Ο Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος γεννήθηκε το 1978. Σπούδασε ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών Α.Π.Θ. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές στο Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της ΑΣΚΤ και στο MFA του School of Visual Arts στην Νέα Υόρκη-ΗΠΑ με υποτροφίες από τα Ιδρύματα Fulbright, Gerondelis και Αλέξανδρος Ωνάσης όπου και τιμήθηκε με το Paula Rhodes Μemorial Award. Συμμετείχε στο Skowhegan School of Painting and Sculpture. Είναι Διδάκτορας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Από το 2001 έχει πραγματοποιήσει 8 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και Ουγγαρία και έχει συμμετάσχει σε περισσότερες από 70 διεθνείς ομαδικές εκθέσεις, residencies και project στην Ελλάδα και εξωτερικό. Έργα του βρίσκονται σε πολλές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα, Ελβετία, Λονδίνο και ΗΠΑ. Το 2017 εκλέχθηκε επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Συνέντευξη στον Γιώργο Γεωργακόπουλο
Τι θα ξεχωρίζατε από τις ευκαιρίες που σας δόθηκαν σε τοπικό και διεθνές επίπεδο;
Κάθε ευκαιρία που μου δόθηκε ήταν προϊόν μεθοδικής και συστηματικής δουλειάς που κατακτήθηκε με επιμονή, υπομονή σε συνδυασμό με αλλεπάλληλες αποτυχίες και απορρίψεις. Θα ξεχωρίσω τις υποτροφίες που έλαβα από τα ιδρύματα Fulbright και Α. Ωνάσης , το μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο SVA στις ΗΠΑ.
Ποια είναι μέχρι τώρα, η μεγαλύτερή σας επιτυχία;
Θα παραθέσω μερικές από τις σημαντικότερες στιγμές που σπονδυλωτά συγκρότησαν την καλλιτεχνική μου πορεία: Το 2009 έγινα δεκτός με πλήρη υποτροφία (fellowship) στο Skowhegan School of Painting and Sculpture. Ακολούθησε ατομική έκθεση στην Ελληνοαμερικανική Ένωση σε επιμέλεια Σ. Μπαχτσετζή. Το 2011 ανέλαβα ανάθεση από το Ίδρυμα The Morton Arboretum την παραγωγή γλυπτικής εγκατάστασης στο Lisle, Illinois, ΗΠΑ. Από το 2009-2016 εκπόνησα διδακτορική διατριβή στο τμήμα Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η έρευνα πλαισιώθηκε από Case- Studies στις ΗΠΑ και Νορβηγία και κορυφώθηκε στην επιμέλεια της έκθεσης Symptom Project 5 με τίτλο “Α-στοχία” στην Άμφισσα με επιχορήγηση από τον Οργανισμό «ΝΕΟΝ» με παράλληλη διοργάνωση επιτελεστικής ημερίδας (performative conference). Το 2013 συμμετείχα ως resident artist στο Flux Factory στην Νέα Υόρκη, συμμετείχα στο USF residency program (AIR Verftet) στο Μπέργκεν της Νορβηγίας και εκπροσώπησα την Ελλάδα στην 16η Biennale Νέων Καλλιτεχνών της Ευρώπης και Μεσογείου. Το 2014 ανέλαβα ανάθεση από την Biennale Φωτογραφίας (Photobiennale) “LOGOS VII” στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, πραγματοποίησα ατομική έκθεση στο Tranzit.hu σε επιμέλεια Eszter Szakacs και στην Erika Deak Gallery στην Βουδαπέστη. Το 2015 πραγματοποίησα έκθεση στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και στην Nitra Gallery στην Θεσσαλονίκη παρουσιάζοντας το τελευταίο μέρος του project Quest of Query, Εφαρμοσμένα Υψόμετρα. Το 2016 ανέλαβα ανάθεση παραγωγής γλυπτικής εγκατάστασης με τίτλο “HomeLand” στο Goethe Institute Θεσσαλονίκης. Το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη μέχρι σήμερα και πλαισιώνεται με εκπαιδευτικά προγράμματα, ημερίδες και workshops. Το 2017 το ίδιο έργο παρουσιάστηκε ως παράλληλο event στην 18η Biennale Νέων Καλλιτεχνών της Μεσογείου στα Τίρανα της Αλβανίας.
Με την εμπειρία σας στο χώρο της τέχνης, τόσο εντός όσο και εκτός των συνόρων, τι περιμένετε να συναντήσετε καλλιτεχνικά σε μία χώρα που αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε μια κρίσιμη φάση της ιστορίας της;
Μέσα στις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει πολλά καινοτόμα βήματα στο πεδίο της Σύγχρονης Τέχνης. Είμαι πολύ αισιόδοξος πως τα έργα που παράγονται σε αυτό το μικροσκοπικό οικόπεδο του πλανήτη θα αποκτήσουν μεγαλύτερο βεληνεκές στο παγκόσμιο αφήγημα.
Αν έπρεπε να τονίσετε κάτι για τη δουλειά σας, ποιο θα ήταν αυτό;
Το εικαστικό μου έργο συγκροτείται από ευρύ φάσμα πειραματικών μέσων και διεπιστημονική ερευνητική μεθοδολογία. Η βυζαντινή και δυτικοευρωπαϊκή παράδοση, διευρύνει τη σχεδιαστική αναπαράσταση των έργων μου στον τρισδιάστατο χώρο όπου και συμμετέχει ο θεατής. Ο κοινωνικός χαρακτήρας του έργου μου γύρω από την γεωγραφική και γεωλογική ιστορικότητα αναδεικνύει τη συμβολική αλληλεπίδραση με τη μνήμη του τόπου.
