Τις προτάσεις του για ένα ΕΚΠΑ σύγχρονο, ψηφιακό, συμπεριληπτικό που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις παραθέτει ο καθηγητής Χημείας, Νικόλαος Θωμαΐδης, υποψήφιος για εσωτερικό μέλος του συμβουλίου διοίκησης του πανεπιστημίου Αθηνών.
Συγκεκριμένα, όπως περιγράφει το ΕΚΠΑ μπορεί να βρεθεί ακόμα πιο ψηλά στις διεθνείς κατατάξεις πανεπιστημίων, μέσω της διασύνδεσης της έρευνας με την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, την χρηματοδότηση της βασικής έρευνας, την ψηφιοποίηση των διαδικασιών ΕΛΚΕ και την ενίσχυση της διεθνοποίησης του Πανεπιστημίου.
Σημαντική είναι όπως περιγράφεται και ενίσχυση του γραφείου διασύνδεσης ούτως ώστε οι φοιτητές να μπορούν να εντάσσονται ευκολότερα και ομαλότερα στην αγορά εργασίας.
Αναφερθείς στην διασύνδεση των ελληνικών πανεπιστημίων με αντίστοιχα σε ΗΠΑ, Κίνα και Βρετανία υπογράμμισε ότι «ο ρόλος του ΕΚΠΑ είναι η ισότιμη συμμετοχή, ότι έχει καταφέρει να γίνει ένας συνομιλητής που τον λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν και μπορεί να διευρύνει τον ορίζοντα ευκαιριών και δυνατοτήτων που παρέχει στους φοιτητές του».
Στα θέματα της επόμενης τετραετίες περιέλαβε επίσης κλιματικά ουδέτερες νέες υποδομές, την ενίσχυση της προσβασιμότητας σε όλους τους χώρους του πανεπιστημίου αλλά και την ενίσχυση της πρωτοβάθμιας ιατροφαρμακευτικής φροντίδας.
Συνέντευξη στον Δημήτρη Σακκά
Το ΕΚΠΑ κατέκτησε το 2022 τον 86η θέση στην παγκόσμια κατάταξη πανεπιστημίων και την 17η θέση στην Ευρώπη. Ποια είναι τα βήματα που θεωρείτε πως θα το οδηγήσουν να “σκαρφαλώσει” περαιτέρω στην εν λόγω λίστα;
Έχω προτείνει μια σειρά μέτρων μέσα από την πλατφόρμα «Το Πανεπιστήμιο όλων μας» τα οποία πιστεύω ότι μπορούν να οδηγήσουν το ΕΚΠΑ ακόμα πιο ψηλά στις διεθνείς κατατάξεις, μια θέση που θα πρέπει να βρίσκεται ένα πανεπιστήμιο με την ιστορική διαδρομή του ΕΚΠΑ. Ανάμεσα τους είναι:
1. Να έχει ισχυρή παρέμβαση στην πολιτική έρευνας στη χώρα μας. Δεν μπορεί το ΕΚΠΑ, το οποίο παράγει το μεγαλύτερο ερευνητικό έργο στη χώρα να μην παρεμβαίνει αποτελεσματικά στη χάραξη πολιτικής έρευνας της χώρας. Έτσι, στοχευμένες παρεμβάσεις θα ενδυναμώσουν τις ερευνητικές μας ομάδες και κατ’ επέκταση τη θέση μας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
2. Να στηρίζει και να χρηματοδοτεί ανεξάρτητα τη βασική έρευνα, αναγνωρίζοντας ότι το Πανεπιστήμιο υποχρεούται στην παραγωγή νέας γνώσης και την ενσωμάτωση της σε μια οραματική διδασκαλία την οποία πρέπει να ενισχύσουμε και να επικροτούμε.
3. Να ενισχυθεί η διασύνδεση της παραγόμενης έρευνας με την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, χωρίς ταυτόχρονα να είναι εργαλείο της αγοράς. Εκεί πρέπει να δείξουμε γρήγορα αντανακλαστικά. Γνωρίζω, παραδείγματος χάρη, ότι υπάρχει έτοιμη πρόταση και μελέτη από εργαστήριο για ανάπτυξη επιχειρηματικής μονάδας παραγωγής μονοκλωνικών αντισωμάτων με υψηλή προστιθέμενη αξία, κι όμως παραμένει ανενεργή. Χρειάζεται τέτοιες προσπάθειες να στηρίζονται ισχυρά και να υλοποιούνται ταχύτατα. Στα πλαίσια αυτά, πρέπει να ενισχυθούν οι διεπιστημονικές ερευνητικές προσπάθειες που έχουν παρέμβαση στην οικονομία.
