Ένα μεγάλο αφιέρωμα στο Νίκο Καζαντζάκη, με γενικό τίτλο «ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, ο κοσμοπαρωρίτης», παρουσιάζει το Μουσείο Μπενάκη, με αφορμή την ανακήρυξη του έτους 2017 ως «ΕΤΟΥΣ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ», από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Το αφιέρωμα περιλαμβάνει τρεις εκθέσεις που παρουσιάζονται στο Κτήριο της οδού Πειραιώς, στην Πινακοθήκη Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα και στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης. Πρόκειται για ένα φόρο τιμής στο μεγάλο κρητικό συγγραφέα, μια σύγχρονη προσέγγιση της ζωής και του έργου του, φωτίζοντας γνωστές αλλά και άγνωστες πλευρές, μέσα από πλούσιο οπτικοακουστικό και αρχειακό υλικό. Ο Νίκος Καζαντζάκης είναι ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες με οικουμενικό χαρακτήρα, καθώς αποτελεί τον πιο πολυμεταφρασμένο νεοέλληνα συγγραφέα, που κατόρθωσε να ξεπεράσει τα σύνορα της χώρας του, αναδεικνύοντας ένα λογοτεχνικό ταλέντο παγκόσμιας εμβέλειας και απήχησης.
Αρχικά, η έκθεση Η «Ανατολή» του στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης έχει στόχο να αποτυπώσει την επαφή του έλληνα λογοτέχνη με τον κόσμο της Ανατολής, με τη μυστικιστική ατμόσφαιρα που την συνοδεύει και το φιλοσοφικό πνεύμα που την διαπνέει. Εκτός από τα ταξίδια του στην Αίγυπτο (όπου συναντά τον Κ.Π. Καβάφη), το Σινά, την Κίνα και την Ιαπωνία (όπως αποτυπώνονται στις ταξιδιωτικές του διηγήσεις), παρουσιάζονται για πρώτη φορά τα χειρόγραφα δύο παραμυθιών του (διασκευές από τις «Ιστορίες της Χαλιμάς»), ενώ παράλληλα, ανιχνεύονται τα στοιχεία που συνδέουν τον κρητικό συγγραφέα με την ανατολίτικη κοσμοθεωρία. Το αρχειακό και φωτογραφικό υλικό που παρουσιάζεται έχει παραχωρηθεί από το Μουσείο Καζαντζάκη και τις Εκδόσεις Καζαντζάκη.
Στην έκθεση Ο «Ανήφορός» του στο Κτήριο της οδού Πειραιώς παρουσιάζονται γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής, του έργου και των ταξιδιών του Νίκου Καζαντζάκη, με την ανάδειξη σημαντικών σταθμών της πορείας του. Συγκεκριμένα, γίνεται μια εργοβιογραφική προσέγγιση της προσωπικότητάς του, μέσα από χειρόγραφα, φωτογραφίες και ποικίλο πληροφοριακό υλικό, η οποία εμπλουτίζεται από το πλήθος των μεταφρασμένων σε περισσότερες από 50 γλώσσες έργων του, προβάλλοντας τον οικουμενικό του χαρακτήρα. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στις εμβληματικές μορφές (όπως ο Όμηρος, ο Δάντης, ο Σαίξπηρ, ο Μπερξόν, ο Νίτσε και άλλοι) και στα ταξίδια του (στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο), σε πρόσωπα και εμπειρίες δηλαδή που αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες της διαμόρφωσης και της έμπνευσής του. Το αρχειακό και φωτογραφικό υλικό που παρουσιάζεται έχει παραχωρηθεί από το Μουσείο Καζαντζάκη, το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης και την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, καθώς και τις Εκδόσεις Καζαντζάκη.
Τέλος, η έκθεση στην Πινακοθήκη Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα αναφέρεται στην «Οδύσεια», το καζαντζακικό επικό ποίημα, συνέχεια του φημισμένου ομηρικού έπους. Παρουσιάζονται τα σχέδια που φιλοτέχνησε ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας για την αγγλική μετάφραση του έργου του Νίκου Καζαντζάκη (από το Μουσείο Μπενάκη) και τα χαρακτικά έργα του Χρήστου Σανταμούρη (από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς). Κεντρικό άξονα της έκθεσης αποτελεί το πρωτότυπο δακτυλόγραφο της «Οδύσειας», σε απευθείας «συζήτηση» με τις εικαστικές δημιουργίες των δύο καλλιτεχνών. Παράλληλα, η σχετική αλληλογραφία Καζαντζάκη και Χατζηκυριάκου-Γκίκα, που περιλαμβάνεται στην έκθεση, αποκαλύπτει το πλαίσιο της συνεργασίας τους για το εγχείρημα της ποιητικής εικονογράφησης της καζαντζακικής «Οδύσειας». Αρχειακό και φωτογραφικό υλικό παραχωρείται από το Μουσείο Καζαντζάκη και τις Εκδόσεις Καζαντζάκη.
Διάρκεια εκθέσεων: έως 25 Φεβρουαρίου 2018
Περισσότερες πληροφορίες: www.benaki.gr
