Το σταθερό προβάδισμα της ΝΔ το οποίο είναι σχεδόν ίδιο ή και μεγαλύτερο της διαφοράς των εκλογών του 2019, οφείλεται στην άποψη σημαντικού τμήματος της κοινωνίας ότι η κυβέρνηση δείχνει διαχειριστική δυνατότητα εν μέσω συνεχών κρίσεων, σε συνδυασμό με το έλλειμμα κυβερνητικής αξιοπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ, αναφέρει στο Liberal, αποτιμώντας το σημερινό πολιτικό σκηνικό, ο επικεφαλής της Opinion Poll, Ζαχαρίας Ζούπης.
Μιλά για το ΠΑΣΟΚ, η πορεία του οποίου, όπως λέει, θα εξαρτηθεί από την αποσαφήνιση της πολιτικής συνεργασιών και του συνολικού του αφηγήματος, αναφέρεται στον κίνδυνο εισόδου της ακροδεξιάς στην Βουλή, και εξηγεί τι θα σήμαινε μια επτακομματική Βουλή. «Σε μια τέτοια περίπτωση, ο πήχης της αυτοδυναμίας θα ανέβαινε στο 40%», όπως λέει, αλλάζοντας πολλά στις στοχεύσεις των κομμάτων.
Στο σύνολο τους οι δημοσκοπήσεις του τελευταίου διαστήματος, δείχνουν ότι το το πολιτικό σκηνικό παραμένει επί της ουσίας αμετάβλητο. Τι δείχνουν τα ευρήματα σας ;
Η Ν.Δ διατηρεί ένα προβάδισμα το οποίο είναι σχεδόν ίδιο ή και μεγαλύτερο της διαφοράς Ν.Δ – ΣΥΡΙΖΑ το 2019. Πρόκειται για προβάδισμα σταθερό από τις αρχές του 2016 και το οποίο διατηρείται. Το βάθος χρόνου δείχνει ότι δεν είναι συγκυριακό φαινόμενο, ούτε και αναστρέψιμο υπό φυσιολογικές συνθήκες. Η εικόνα αυτή οφείλεται κατ΄αρχήν στην άποψη σημαντικού τμήματος της κοινωνίας ότι αν και η Κυβέρνηση βρέθηκε εν μέσω συνεχών, σοβαρών κρίσεων που οφείλονται σε διεθνή φαινόμενα γενικά ανταποκρίθηκε, έδειξε διαχειριστική δυνατότητα εν μέσω και λαθών και ολιγωριών. Από την άλλη οφείλεται στο έλλειμμα κυβερνητικής αξιοπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ.
Μόλις ένα 15%- 20% θεωρεί ότι αν ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση θα διαχειριζόταν καλύτερα τα προβλήματα της τελευταίας τετραετίας, ενώ ο Κ.Μητσοτάκης προηγείται του Α.Τσίπρα κατά πολύ στην ικανότητα διαχείρισης των πιο σοβαρών προβλημάτων όπως εθνικά, ενεργειακή κρίση, ακρίβεια, εγκληματικότητα/ παραβατικότητα κ.λ.π.
Αυτοί οι δύο παράγοντες επιδρούν στην διατήρηση μιας μεγάλης διαφοράς, αν και στα χρόνια που πέρασαν υπήρχαν φθορές της Ν.Δ, χωρίς ο ΣΥΡΙΖΑ να μπορεί να τις καρπωθεί. Για να γίνω πιο σαφής: Πέρυσι τον Οκτώβριο βρίσκαμε την Ν.Δ με 35.5% στην πρόθεση ψήφου και το ΣΥΡΙΖΑ στο 21.1%. Φέτος στην τελευταία μας μέτρηση τους μετρήσαμε στο 31.5% και 22.6% αντίστοιχα. Δηλαδή η Ν.Δ έχασε 4% και ο ΣΥΡΙΖΑ ανέβασε το ποσοστό του μόλις κατά 1.5% εν μέσω τεράστιας κρίσης και προβλημάτων.
