Marina Abramovic, Stromboli III Volcano (2002) © Paolo Canevari & Marina Abramovic Archives
Της Νάσιας Καλαμάκη
Σχεδόν μετά από ένα χρόνο από την επιτυχημένη έκθεση με τίτλο "Αs One", μια συνεργασία του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ και του Marina Abramovic Institute (MAI) που το ελληνικό κοινό είχε τη χαρά να δει στο Μουσείο Μπενάκη, η Marina Abramovic επιστρέφει με την πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση του έργου της στην Ευρώπη.
Η έκθεση με τίτλο "The Cleaner", μετά την επιτυχία της στο Moderna Museet της Στοκχόλμης, ανοίγει για το κοινό και στο Louisiana Museum of Modern Art στη Δανία αύριο. Η έκθεση είναι μια επισκόπηση του έργου της Marina Abramovic από την αρχή της καριέρας της μέχρι και σήμερα. Περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, κινηματογράφου, φωτογραφίας, εγκαταστάσεων και επιλεγμένου αρχειακού υλικού από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές, μαζί με μέρος του αρχείου της που δεν έχει εκτεθεί ποτέ ξανά.
Λίγοι καλλιτέχνες στον κόσμο σήμερα προκαλούν τόσο έντονα συναισθήματα και αντιδράσεις, όπως η πρωτοπόρος της τέχνης του σώματος και της περφόρμανς Marina Abramovic. Από τη δεκαετία του ''70 -με το σώμα και την ενέργειά της ως πρωταρχικό υλικό της- έχει αναπτύξει μία από τις πιο ριζοσπαστικές και ασυμβίβαστες πρακτικές της σύγχρονης τέχνης. Η Abramovic είναι περισσότερο γνωστή για τις σωματικές και διανοητικά απαιτητικές επιτελέσεις (περφόρμανς) της, οι οποίες είναι συχνά παραβατικές και περιστρέφονται γύρω από το σώμα, το φύλο, την ενέργεια, το χρόνο, τον πόνο, την παρουσία και την ταυτότητα. Οι επιτελέσεις της κυμαίνονται από ισχυρές, βίαιες και επικίνδυνες ενέργειες μέχρι πιο ήσυχες ανταλλαγές ενέργειας και συναντήσεις με το κοινό.
Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά το κοινό εμπλέκεται στο έργο της, με τελευταίο πρότζεκτ της το The Cleaner (2017), που πραγματοποιήθηκε στη Στοκχόλμη. Η συγκεκριμένη δράση έλαβε χώρα στο Moderna Museet της Στοκχόλμης κατά τη διάρκεια της έκθεσης, όπου από τις 27 Φλεβάρη μέχρι τις 5 Μάρτη ζητήθηκε από το κοινό να συμμετάσχει σε μια εντελώς νέα, εβδομαδιαία δημόσια συμμετοχική εμπειρία της Marina Abramovic. Το κοινό, με τη βοήθεια χορωδίας, τραγουδιστών και ερμηνευτών, αφήνοντας τα αντικείμενα τους, όπως τηλέφωνα, ρολόγια, κάμερες, παλτά και τσάντες, δημιούργησε μια κοινή εμπειρία, η οποία βιντεοσκοπήθηκε.
Η έκθεση στη Λουιζιάνα περιλαμβάνει περισσότερα από 100 έργα και εκτείνεται σε περισσότερες από πέντε δεκαετίες -από πρώιμα σκίτσα, έργα ζωγραφικής και ηχητικά έργα μέχρι παρουσιάσεις των επιτελέσεών της –συμπεριλαμβανομένων και έργων σε συνεργασία με τον πρώην συνεργάτη της Ulay. Ξεκινάει με ένα από τα πιο έντονα ηχητικά έργα της καλλιτέχνιδας, το Sound Corridor (War 1971), το οποίο είναι ένα πέρασμα μέσα από ένα στενό διάδρομο γεμάτο με ήχους όπλων. Κλείνει με τα μεταγενέστερα «μετασχηματιστικά έργα» της Abramovic, όπου ο θεατής καλείται να ασχοληθεί με τον ίδιο τον εαυτό του -και ίσως με αυτόν τον τρόπο να αλλάζει την εστίαση της προσοχής και των αισθήσεών του. Ανάμεσα σε αυτούς τους πόλους η έκθεση παρουσιάζει σημαντικά έργα από την καριέρα της, δομημένα χρονολογικά. Η δυναμική εναλλάσσεται μεταξύ της βίας και της σιωπής, μεταξύ της φύσης και του πνεύματος.
Η έκθεση διοργανώνεται από το Moderna Museet της Στοκχόλμης, σε συνεργασία με το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Λουιζιάνα, το Henie Onstad Kunstsenter και το Bundeskunsthalle της Βόννης. Παράλληλα με την έκθεση το κοινό θα μπορεί να παρακολουθήσει αύριο, 17 Ιουνίου, τη διάλεξη "Marina Abramovic-The cleaner: Η καλλιτέχνης στην καλλιτεχνική της πρακτική". Την ίδια μέρα θα παρουσιάσει και θα υπογράψει το βιβλίο The Ugly Duckling, μια νέα έκδοση του παραμυθιού του Hans Christian Andersen, το οποίο εικονογράφησε.
"Marina Abramovic: The Cleaner", Louisiana Museum of Modern Art, Δανία, 17 Ιουνίου - 22 Οκτωβρίου 2017
