To ανεξάρτητο πολιτιστικό ίδρυμα Studio 4, παρουσιάζει από αύριο τη δημόσια έκθεση "Τhis, Must be Athens.", σε εικαστική επιμέλεια Ανδρέα Φακή, στο πλαίσιο του 2ου Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης: Επιβίωση.
Η έκθεση "Τhis, Must be Athens." αποτελεί την πέμπτη σε σειρά δράση της 2ης έκδοσης του Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης και περιλαμβάνει νέα έργα, γλυπτά και εγκαταστάσεις μεσαίας κλίμακας από τους εικαστικούς b. (1982, Aθήνα), Αλέξανδρο Βασμουλάκη (1980, Αθήνα), έκθεση του οποίου παρουσίασε πρόσφατα η γκαλερί The Breeder σε χώρο εκτός της γκαλερί στην οδό Πειραιώς, Aργύρη Σαρασλανίδη (1978, Θεσσαλονίκη) και Simoni Fontana (1978, Κέρκυρα), Cacao Rocks (1985, Aθήνα), ath1281 (1983, Αθήνα) και D! (1984, Aθήνα).
Μέσα από τα τρισδιάστατα έργα που εκτείνονται σε έξι δημόσιους χώρους, –στους οποίους κυκλοφορούν και διαμένουν πολίτες και επισκέπτες, οι οποίοι φέρουν διαφορετικά, έως και εκ διαμέτρου αντίθετα πολιτισμικά, κοινωνικά, ιδεολογικά, θρησκευτικά και οικονομικά υπόβαθρα–, η έκθεση "Τhis, Must be Athens." επισημαίνει την ύπαρξη ενός ευδιάκριτου, πολυαξιακού χάσματος, στο οποίο συναντώνται μορφολογικά χαρακτηριστικά που συνθέτουν μια εικόνα ανισότητας, στα πρότυπα μεγάλων ευρωπαϊκών κέντρων, όπως το Λονδίνο και το Παρίσι.
Αυτή η θεματική έκθεση αποπειράται, λοιπόν, να ανοίξει ένα μεταφορικό διάλογο αναφορικά με τις συνεχόμενες αλλοτριώσεις, προσθήκες και αλλοιώσεις που “δέχεται” η πόλη? χωρίς να μπορεί να προσδιορίσει εάν υπήρξε ένα σημείο “μηδέν”.
Οι αποκλίσεις αυτές, αρχιτεκτονικές, περιβαλλοντικές, αξιακές, καθώς και σε άλλα επίπεδα, λειτουργούν σωρευτικά και εντείνονται σε περιόδους κατά τις οποίες παρατηρούνται φαινόμενα μαζικής προσέλευσης, των οποίων είθισται να προηγείται κάποιο γεγονός που να μπορεί να ιδωθεί ως «σημαντικό» από μια ευρεία δημογραφική ομάδα, αντιληπτή από την πλειοψηφία των κατοίκων της Ελλάδας ως ο «μέσος συνετός» άνθρωπος.
Το μεγάλο αυτό κύμα επισκεπτών, συχνά εμπεριέχει δύο κύριες υποκατηγορίες: τους επισκέπτες που προέρχονται από χώρες του εξωτερικού και βρίσκονται εδώ προσωρινά, για επαγγελματικούς σκοπούς ή για λόγους αναψυχής, και τους ημεδαπούς επισκέπτες, οι οποίοι ή επαναπατρίζονται ή επισκέπτονται τον τόπο τους προσωρινά, επίσης για επαγγελματικούς σκοπούς ή για λόγους αναψυχής.
