Της Αννίτας Αποστολάκη
Μια πρωτοβουλία ελλήνων καλλιτεχνών και διανοουμένων επιχειρεί να αποδώσει το δικό της φόρο τιμής στη Ρωσική Πρωτοπορία μέσα από μια έκθεση και μια σειρά δρωμένων στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων. Τα διδάγματα της επανάστασης στην τέχνη που ενέπνευσε η Ρωσική Επανάσταση του 1917 φαίνεται να αποκτούν ένα νέο νόημα εκατό χρόνια μετά στην Αθήνα. Ευχή όλων των συμβαλλομένων; Η έκθεση και οι εκδηλώσεις του «Το 2017 για το 1917» να έχουν μια μεταμορφωτική εμπειρία σε όλους και να μας βοηθήσουν να αφήσουμε πίσω μας το πένθος.
Αυτό ήταν κάτι που ανέφερε πρώτος ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΟΠΑΝΔΑ, κ. Ντένης Ζαχαρόπουλος, από τον οποίο είχαμε τη χαρά να ακούσουμε ότι ο δήμος είναι αποφασισμένος να αξιοποιήσει το κέντρο τεχνών του με μια πιο στοχευμένη και πιο ξεκάθαρη πολιτική εκθέσεων. Φιλοδοξεί να το κάνει ένα κέντρο τεχνών (kunsthalle) αντίστοιχο αυτών που υπάρχουν στις μεγάλες πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης, μέσα από προτάσεις επιμελητών για παρουσιάσεις καλλιτεχνών που έρχονται σε οριστική ρήξη με το παρελθόν και την εθνική τέχνη. Ένα κέντρο τεχνών αντάξιο της ιστορίας του, το οποίο ιδρύθηκε το 1914 από τον Αντώνη Μπενάκη και τον Ελευθέριο Βενιζέλο για να έρθει η τέχνη σε άμεση σχέση με τον απλό καθημερινό πολίτη.
Η πρόσφατη ιστορία του, όμως, το έχρισε και αρχηγείο της ΕΑΤ/ΕΣΑ. Ο κ. Ζαχαρόπουλος ευελπιστεί ότι η έκθεση αυτή με τις προτάσεις της θα σημάνει το τέλος του πένθους και της μελαγχολίας (της νοσταλγίας δηλαδή για το τέλος) εκείνης της εποχής στην πολιτεία και στην τέχνη, καθώς το όλο το πρόγραμμα αποτελεί πρωτοβουλία επιμελημένη από τους ίδιους τους καλλιτέχνες, στα πρότυπα των ιδεών που προέκυψαν από τη Ρωσική Πρωτοπορία. Έτσι, θα μπορέσουμε «να αναθεωρήσουμε με το δικό μας τρόπο την κατάσταση και να κάνουμε τις δικές μας ασκήσεις στην ελευθερία» (αναπόφευκτη γαρ, η αναφορά στην documenta 14, κέντρο των δημόσιων προγραμμάτων της οποίας ήταν μέχρι πριν μερικούς μήνες ο χώρος, αποτελώντας μοχλό, όπως φαίνεται, για την κινητοποίηση άλλων πραγμάτων).
Την ανάγκη για αναθεώρηση της σχέσης μας με το παρελθόν και για το τέλος του πένθους υπογράμμισαν σχεδόν όλοι όσοι από τους καλλιτέχνες της πρωτοβουλίας ήταν παρόντες. Παρά τη θλιβερή διαπίστωση του Γιάννη Στεφανάκι ότι «εάν δεν πενθήσεις στην ώρα σου όπως πρέπει, σέρνεις το πένθος για πολλά χρόνια μετά», η Βέρα Σιατερλή παρατήρησε ότι «το πένθος, ως δράμα, αποτελεί κινητήριο δύναμη για τους καλλιτέχνες», αν και ο Άγγελος Σκούρτης τόνισε ότι «το πένθος είναι καταστολή –η μνήμη είναι αυτό που μας βοηθά να προχωρήσουμε μπροστά με νέο τρόπο». Ο κ. Σάββας Μιχαήλ σχολίασε ότι ο πνευματικός διάλογος ξεκίνησε ήδη και ευχήθηκε να συνεχίσει με την ίδια θέρμη που είχε στη συνέντευξη τύπου.
