Της Αννίτας Αποστολάκη
Με την ημερίδα “Επιβίωση: Η Τέχνη στο Δημόσιο Χώρο" στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, ξεκινάει αύριο τις δράσεις του το 2ο Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης, με τίτλο “Επιβίωση” (6 Μαΐου-24 Ιουνίου 2017), σε εικαστική επιμέλεια Ανδρέα Φακή και με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ).
Το πολυδιάστατο ανεξάρτητο φεστιβάλ ξεκίνησε το 2014, με την ελπίδα να δημιουργηθεί μια εγχώρια πολιτιστική πλατφόρμα τοπικού και διεθνούς ενδιαφέροντος για τις εικαστικές τέχνες στο δημόσιο χώρο, έτσι ώστε να αναχθεί σταδιακά η Αθήνα σε διεθνές σημείο αναφοράς για τη δημόσια τέχνη. Ακόμη και πριν από την ίδρυσή του, από το Φεστιβάλ Προβολών Δημόσιας Τέχνης TOP TO BOTTOM το 2010 υπήρχε η διάθεση και η ανάγκη για ένα πλαίσιο που θα φέρνει σε διάλογο και θα στεγάζει διαφορετικές μορφές τέχνης που βρίσκονται στο δημόσιο χώρο. όπως το sreet art, το graffiti, η γλυπτική, Η φετινή διοργάνωση του Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης αποπειράται, σύμφωνα με τον επιμελητή, να εντάξει τη μέθοδο “agile” (ευκίνητος) σε ένα πολιτιστικό πλαίσιο: πρόκειται για μία μέθοδο που χρησιμοποιείται στην ανάπτυξη λογισμικού εφαρμογών και ιστοσελίδων, κατά την οποία γίνεται ένας αρχικός σχεδιασμός, τον δοκιμάζουν οι χρήστες και συνεχίζεται η διαδικασία μέχρι το επιθυμητό αποτέλεσμα. Έτσι, λαμβάνοντας υπόψιν τον ανθρώπινο παράγοντα, που αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο κάθε πολιτιστικής διοργάνωσης, έχει γίνει ανασχεδιασμός του προγράμματος και θα ανακοινώνονται διαρκώς νέα δρώμενα, εκθέσεις, καλλιτέχνες και υποστηρικτές. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα φεστιβάλ-ομπρέλα, το οποί περιλαμβάνει ομιλίες, εκθέσεις, εγκαταστάσεις και επιτελέσεις (performance) σε δημόσιους χώρους, ξεναγήσεις, εργαστήρια (workshop), τοιχογραφίες και παράλληλες δράσεις, με κοινό άξονα τη σχέση της τέχνης με το δημόσιο χώρο μέσα από διαφορετικά εικαστικά μέσα.
Οι πολλαπλές εφαρμογές του δημόσιου χώρου και οι διαφορετικές αναγνώσεις της Επιβίωσης
Σύμφωνα με τους συντελεστές του φεστιβάλ, ως “δημόσιος”, μπορεί να εκληφθεί κάθε τόπος με τον οποίο μπορεί να έχει οπτική, ακουστική, φυσική ή άλλη επαφη ο καθένας: υλικός ή άυλος, υπαίθριος ή μη, ιδιωτικός ή δημόσιος, υπόγειος ή υπέργειος, κεντρικός ή απόκεντρος, κινητός ή ακίνητος, εδαφικός ή εναέριος. Υπό αυτήν την έννοια, βασικός σκοπός του Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης είναι να διερευνηθούν, να αποσαφηνιστούν, να αναπτυχθούν και να αναδειχθούν οι διαφορετικές εικαστικές μορφές τέχνης που μπορεί να συναντήσει κανείς στο δημόσιο χώρο -όπως αυτός ορίζεται. Έτσι, θα μπορέσει μελλοντικά να αναπτυχθεί μια ουσιαστική εγχώρια πολιτιστική κίνηση για τις εικαστικές τέχνες στο δημόσιο χώρο, οι οποίες θα αναβαθμίσουν, τόσο αισθητικά όσο και νοηματικά, το αστικό τοπίο.
Αυτή η θεματική ενότητα του Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης είναι υποπροϊόν της παρούσας κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης της Ελλάδας, η οποία ξεκίνησε πάνω από δύο δεκαετίες πριν, αλλά έγινε ευρέως αντιληπτή κατά το έτος 2010, με την ένταξη της χώρας στο ΔΝΤ. Μια κουβέντα που είχε πει στον επιμελητή τον Απρίλιο εκείνου του έτους ο Νίκος Κούνδουρος, έχει εντυπωθεί στη μνήμη του και αποτελεί κίνητρο για όλους τους συντελεστές του φεστιβάλ: “Για αύριο δεν ξέρουμε. Κάποιοι φοβούνται, κάποιοι ελπίζουν και κάποιοι κάνουν πως δεν συμβαίνει τίποτα”. Η “Επιβίωση”, λοιπόν, αναφέρεται στην τέχνη που φιλοξενεί ο δημόσιος χώρος, ως οργανικό του περιεχόμενο, αλλά και στους πολίτες της Ελλάδας, στην Ελλάδα ως τόπο, στην Αθήνα ως κέντρο της Ελλάδας κσι στους αντικρουόμενους τρόπους με τους οποίους ερμηνεύει ο καθένας την επιβίωση, τόσο στην καθημερινότητα, όσο και στην τέχνη.