Οι μαζικοί επισκέπτες, συχνά αντικρίζουν μια εικόνα αρκετά διαφορετική από αυτή που (δικαιολογημένα) αναμένουν· είτε λόγω της διάρκειας της απουσίας τους είτε λόγω της ωραιοποιημένης εικόνας που έλαβαν ως αποδέκτες προωθητικού υλικού της τουριστικής βιομηχανίας. Γεγονός που συνδυαστικά με τις καταβολές και την κουλτούρα των επισκεπτών, οδηγεί μία –πιθανότατα– μειοψηφία πολιτών στο να τους αντιλαμβάνεται ως απολίτιστους και συχνά ως ομοιόμορφες δημογραφικές ομάδες.
Όπως υποδηλώνει ο τίτλος "Τhis, Must be Athens." η έκθεση επιχειρεί να μπει στην οπτική του «μακρινού επισκέπτη» και να τον οδηγήσει σε διαφορετικά σημεία της Αθήνας: –στην πλατεία Βάθης, στην πλατεία Βικτωρίας, στην άνοδο της οδού Πειραιώς στο ύψος της Τεχνόπολις, στον πεζόδρομο Ερμού στο ύψος του πρώην αμαξοστασίου ΟΣΥ, στην πλατεία Περσεφόνης και στην πλατεία Κολωνακίου– ως περιπλανώμενος αποδέκτης έξι συνοπτικών ιστοριών, οι οποίες συνδέονται και παρουσιάζονται από τα τρισδιάστατα έργα των b., Αλέξανδρου Βασμουλάκη, Aργύρη Σαρασλανίδη και Simoni Fontana, Cacao Rocks, ath1281 και D!, στην Πλατεία Βάθης, στην Πλατεία Βικτωρίας, στην άνοδο της οδού Πειραιώς (στο ύψος της Τεχνόπολης), στον πεζόδρομο της Ερμού (στο ύψος του πρώην αμαξοστασίου ΟΣΥ), στην Πλατεία Περσεφόνης και στην Πλατεία Κολωνακίου.
© Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης / Studio 4
Η έκθεση αυτή ακολουθεί την ολοκλήρωση της τέταρτης δράσης του 2ου Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης Open Gallery #5, μια μεγάλης κλίμακας τοιχογραφία με τίτλο Ο Αμφορέας του Σήμερα, η οποία βρίσκεται στο 14ο Γενικό Λύκειο Αθηνών στο Κουκάκι και δημιουργήθηκε από τον ισπανικής καταγωγής εικαστικό Sam3, σε επιμέλεια Ανδρέα Φακή, με τη συνεργασία της Διεύθυνσης Κτιριακής Υποδομής του Δήμου Αθηναίων.
Πρόκειται για ένα μελανόμορφο αγγείο Παναθηναϊκού τύπου, το οποίο εικονίζει μεταφορικές και κυριολεκτικές μορφές ταξιδιού και μετακίνησης σε εναρμόνιση με το σχολικό περιβάλλον του σήμερα. Παράλληλα, λειτουργεί ως σημείο συνάντησης του αρχαίου με τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό.
Το πρόγραμμα Οpen Gallery ξεκίνησε το 2014 στο πλαίσιο της 1ης έκδοσης του Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης και αποσκοπεί στην αρμονική ένταξη της τέχνης στο πολεοδομικό περιβάλλον, στη δημιουργία κοινωνικού οφέλους, στην αναβάθμιση του κτιρίου και συνάμα, του αστικού τοπίου και στη συντήρηση των νέων ή των υφιστάμενων τοιχογραφιών και συγκεκριμένων έργων graffiti, τα οποία –για πρακτικούς λόγους– είναι αναντικατάστατα.
Για πρώτη φορά στα χρονικά δεδομένα του ανεξάρτητου πολιτιστικού ιδρύματος Studio 4 και του εικαστικού Sam3, –ενός διεθνώς αναγνωρισμένου καλλιτέχνη με πλούσια δράση–, υπήρξε έντονη αντίδραση από δύο κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι ήταν αντίθετοι με τη συμπερίληψη του μαύρου χρώματος και με τα όσα εικονίζει η τοιχογραφία. Επιδιώκουν με διάφορους τρόπους να σβηστεί Ο Αμφορέας του Σήμερα, ενώ μια (κακότεχνη) σατυρική πορνογραφική αναπαράσταση που βρίσκεται απέναντι από το έργο σε ύψος που επιτρέπει την άμεση απομάκρυνσή της, δεν τους ενοχλεί. Μια θέση την οποία όπως όλα δείχνουν, δε συμμερίζεται η συντριπτική πλειοψηφία των περιοίκων.