Οι αναποφάσιστοι αυξάνονται το τελευταίο διάστημα κατά 1%-2% φτάνοντας το 14%. Η συμπεριφορά τους θα κρίνει πολλά και δεν μπορεί κανείς να την προδιαγράψει. Απλά σημειώνουμε ότι μεγάλο ποσοστό εξ' αυτών προέρχεται από Ν.Δ και ΣΥΡΙΖΑ.
Τι μπορεί να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ για να μεταβάλει τα στάσιμα ποσοστά του στο μεσαίο χώρο;
Μετά τις εκλογές του 2019, ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε πολύ και χρήσιμο πολιτικά χρόνο χωρίς να αντιδράσει, δείχνοντας σαν να μην έχει συνειδητοποιήσει τα αίτια και το βάθος της αποδοκιμασίας.
Αποπροσανατολίστηκε από την επιτυχία του να συγκεντρώσει 31.5%, θεωρώντας ίσως ότι επρόκειτο για μια αφετηρία. Δεν ήταν όμως έτσι. Πολλοί ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ γιατί ένιωθαν ότι έτσι θα ακουστεί πιο δυνατά η αντίθεσή τους στην Ν.Δ και στον Κ.Μητσοτάκη.
Δεν είχαν ιδεολογική, πολιτική ή συγκολλητική ουσία και αυτό φάνηκε από τις πρώτες έρευνες μετά τις εκλογές. Με την στάση που τηρεί και τις συμπεριφορές στελεχών του κρατάει σταθερά μακριά του τον μεσαίο χώρο, ακόμα και όταν τμήματά του απογοητεύονται από την κυβερνητική πολιτική και αναζητούν κάτι άλλο.
Τις τελευταίες ημέρες ασκείται έντονη κριτική στο ΣΥΡΙΖΑ για τη στάση αρκετών στελεχών του απέναντι στο δράμα της σεξουαλικής εκμετάλλευσης της 12χρονης. Βοηθά η στάση αυτή την προσπάθεια να προσεταιριστεί τον μεσαίο χώρο;
Η απάντηση είναι όχι. Οι χυδαίοι υπαινιγμοί πάνω στην τραγωδία και ο χαρακτηρισμός της ΝΔ ως «κόμμα βιαστών» σίγουρα δεν συμβάλουν στο να έρθει πιο κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ ο μεσαίος χώρος.
Συστηματικά, βλέπουμε ότι η αξιωματική αντιπολίτευση προσπαθεί εναγωνίως να αναδείξει ένα θέμα αντιπολίτευσης το οποίο θα αγγίξει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Τέτοια επιλογή ήταν και η περίπτωση με το θάνατο παιδιού στην νησίδα του Έβρου, όπου αποδείχτηκε ότι ούτε νεκρό κορίτσι υπήρχε, αλλά και ότι η νησίδα ήταν τουρκική, άρα επέμβαση σ΄αυτή από την Ελλάδα θα μπορούσε να οδηγήσει σε θερμό ή και πολεμικό επεισόδιο. Ούτε φαίνεται να αποδίδει η προσέγγιση πως η ακρίβεια είναι «ακρίβεια Μητσοτάκη» όταν συνταράσσεται όλος ο πλανήτης από την ενεργειακή κρίση.
Εκτιμώ ότι ΣΥΡΙΖΑ κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να κρατάει σε απόσταση ασφαλείας αυτό το ευαίσθητο ακροατήριο του μεσαίου χώρου, χωρίς τμήμα του οποίου δεν αποκτάς δυναμική ανατροπής συσχετισμών ή έστω μιας πιο σημαντικής εκλογικής ενίσχυσης των ποσοστών σου.
