ασφαλή παράδεισο» του Ερντογάν, ενώ την ίδια στιγμή οι τουρκικές τράπεζες συνεργάζονται άψογα με τις ρωσικές. Δεν είναι ένας πολύ αξιόπιστος σύμμαχος της Δύσης με βάση τις αξίες και τις αρχές. Αλλά δεν σημαίνει και ότι είναι στρατηγικός σύμμαχος της Ρωσίας κάποιος που κινείται κατ' αυτό τον τρόπο στις διεθνείς σχέσεις.
Η αλήθεια είναι ότι το καθεστώς Πούτιν δεν έχει πολλούς συμμάχους. Δείτε ποιοι ξένοι ηγέτες του ευχήθηκαν για τα 70α γενέθλια του. Ο Σι Τζιπινγκ της Κίνας και ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι, για παράδειγμα, δεν ήταν ανάμεσα σε αυτούς. Οι δύο μεγάλες αυτές χώρες παίρνουν όλο και μεγαλύτερη απόσταση από το καθεστώς Πούτιν, το οποίο κάνει ό,τι μπορεί για να υπονομεύσει την χώρα του και την οικονομία της, κρατικά ελεγχόμενη με εξαγωγές που αφορούν αποκλειστικά κρατικά προϊόντα, όπως πετρέλαιο, φυσικό αέριο και μέταλλα.
Η καλύτερη περιγραφή που έχω ακούσει για τη Ρωσία είναι ότι πρόκειται για «ένα μεγάλο βενζινάδικο με πυρηνικά όπλα». Όσο περνάει ο καιρός θα γίνεται ένας πελάτης της Κίνας, όλο και πιο εξαρτημένη από το Πεκίνο, σενάριο εξαιρετικά ανησυχητικό. Τελευταία παρατήρηση: Δείτε τις χώρες που βρίσκονται στην ρωσική σφαίρα επιρροής, Τατζικιστάν, Κιργιστάν, Καζακστάν. Όλες, θέλουν να φύγουν από τη συγκεκριμένη σφαίρα επιρροής, γεγονός που τρομάζει το Κρεμλίνο. Ο πόλεμος τους έδωσε την ευκαιρία να δουν τις πραγματικές αδυναμίες της Μόσχας, η οποία μάλιστα δεν παρενέβη καθόλου στην πρόσφατη σύγκρουση μεταξύ Τατζικιστάν και Κιργιστάν. Οι χώρες στον πολύ στενό περίγυρο της Ρωσίας δείχνουν φυγόκεντρες τάσεις. Αυτό που έχει απομείνει από τη ρωσική «αυτοκρατορία« τρεκλίζει.
Πάντως χθες ο Ρώσος πρόεδρος, ο οποίος πρόκειται σήμερα να συναντηθεί στο Καζακστάν με τον Ταγίπ Ερντογάν, ανακοίνωσε ότι η Μόσχα θα μπορούσε να ανακατευθύνει στη Μαύρη Θάλασσα τις προμήθειες που προορίζονταν για τον αγωγό Nord Stream προκειμένου να δημιουργηθεί στην Τουρκία ένας μεγάλος ενεργειακός κόμβος αερίου για την Ευρώπη...
Ο Β.Πούτιν φαίνεται απελπισμένος και επιχειρεί με κάθε τρόπο να κρατήσει το φασιστικό κράτος που έχει χτίσει, καθώς η ρωσική αυτοκρατορική τάξη καταρρέει. Ελπίζει λοιπόν να εντάξει σε αυτό και την Τουρκία. Πιστεύει ότι ένας αυταρχικός Ερντογάν θα είναι πιο αξιόπιστος εταίρος από τη Δημοκρατική Ευρώπη. Θα δούμε.
*Ο Τομ Πάλμερ είναι εκτελεστικός αντιπρόεδρος του παγκόσμιου φιλελεύθερου δικτύου Atlas Network που εδρεύει στην Ουάσινγκτον και αποτελείται από 500 δεξαμενές σκέψεις από συνολικά 90 χώρες