Όπως σημειώνει και ο επιμελητής της τοιχογραφίας Ανδράς Φακής: «Ένα έργο τέχνης δεν είναι εφικτό να είναι αρεστό από όλους ή ακόμα και από την πλειοψηφία. Ωστόσο, Ο Αμφορέας του Σήμερα είναι ένα τέτοιο έργο· είδαμε ότι έχει την ευρεία αποδοχή των περιοίκων. Άλλωστε, δε θεωρώ ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί αμφιλεγόμενο ως έργο. Ίσως θα μπορούσε να το δει ως τέτοιο κάποιος που θα ήταν ιδιαίτερα συντηρητικός -ενδεχομένως κάποιος που θα είχε υπάρξει έφηβος κατά τη δεκαετία του 1940 και άρα, θα είχε χτίσει τον χαρακτήρα του αρκετά πριν το 1980.
Ακόμα και τα έργα του Βρετανού Banksy δεν είναι αμφιλεγόμενα. Ο καθένας μπορεί να ταυτιστεί με κάποιο από αυτά, και για αυτό και χαίρει τόσο ευρείας αποδοχής. Πρόκειται για έργα που δεν θα έφερναν σε αμηχανία τον μέσο τραπεζίτη του City, τον κατ' επίφαση προοδευτικό πολιτικό ή ακόμα και μiα γιατρό του παλατιού. Αμφιλεγόμενα είναι: αρκετά από τα έργα του Ιταλού Blu, οι δράσεις των Ρώσων Voina, κάποιες πρακτικές των Αμερικανών Critical Art Ensemble και μια σειρά έργων του Έλληνα D!. Τα παραπάνω έργα, συχνά φέρνουν σε αμηχανία ένα μεγάλο τμήμα των θεατών τους. Με τον όρο «θεατές», φυσικά δεν αναφέρομαι σε όσους απλά τα έχουν αντικρίσει, αλλά σε όσους τα έχουν κατανοήσει νοηματικά ως έργα.
Ο Αμφορέας του Σήμερα δεν είναι ένα τέτοιο έργο. Δεν είναι αιχμηρό. Δεν προσβάλει. "Δεν έχει πολύ μαύρο", όπως μου είπε ένας περίοικος· και αυτό φυσικά δεν είναι τυχαίο. Κατανοούμε τις ανάγκες του σχολικού περιβάλλοντος, δεν προσπαθούμε να προκαλέσουμε. Αν είχαμε τέτοιο σκοπό, οι προτάσεις μας θα ήταν αρκετά διαφορετικές.
Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν περιπτώσεις που ένα δημόσιο έργο τέχνης αποδοκιμάζεται από ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών και εκτιμάται αφού παρέλθει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Στην Αθήνα υπάρχει ένα τέτοιο έργο το οποίο το γνωρίζουμε όλοι και είναι περίπου τριάντα ετών.»
Οpen Gallery #5 • Σικελίας 9, Αθήνα 117 41 (Κουκάκι)
Διάρκεια έκθεσης "Τhis, Must be Athens.": 7 – 24 Ιουνίου
*Tα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν μεθαύριο Πέμπτη 8 Ιουνίου και θα έχουν τη μορφή ποδηλατικής ξενάγησης, με αφετηρία την Πλατεία Κολωνακίου, καθώς εξυπηρετεί στον περιορισμό των ανοδικών κλίσεων της διαδρομής, η οποία έχει μήκος μόλις 6,5 χιλιομέτρων.