Βασικός κανόνας στην πολιτική επιστήμη είναι ότι για να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα πρέπει να το συνειδητοποιήσεις και να κάνεις τους πολίτες να νιώσουν ότι πήρες το μήνυμα. Πρέπει να δώσεις απαντήσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες προσεγγίζοντας την υπαρκτή πραγματικότητα και όχι αυτή που έχεις κατασκευάσει μέσα από ιδεολογήματα.
Πρόκειται για προσαρμογές που απαιτούν βούληση και αρκετό χρόνο, αλλά και δυνατότητα να πείσεις ένα ακροατήριο που μέχρι τώρα το έχεις εκπαιδεύσει στον απλουστευτικό λόγο και στην άρνηση.
Πώς βλέπετε τις δημοσκοπικές επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ και τι πρέπει να κάνει για τις βελτιώσει;
Όλες οι δημοσκοπήσεις δίνουν μια πτώση το τελευταίο δεκάμηνο στα ποσοστά του, κατά 2.5%- 3.5%.
Όσο για τη μέση εκτίμηση ψήφου κινείται στο 13% -14% Το γεγονός δε, ότι δεν κατάφερε να εισπράξει οφέλη από την υπόθεση των υποκλοπών, καθώς και ότι στις τελευταίες έρευνες επαληθεύτηκε πως η καμπύλη έχει στραφεί και πάλι προς τα κάτω, θέτει εκ των των πραγμάτων ένα βασικό ερώτημα: Θα καταφέρει να κρατηθεί σ΄αυτά τα ποσοστά που θα αποτελούσε σοβαρή επιτυχία (είχε μόλις 8.1% το 2019), θα μπορέσει να τα ανεβάσει ή θα τα δει να πέφτουν κι άλλο; Ζωτικός κοινωνικός και πολιτικός χώρος, πάντως, υπάρχει.
Η πορεία του ΠΑΣΟΚ το επόμενο διάστημα θα εξαρτηθεί από την αποσαφήνιση του αφηγήματος του, της πολιτικής συνεργασιών, τις εναλλακτικές προτάσεις που θα παρουσιάσει και την άντληση εμπειριών και διδαγμάτων από την συνολική ιστορική του πορεία, όχι μόνο κάποιων περιόδων.
Το σίγουρο είναι ότι οι ψηφοφόροι του κατά 55% τάσσονται υπέρ αυτοδύναμων κυβερνήσεων (Metron Analysis, Οκτώβριος 2022), ενώ σύμφωνα με την τελευταία έρευνά μας το 23.9% επιλέγει αυτοδύναμη κυβέρνηση Ν.Δ , το 20.9% κυβέρνηση τεχνοκρατών, το 17.9% κυβέρνηση συνεργασίας Ν.Δ- ΠΑΣΟΚ, το 13.4% κυβέρνηση συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ κ.λ.π. Σύμφωνα δε, με την ίδια έρευνα, αυτή την ώρα της μέγιστης επιδείνωσης των σχέσεων ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ το 50.7% των ψηφοφόρων του δηλώνει πολύ και αρκετά ικανοποιημένο από το έργο της κυβέρνησης, ενώ το 62.3% των ψηφοφόρων του θεωρεί καταλληλότερο για πρωθυπουργό τον Κυρ. Μητσοτάκη έναντι 13% που επιλέγει τον Α. Τσίπρα, το 20.3% τον Κανένα και το 2.9% άλλον.
Σε πλειάδα ευρωπαϊκών χωρών, οι ακροδεξιές δυνάμεις ενισχύονται κοινοβουλευτικά και κοινωνικά. Στην Ελλάδα, έχοντας νωπές τις μνήμες της ΧΑ, τα ποσοστά τους είναι χαμηλά. Πόσο πιθανό είναι να ξαναδούμε την ακροδεξιά στην Βουλή;
Στην χώρα μας δεν καταγράφουμε συγκλονιστικές μεταβολές στο ακροδεξιό φάσμα, όπως αυτές που είδαμε σε εκλογές σε μια σειρά χωρών, όπως στην Ιταλία, και τη Σουηδία. Ο ακροδεξιός χώρος είναι κατακερματισμένος και δεν υπάρχουν σημάδια μιας ανόδου σαν κι αυτή που ζήσαμε στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας.