Και ο κόσμος;
Οι συντελεστές του φεστιβάλ μας δήλωσαν ότι έχουν εκπλαγεί για ακόμη μια φορά με την τόσο θετική ανταπόκριση του κόσμου και τη στήριξή του στο φεστιβάλ, τόσο υλικά όσο και ηθικά. Σε μια ιδιαίτερα φορτωμένη περίοδο καλλιτεχνικά για την Αθήνα, όπου χορηγοί και υποστηρικτές έχουν εστιάσει στα δρώμενα της documenta 14 και στο δικό τους εκθεσιακό πρόγραμμα, η ουσιαστική στήριξη προς το 2ο Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης έχει προέλθει από απλούς πολίτες, που έχουν παραχωρήσει χώρους αλλά και υλικά για τη διεξαγωγή των δράσεων του φεστιβάλ. Κάτι πολύ σημαντικό, καθώς επιθυμία των συντελεστών του φεστιβάλ είναι να επιμορφωθεί το ευρύτερο κοινό για τις εικαστικές μορφές τέχνης που συναντώνται στο δημόσιο χώρο και να ενεργοποιηθούν οι πολίτες μέσα από τις πολιτιστικές του δράσεις, έτσι ώστε να ξεκινήσει επιτέλος ένας ουσιαστικός διάλογος μεταξύ της καλλιτεχνικής κοινότητας, των πολιτών και των θεσμών. Σημαντική, όμως, είναι η στήριξη και των ίδιων των συμμετεχόντων καλλιτεχνών, που συμμετέχουν αφιλοκερδώς και δημιουργούν με τα δικά τους μέσα, αλλά και φυσικά του ΟΠΑΝΔΑ, που έχει στηρίξει τη διοργάνωση με την παραχώρηση χώρων που θα φιλοξενήσουν το μεγάλο εύρος των δράσεών της.
Τι θα δούμε
Φέτος, κατά τις επτά εβδομάδες της διάρκειας του, το Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης: Επιβίωση θα παρουσιάσει πολιτιστικά δρώμενα που θα φέρουν σε διάλογο τόσο εγχώριους όσο και διεθνείς καλλιτέχνες, και θα αφορούν εκφάνσεις της τέχνης που συναντάται στο δημόσιο χώρο, όπως η street art και το graffiti, με συμμετέχοντες γνωστούς καλλιτέχνες του χώρου, όπως οι b., Αλέξανδρος Βασμουλάκης και ΑΤΗ 1281, καθώς και άλλες εικαστικές μορφές, όπως γλυπτική, εγκαταστάσεις και περφόρμανς, καθώς και εργαστήρια και ομιλίες δωρεάν για το κοινό, έτσι ώστε να εξοικειωθεί με τις διαφορετικές μορφές δημόσιας τέχνης.
Η πρώτη δράση που εγκαινιάζει το φεστιβάλ πραγματοποιείται αύριο, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, 5-7 μμ.: η ημερίδα Επιβίωση: Η Τέχνη στον «Δημόσιο» Χώρο φιλοδοξεί να θέσει, αλλά και να απαντήσει πολλαπλά ερωτήματα που -μεταξύ άλλων- αφορούν τον ορισμό και τον προσδιορισμό της επιβίωσης, καθώς και το τι τελικά αντιλαμβανόμαστε ως τέχνη. Την ημερίδα συντονίζει o Αλέξανδρος Ψυχούλης, Εικαστικός, Καθηγητής Tέχνης και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με εισηγήσεις από τους Kώστα Βαρώτσο (Γλύπτη, Καθηγητής Εικαστικών Τεχνών του ΑΠΘ), Ντένη Ζαχαρόπουλο (Ιστορικό Τέχνης, Καλλιτεχνικό Διευθυντή Δημοτικής Πινακοθήκης, Μουσείων και Συλλογών ΟΠΑΝΔΑ), Σωτήρη Μπαχτσετζή (Ιστορικό Τέχνης, Επιμελητή της Artecitya στη Θεσσαλονίκη), Steve Kurtz (Εικαστικό, Συνιδρυτή της Critical Art Ensemble), Martin Schulze (Επιμελητή του Public Delivery στη Νότια Κορέα), Julia Tulke (Ερευνήτρια Αστικής Τέχνης, Υποψήφια Διδάκτωρ στο University of Rochester), Yasha Young (Επιμελήτρια, Διευθύντρια του Μουσείου Αστικής Σύγχρονης Τέχνης Urban Nation στη Γερμανία), Βασίλη Χαραλαμπίδη (Γραφίστα, Καλλιτεχνικού Διευθυντή του BIOS-Ρομάντσο), Μαρία Χατζηδάκη (Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, Καθηγήτρια, Τ.Ε.Ι. Αθήνας, Συνιδρύτρια της st.a.co.), Ανδρέα Φακή (Γραφίστα, Επιμελητή, Ιδρυτή του Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης), καθώς και την ομάδα καλλιτεχνών ακτιβιστών από τη Ρωσία Voina.
Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα του φεστιβάλ, θα βρείτε εδώ: publicartfestival.gr