4. Να ενισχυθεί η έρευνα στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες με στροφή στον ψηφιακό μετασχηματισμό για να αυξηθεί η πρόσβαση τους στις χρηματοδοτήσεις, αλλά και οι θετικές επιστήμες να συνεργαστούν με τις ανθρωπιστικές επιστήμες, ώστε να «απαντήσουν» ισχυρότερα στις ανάγκες της κοινωνίας και να ενισχύσουν το επιστημονικό και κοινωνικό αποτύπωμα.
5. Για την υποστήριξη όλων των παραπάνω πρέπει να επιταχυνθεί η ψηφιοποίηση και η απλοποίηση των διαδικασιών ΕΛΚΕ (Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας), ώστε να επιτευχθεί επιτέλους η μείωση της γραφειοκρατίας και η πολυπλοκότητα των διαδικασιών.
6. Είναι επίσης σημαντικό να ενισχυθεί το γραφείο διασύνδεσης για την αύξηση της πρόσβασης των φοιτητών μας στην αγορά εργασίας και να ενισχυθεί η διεθνοποίηση, οι συνεργασίες με εμβληματικά ιδρύματα του εξωτερικού με ίδρυση νέων ξενόγλωσσων προγραμμάτων 1ου και 2ου κύκλου και συμφωνίες ανταλλαγών.
Ποια θα είναι η συμβολή σας αν είστε ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ μέχρι το 2027;
Καταρχήν πρέπει πρώτα να εκλεγώ στο Συμβούλιο Διοίκησης. Είναι ένα νέο εκλογικό σύστημα και χρειάζεται η στήριξη από τους αγαπητούς συναδέρφους. Είναι το πρώτο βήμα. Έπεται η επιλογή των εξωτερικών μελών του Συμβουλίου και μετά η εκλογή Πρύτανη. Είναι μια δύσκολη διαδικασία.
Ωστόσο, θεωρώ ότι διαθέτω την διοικητική εμπειρία καθώς την προηγούμενη εξαετία έχω προσφέρει από διάφορες διοικητικές θέσεις στο πανεπιστήμιο και γνωρίζω σε βάθος τα δομικά του προβλήματα: ως μέλος της Επιτροπής Ερευνών του ΕΛΚΕ, ως πρόεδρος ΔΣ της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του ΕΚΠΑ, ως εκλεγμένος αντιπρόεδρος του Τμήματος Χημείας, ως πρόεδρος του Τμήματος Αγροδιατροφής και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων, αλλά και ως ένας εκ των ανθρώπων που υποστήριξαν σθεναρά το έργο αναβάθμισης των υποδομών του ΕΚΠΑ, όπως και την ανάπτυξη οριζόντιων ερευνητικών υποδομών στο ΕΚΠΑ. Την επόμενη λοιπόν περίοδο, αυτά τα έργα πρέπει να ενταθούν.
Θα πρέπει να αυξηθούν οι πόροι του Πανεπιστημίου υπέρ της έρευνας και της αναβάθμισης των υποδομών, των εργαστηρίων και των κλινικών. Η προσέλκυση χρηματοδοτήσεων λοιπόν είναι πιστεύω η ισχυρότερη παρέμβαση που πρέπει να γίνει. Επίσης, οι ακαδημαϊκές συνθήκες θα πρέπει να βελτιωθούν σημαντικά στο Πανεπιστήμιο και να ενισχυθεί η θεσμική θωράκιση του Πανεπιστημίου.
Μεγάλη πρόκληση για την εκπαίδευση φαίνεται τα τελευταία χρόνια πως είναι η συμπερίληψη. Εθνικές, θρησκευτικές, κοινωνικές διαφορές μεταξύ των φοιτητών που το ΕΚΠΑ καλείται να γεφυρώσει. Πώς θεωρείτε ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο, και συγκεκριμένα το ΕΚΠΑ, μπορεί να κάνει βήματα προς αυτή την οδό;
Η συμπερίληψη είναι ένα από τα μεγάλα ζητούμενα του 21ου αιώνα και η Εκπαίδευση καλείται να διαδραματίσει ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία. Στο μικροεπίπεδο, ο σκοπός στην εκπαίδευση είναι να επηρεάζει θετικά τις ευκαιρίες ζωής όλων των εκπαιδευομένων, αλλά και να δημιουργεί δυνατότητες σε σταθερή βάση – κυριότερα, όμως, εκείνων των εκπαιδευομένων που προέρχονται από μη προνομιούχα στρώματα, επειδή αυτοί καλούνται να διανύσουν μεγαλύτερη απόσταση.