Ποια είναι η σχέση σας με το χώρο της αγοράς της τέχνης;
Είμαι της γνώμης πως ο ρόλος του παραγωγού και προαγωγού της Τέχνης είναι κομβικά διαφορετικός. Είναι πολύ σημαντικό πιστεύω για να επιβιώσεις στην αγορά της Τέχνης να καλλιεργείς γύρω από το προφίλ σου κλίμα εμπιστοσύνης, συνέπειας και συνάμα να ξαφνιάζεις τον θεατή και την αγορά με καινούργιες εικαστικές προτάσεις.
Ποιοι είναι οι οικονομικοί πόροι που σας επιτρέπουν να δημιουργείτε;
Οι εμπορικές επιτυχίες στην αγορά της Τέχνης, οι υποτροφίες, αναθέσεις και βραβεία που απέσπασα σε κάθε φάση της πορείας μου σε συνδυασμό με την εργασία στην καλλιτεχνική εκπαίδευση αποτέλεσαν τον βασικό πυλώνα βιοπορισμού.
Θα θέλατε να αναφέρετε ένα μέρος που σας αρέσει να επισκέπτεστε;
Μου αρέσει να πηγαίνω εκεί που «κάτι» τελειώνει. Ο φάρος στο νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης στο Ταίναρο, η μάντρα στο Άγιο Όρος, ο βράχος του Γιβραλτάρ, τα νησιά Lofoten στην Νορβηγία, η συνοριακή γραμμή στο όρος Γράμμος με την Αλβανία, ο Ειρηνικός Ωκεανός.
Ποια είναι η μεγαλύτερη οικονομική δυσκολία / χρονική στιγμή που αντιμετωπίσατε στη διάρκεια της καριέρας σας;
Η πιο άχαρη και δύσκολη περίοδος στην ζωή μου είναι μεταξύ δύο σημαντικών αποφάσεων. Η προετοιμασία κάθε έκθεσης, η αβεβαιότητα και αμηχανία για την παραγωγή των έργων.
Με ποιο χώρο, καλλιτέχνη ή άνθρωπο των τεχνών θα θέλατε να συνεργαστείτε, σε τοπικό ή διεθνές επίπεδο;
Θέλω να συνεργάζομαι τόσο σε τοπικό όσο σε διεθνές επίπεδο με οντότητες που προσεγγίζουν διεισδυτικά το έργο και την προσωπικότητα μου και όχι να κυνηγάω επιδερμικές και επιπόλαιες συμπράξεις μικρής διάρκειας απλά και μόνο για να είμαι παντού και με όλους.
Σας έχει υποστηρίξει κρατικός πολιτιστικός φορέας;
Έχω συνεργαστεί με Ιδρύματα όπως: το ΚΜΣΤΘ, ΕΜΣΤ, Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Ελληνοαμερικανική Ένωση, Γαλλικό Ινστιτούτο, Goethe Institute, Πρεσβεία Νορβηγίας, Γαλλίας, Αιγύπτου, Γερμανίας και ΗΠΑ, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθήνας, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκη, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.
Tι θα αλλάζατε ή τι θα προτείνατε στον τρόπο λειτουργίας στις σχολές που σχετίζονται με την τέχνη;
Ως καινούριος Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ θα ήθελα να καλλιεργήσω στο εργαστήριο ένα κλίμα συνέργειας μεταξύ διδασκόντων και φοιτητών με άξονα την αμφισβήτηση. Η εξωστρέφεια ως εκπαιδευτικό εργαλείο είναι επίσης βασικό μου μέλημα καθώς σήμερα χρειαζόμαστε μεγαλύτερο εύρος διεπιστημονικών συμπαραγωγών με κλάδους από όλο το φάσμα της σύγχρονης διανόησης.
Το κοινωνικό σας δίκτυο, οι γνωριμίες σας, σας βοήθησαν να προχωρήσετε;
Η πορεία μου στον χώρο της Τέχνης κατασκευάστηκε με συντονισμένο βηματισμό και συνεχίζει να εξελίσσεται με συνέργειες, δικτύωση, καθημερινό διάλογο και συμβίωση με συναδέλφους από τον ακαδημαϊκό και καλλιτεχνικό κόσμο. Με άλλα λόγια όλοι οι άνθρωποι γύρω μου αποτελούν καθημερινά το υλικό που ανατροφοδοτεί το είναι μου και χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσα να προχωρήσω.
Πού τοποθετείτε τον εαυτό σας μέσα στη σύγχρονη ελληνική τέχνη;
Θέλω να διατηρήσω για όσα περισσότερα χρόνια τον τίτλο του σύγχρονου εικαστικού καλλιτέχνη.
Τι βλέπετε στον μέλλον για a. τον εαυτό σας, β.τον καλλιτεχνικό κόσμο;
Θέλω να συνεχίσω ακούραστα να παράγω, να ξαφνιάζω τον εαυτό μου και να μην επαναλαμβάνω παθητικά εντροπίες, εμμονές και δεισιδαιμονίες. Μου αρέσει η ατζέντα μου να είναι πάντα γεμάτη με υποχρεώσεις και να βρίσκομαι σε μια συνεχή υπερδιέγερση και στρες. Στεναχωριέμαι με την αδράνεια, την ραστώνη και την κωλυσιεργία και ειλικρινά εύχομαι στον καλλιτεχνικό κόσμο να κάνει οτιδήποτε δυνατόν για να φάει στοχαστικά τα σωθικά του.
