© Ιάσονας Κοντογιάννης
To Project ΞΟΥΘΟΥ γεννήθηκε το 2015 από μια ομάδα ελλήνων και ξένων εικαστικών, καλλιτεχνών, ηθοποιών, περφόρμερς αλλά και σκηνοθετών, δημοσιογράφων και επιστημόνων στο πεδίο της κοινωνικής ανθρωπολογίας και πολεοδομίας. Η ομάδα συγκροτήθηκε με σκοπό να διερευνήσει, να καταγράψει και να επεξεργαστεί δημιουργικά το υλικό που θα συλλεχθεί σχετικά με την οδό Ξούθου, στην περιοχή της Ομόνοιας. Μέσα από μια ευρύτερη δημιουργική αλληλεπίδραση και διάλογο μεταξύ καλλιτεχνών και επιστημόνων στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα καλλιτεχνικό έργο που θα συνομιλεί με το χώρο και τους χρήστες του.
Γιατί η οδός Ξούθου
Σε αυτόν τον στενό δρόμο, δεν υπάρχουν στοιχεία ορατά ή προφανή. Ο δρόμος μέσα στον χρόνο αλλάζει και μεταμορφώνεται διαρκώς ως προς τις χρήσεις, τη φυσιογνωμία, τη μορφή ή το κοινωνικό περιεχόμενο ενσωματώνοντας και αποβάλλοντας στοιχεία της ιστορίας, της ανθρώπινης εμπειρίας, της μνήμης, της φαντασίας, της παρουσίας και της απουσίας. Διασχίζοντας την οδό Ξούθου κυριαρχεί ένα σκηνικό παρατεταμένης χρονικά εγκατάλειψης και εσωστρέφειας και μια αίσθηση διαρκούς μετάβασης, αναμονής με στοιχεία αντίστασης στη φθορά του?χρόνου.
Η περιοχή, βαθειά χρωματισμένη από τις κυρίαρχες αφηγήσεις, συνδέεται με την ύπαρξη 'παραβατικών', 'περιθωριακών' και 'ανεπιθύμητων' σωμάτων αλλά και χώρων που η λειτουργία τους προκαλεί ή αμφισβητεί κοινωνικά όρια και συμβάσεις. Από κέντρο μαύρης αγοράς τσιγάρων κατά τη διάρκεια της Κατοχής μετατράπηκε σε πεδίο σφοδρών οδομαχιών κατά τον Εμφύλιο λόγω της παρουσίας εκεί του αρχηγείου του ΕΛΑΣ, και σε μετέπειτα σημαντικό εμπορικό δρόμο για τη διακίνηση φαρμάκων. Τα εγκαταλελειμμένα κελύφη των παλιών ερειπωμένων φαρμακαποθηκών αλλά και οι εναπομείνασες εμπορικές χρήσεις, το καμένο σήμερα ξενοδοχείο «Ζενίθ», το εγκαταλελειμμένο χαμάμ, τα ξενοδοχεία ''ημιδιαμονής'', τα φθηνά παρηκμασμένα διαμερίσματα αποτυπώνουν μερικώς την ιστορική διαδρομή της περιοχής.
Μια ''ανασκαφή'' σε έναν εκ πρώτης όψεως ''ασήμαντο'' και ''αφιλόξενο'' δρόμο της πόλης μπορεί να φανερώσει το πώς ο χώρος παράγει ιστορίες , σχέσεις, ιδέες και ταυτόχρονα παράγεται από αυτές και να φωτίσει ευρύτερες μεταλλάξεις του συνόλου της πόλης. Η ομάδα ενδιαφέρεται για τις ετερόδοξες χρήσεις του δρόμου, εκείνες που παρεμβαίνουν στην κοινοτοπία του και η γειτονιά ως κόμβος απροσδόκητων και απρόβλεπτων συναντήσεων κατοίκων, περιπλανώμενων, μετακινούμενων και ανθρώπων που περιδιαβαίνουν την περιοχή διαμορφώνοντας την καθημερινότητα.
Βέρα Σιατερλή, Ορατότητα © Βέρα Σιατερλή
Ο στόχος του project
Στόχος για την ομάδα είναι, βασιζόμενη σε έρευνα και βιωματική εμπειρία του χώρου, να προτείνει έναν εικαστικό -και όχι μόνο- λόγο που θα είναι σε διάλογο με όσα προαναφέρουμε. Επιχειρεί να αναδείξει την αμυδρά φωτισμένη, όπως η ίδια η Ξούθου, γεωγραφία της περιοχής, και τις διαχρονικές μεταλλάξεις της, εμπνεόμενη από διαφορετικές αναγνώσεις και αναπαραστάσεις του, ξεπερνώντας τα στεγανά του κυρίαρχου δημόσιου λόγου που αναπαράγει συνθήκες «ξενοφοβίας» και «κοινωνικής ιεραρχίας». Να ανασύρει αφηγήσεις και μνήμες μη προφανείς, που δεν τις αντιλαμβανόμαστε ως περιθωριακές, αμφισβητώντας προ-κατασκευασμένες εικόνες και κυρίαρχες αφηγήσεις.
Μια σειρά επισκέψεων, φωτογραφήσεων και καταγραφής μαρτυριών, νυν και πρώην κατοίκων, επαγγελματιών, περαστικών και ανθρώπων που συχνάζουν στη γειτονιά, θα αποτελέσει αφετηρία για μια επαν-ανάγνωση του δρόμου, ώστε να ξεδιπλωθούν άγνωστες σε εμάς και στο ευρύ κοινό, πτυχές της ευρύτερης περιοχής μέσω των ιστοριών των ανθρώπων που τον κατοικούν, τον περιδιαβαίνουν, τον θυμούνται στην υλική, κοινωνική και χωρική του διάσταση και σε σχέση με διαφορετικές κλίμακες (από το τοπικό, στο διεθνικό και το παγκόσμιο).