Στο μακροεπίπεδο, ο σκοπός της συμπερίληψης συνίσταται στη συμβολή της εκπαίδευσης στην ανάπτυξη της κοινωνίας και της δημοκρατίας. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, με το τεράστιο απόθεμα ιστορίας, γνώσης που διαθέτει από το επιστημονικό δυναμικό του, με την διοικητική του επάρκεια και με την κοινωνική του ευαισθησία καλείται να παίξει ένα κομβικό ρόλο, ένα ρόλο πρωτοπορίας στην κατεύθυνση αυτή, που δημιουργεί ένα νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο για τον αιώνα που διανύουμε το οποίο είναι απαραίτητο για την ειρηνική και δημοκρατική συνύπαρξη, αλλά και τη γενικότερη ανάπτυξη και σταθερότητα της χώρας.
Πρόσφατα έγιναν ενέργειες για την ενίσχυση της εξωστρέφειας των ελληνικών πανεπιστημίων. Διασύνδεση με ΗΠΑ, Κίνα, Βρετανία. Ποιος ο ρόλος του ΕΚΠΑ στην συγκεκριμένη διαδικασία;
Ο ρόλος του ΕΚΠΑ είναι η ισότιμη συμμετοχή, ότι έχει καταφέρει να γίνει ένας συνομιλητής που τον λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν και μπορεί να διευρύνει τον ορίζοντα ευκαιριών και δυνατοτήτων που παρέχει στους φοιτητές του. Πρόσφατες συνεργασίες, όπως αυτή με το Πανεπιστήμιο Yale δίνουν εξαιρετικές προοπτικές στους φοιτητές μας αλλά και στα μέλη ΔΕΠ και στους ερευνητές σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα.
Ποια βήματα μπορούν να γίνουν για να επιταχυνθεί η συνεργασία με το εξωτερικό;
Απαιτείται ένα στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης Σχολών και Τμημάτων προς την κατεύθυνση της δημιουργίας νέων ξενόγλωσσων προγραμμάτων, αλλά και διμερών συμφωνιών ανταλλαγών, ώστε να δώσουμε προοπτική ιδιαίτερα σε τμήματα που έχουν ανάγκη τέτοιες συνεργασίες για την ενίσχυση του προφίλ τους και της εξωστρέφειας τους. Το αμέσως επόμενο βήμα είναι η επίσκεψη και η σύναψη συμφωνιών. Με αυτή τη διαδικασία επετεύχθη η σημαντική συνεργασία με το Yale.
Προσβασιμότητα, εστίες, σίτιση, ελλείψεις στα εργαστήρια, καθαριότητα, μερικά από τα παράπονα των φοιτητών. Τι θα μπορούσε να αλλάξει την επόμενη τετραετία;
Σας παραθέτω μερικές από τις προτάσεις της πλατφόρμας μας για το Πανεπιστήμιο όλων μας που θα πρέπει να υλοποιηθούν το επόμενο διάστημα
1. Να αναπτύσσει συστηματικά υποδομές που να προάγουν το ακαδημαϊκό περιβάλλον, να είναι κλιματικά ουδέτερες και με αρχές αειφορίας. Η ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων μας, είναι απαραίτητο να προχωρήσει γρήγορα και αποτελεσματικά. Η συντήρηση των υποδομών πρέπει να ενταθεί. Να ενισχυθούν τα παραρτήματα των τεχνικών υπηρεσιών των Σχολών.
2. Να είναι προσβάσιμο σε όλες τις πτυχές του. Να επιτευχθεί χρηματοδότηση για την επίλυση όλων των θεμάτων προσβασιμότητας των κτηρίων ΕΚΠΑ. Είναι από τα επείγοντα θέματα της επόμενης τετραετίας.
3. Να ενισχύσει την πρωτοβάθμια ιατροφαρμακευτική φροντίδα σε συνεργασία με την Σχολή Επιστημών Υγείας για όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας. Να ενισχύσει το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης για τους φοιτητές του ΕΚΠΑ, καθώς και τη γραμμή υποστήριξης.
Από εκεί και πέρα, απαιτείται σταθερός προσανατολισμός και ισχυρή βούληση προς την επίλυση των προβλημάτων της καθημερινότητας και βαθιά γνώση των διοικητικών υπηρεσιών και διαδικασιών για να έχουμε την καθαριότητα που μας αρμόζει, τη φύλαξη, τη σίτιση και φυσικά την ανάπτυξη εστιών που να μας τιμούν. Είναι ένα στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί την επόμενη μέρα και μόνο άνθρωποι με διοικητική εμπειρία και γνώση, αλλά και ισχυρή βούληση μπορούν να το πετύχουν.
* O Νίκος Θωμαΐδης είναι Καθηγητής Αναλυτικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