Απλά θυμίζω ότι στις έρευνες πριν την δολοφονία του Π. Φύσσα η Χρυσή Αυγή εμφανιζόταν με καθαρά διψήφια ποσοστά και τάσεις ανόδου. Δεν έχουμε κάτι αντίστοιχο τώρα. Ωστόσο, η σταθερότητα με την οποία εμφανίζεται το Εθνικό Κόμμα Έλληνες στο 2.2% - 2.5% επί των εγκύρων, καθιστούν πιθανό γεγονός την είσοδό του στην Βουλή.
Αν τελικά μπουν περισσότερα κόμματα στην Βουλή, αυτό δεν σημαίνει ότι ανεβαίνει και ο πήχης για την αυτοδυναμία;
Ασφαλώς. Στο ενδεχόμενο μιας επτακομματικής Βουλής, το ποσοστό οδηγείται στο 40%. Αυτό έρχεται ως αποτέλεσμα της σημαντικής μείωσης των εκτός Βουλής κομμάτων κατά 3%, κάτι που ανεβάζει τον πήχη από το 37.5% -38% στο 40% με βάση τον νέο εκλογικό νόμο, με τον οποίο θα πραγματοποιηθούν οι δεύτερες εκλογές. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο αλλάζει πολλά στον κομματικό ανταγωνισμό, την πόλωση και τις στοχεύσεις των κομμάτων.
Μπορεί να δούμε εκπλήξεις στην κάλπη, δεδομένου ότι παραδοσιακά ένα ποσοστό ψηφοφόρων αποφασίζει σχεδόν πάντα τη τελευταία στιγμή;
Δεν μπορείς να πας σε εκλογές με απόλυτες βεβαιότητες. Οι εκλογές είναι μάχη μέχρι την τελευταία στιγμή, πολύ περισσότερο σε μια περίοδο που μάθαμε ότι η μόνη σταθερά είναι τα αιφνιδιαστικά γεγονότα.
Σ΄αυτά προσθέστε το ποσοστό όσων στην πραγματικότητα αποφασίζουν την τελευταία εβδομάδα, το μεγάλο ποσοστό που δηλώνουν σήμερα αναποφάσιστοι αλλά και ότι σε έρευνες φάνηκε πως μόλις το 31% δηλώνουν οτι οι απόψεις τους ταυτίζονται με τις απόψεις κάποιου συγκεκριμένου κόμματος. Το ποσοστό αυτό γίνεται 51% στην Ν.Δ, 50% στο Κ.Κ.Ε, 42% στο ΚΙΝΑΛ, 26% στο ΣΥΡΙΖΑ, 21% στα υπόλοιπα
Θεωρώντας ότι η πρωτιά της Ν.Δ δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, αυτά που έχουν αξία και μπορεί να επηρεαστούν - τόσο λόγω των παραγόντων που αναφέραμε, όσο και λόγω όσων θα συμβούν στον βαρύ Χειμώνα που εισερχόμαστε- είναι το ποσοστό του πρώτου κόμματος από το οποίο θα κριθεί η δυνατότητα του άλματος προς την αυτοδυναμία και το άθροισμα των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής. Αυτό θα επηρεάσει τον πήχη της αυτοδυναμίας.
Όλα τα άλλα μεγέθη (διαφορά πρώτου- δεύτερου, ποσοστά κομμάτων) δεν επηρεάζουν τον σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης. Δημιουργούν εντυπώσεις, μπορεί να επηρεάσουν λίγο ή πολύ τον δημόσιο ή εσωκομματικό διάλογο μετά τις δεύτερες εκλογές, αλλά τίποτα περισσότερο.