Καλλιτεχνικό έργο
Σκοπός είναι να ενεργοποιηθεί η οδός Ξούθου σε όλη της την έκταση πραγματοποιώντας μια σειρά καλλιτεχνικών δράσεων ήπιας επέμβασης, εικαστικών εκθέσεων και εγκαταστάσεων, εκδηλώσεων, προβολών και μουσικών παραστάσεων σε κλειστούς και ανοιχτούς χώρους επί της οδού Ξούθου. Για ένα διάστημα ενός μήνα, από τις 17 Σεπτεμβρίου έως και τις 15 Οκτωβρίου του 2017, η ομάδα θα ''κατοικήσει'' το δρόμο με τα έργα της, με τα οποία επεξεργάζεται και αφηγείται την εμπειρία της, δημιουργώντας μια κυλιόμενη συνθήκη, όπου το ενδιαφέρον δεν αποσκοπεί μόνο στο τελικό αποτέλεσμα της παραγωγής και έκθεσης του καλλιτεχνικού έργου αλλά στην ίδια τη διαδικασία, όπου μέσω αυτής, θα γίνει μια προσπάθεια να παραχθεί καλλιτεχνικός λόγος.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων περιλαμβάνει την αυτοδιαχειριζόμενη ομαδική έκθεση εικαστικών και παραστατικών τεχνών που θα πραγματοποιηθεί στο Κτίριο επί της οδού Ξούθου 17, καθώς και παράλληλες δράσεις που θα λάβουν χώρα στο πάρκο στη συμβολή των οδών Ξούθου και Μενάνδρου γωνία και στο πεζοδρομημένο τμήμα της οδού Ξούθου.
Πιο συγκεκριμένα, το καλλιτεχνικό έργο περιλαμβάνει: έργα εφήμερα που θα γίνουν επιτόπου στο χώρο, από υλικά που θα βρεθούν στην ευρύτερη περιοχή, εγκαταστάσεις συγκεκριμένου χώρου, εικαστικά περιβάλλοντα, εικαστικές εγκαταστάσεις, γλυπτά και κατασκευές, γλυπτικές εγκαταστάσεις, ready made έργα, περφόρμανς από διαφορετικές δομές παραστατικών τεχνών, μουσικά δρώμενα, ταυτόχρονες προβολές στο δημόσιο χώρο (σε διάφορα σημεία στην οδό Ξούθου) , αφήγηση βιωματικών ιστοριών, ομιλίες και παρουσιάσεις βιβλίων.
© Mauro Pipani
Αναλυτικό Πρόγραμμα
ΚΥΡΙΑΚΗ 17/9 - ΚΥΡΙΑΚΗ 15/10
ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ: Ξούθου, η σιωπή της πόλης
Λειτουργεί κάθε Πέμπτη και Παρασκευή 5-9 μ.μ. και Σάββατο και Κυριακή 12-8 μ.μ.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22/9
Νένα Βενετσάνου «1000+1 ΠΟΛΕΙΣ»
ΣΑΒΒΑΤΟ 23/9, 6 μμ-7 μμ
«Ορατότητα» performance από τη Βέρα Σιατερλή
Πεζός Λόγος από το περιοδικό ''Μανδραγόρας''
ΠΕΜΠΤΗ 28/9
Διαβάζονται κείμενα από το βιβλίο Ξούθου και Μενάνδρου γωνία του Κώστα Κρεμμύδα και αποσπάσματα από το μυθιστόρημα του Παύλου Κάγιου Ο κλήρος της τρικυμίας. Θα ακολουθήσει συζήτηση.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29/9
Υγειονομική Βόμβα: Δρώμενο σε όλο το μήκος της οδού από το Διαδικτυακό Φεμινιστικό Περιοδικό ''Το Μωβ''
ΣΑΒΒΑΤΟ 30/9, 6 μμ-7 μμ
«Ορατότητα» performance από τη Βέρα Σιατερλή
Προβολή ταινίας του Νίκου Αναγνωστόπουλου Στις Παρυφές της Ξούθου, 30 χρόνια πριν, στον υπαίθριο χώρο Ξούθου και Μενάνδρου
Έναρξη προβολής: 19:30
ΚΥΡΙΑΚΗ 1/10
Διαδραστικές Εκτυπώσεις από το Κέντρο Χαρακτικής Αθηνών
ΠΕΜΠΤΗ 5/10
Ποίηση από το περιοδικό «Μανδραγόρας»
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 6/10
Θεατρικό δρώμενο από την ομάδα του Παναγιώτη Βασιλείου
ΣΑΒΒΑΤΟ 7/10, 6 μμ-7 μμ
«Ορατότητα» performance από τη Βέρα Σιατερλή
Θεατρικό δρώμενο από την ομάδα του Παναγιώτη Βασιλείου
ΚΥΡΙΑΚΗ 8/10
Διαδραστικές εκτυπώσεις από το Κέντρο Χαρακτικής Αθηνών
ΠΕΜΠΤΗ 12/10
Θεατρικό δρώμενο από την ομάδα του Παναγιώτη Βασιλείου
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13/10
Θεατρικό δρώμενο από την ομάδα του Παναγιώτη Βασιλείου
ΣΑΒΒΑΤΟ 14/10, 12 μμ-1 μμ
«Ορατότητα» performance από τη Βέρα Σιατερλή
ΚΥΡΙΑΚΗ 15/10
Κλείσιμο του Project: «Ξούθου, η σιωπή της πόλης»
Διάρκεια: 17 Σεπτεμβρίου - 15 Οκτωβρίου 2017