Το πρόγραμμα της πρωτοβουλίας «Το 2017 για το 1917» είναι πλούσιο και ξεκινά στις 30 Οκτωβρίου με ένα ρεσιτάλ πιάνου από τον Παύλο Αντωνιάδη, με έργα σύγχρονης μουσικής και ρωσικής πρωτοπορίας, το οποίο μετά θα ταξιδέψει στο Βερολίνο, το Μπέλφαστ και τη Γάνδη. Την επόμενη μέρα θα εγκαινιαστεί η έκθεση από τους Κωστή Μπιτζάνη, Πρόεδρο του ΟΠΑΝΔΑ, και Σάββα Μιχαήλ, εκ μέρους της Πρωτοβουλίας καλλιτεχνών και διανοουμένων, και έπειτα θα ακολουθήσει αναλόγιο με το ποίημα του Αλεξάντερ Μπλοκ Οι Δώδεκα, με τον Σάββα Στρούμπο και την Έλλη Ίγγλις. Δρώμενα θα λαμβάνουν χώρα σχεδόν καθημερινά, από τα οποία ξεχωρίζουν: η προβολή του βίντεο Ο Χορός στην Επανάσταση, ο Χορός ως Επανάσταση για την Ισιδώρα Ντάνκαν, μαζί με χορευτικά δρώμενα από τη χορογράφο Βικτώρια Ζαφέτ, η συζήτηση στρογγυλής τραπέζης «Ρωσική Πρωτοπορία και η Τέχνη Σήμερα» με τους Ντένη Ζαχαρόπουλο, Λένα Σαρτόρι, Πέπη Ρηγοπούλου, Εμμανουήλ Μαυρομμάτη και Σάββα Μιχαήλ και η 17λεπτη όπερα τσέπης του Χάρη Βρόντου Η Παγίδα (Ο Μάντελσταμ στην εξορία).
Αναλυτικά, το πρόγραμμα έχει ως εξής:
Δευτέρα 30 Οκτωβρίου, 7 μμ
Εναρκτήριο ρεσιτάλ πιάνου του Παύλου Αντωνιάδη για την αναγγελία της έκθεσης, με έργα σύγχρονης μουσικής και ρωσικής πρωτοπορίας, παρουσία του συνθέτη Wieland Hoban
Τετάρτη 1 Νοεμβρίου, 7 μμ
Θα ανοίξουν την έκθεση ο Κωστής Μπιτζάνης, Πρόεδρος του ΟΠΑΝΔΑ κι ο Σάββας Μιχαήλ, εκ μέρους της Πρωτοβουλίας καλλιτεχνών και διανοουμένων. Θα ακολουθήσει αναλόγιο με το ποίημα του Αλεξάντερ Μπλοκ Οι Δώδεκα, με τον Σάββα Στρούμπο και την Έλλη Ίγγλις της θεατρικής ομάδας Σημείον Μηδέν, μουσική Αρσένι Αβραάμωφ, με ταυτόχρονη προβολή του ντοκυμανταίρ Από τον Τσάρο στον Λένιν
3, 5 και 7 Νοεμβρίου, 7-9 μμ
Προβολή κινηματογραφικών ταινιών της σοβιετικής πρωτοπορίας (Ντζίγκα Βερτώφ, Σεργκέι Αϊζενστάιν κ.ά.)
Σάββατο 4 Νοεμβρίου, 8-9 μμ
Άγγελος Σκούρτης, Τα ερείπια εντός μου
Περφόρμανς
Τετάρτη 8 Νοεμβρίου, 7 μμ
Βραδιά Ποίησης – αναγνώσεις
Σάββατο 11 Νοεμβρίου, 7 μμ
«Ο Χορός στην Επανάσταση, ο Χορός ως Επανάσταση»
Βίντεο για την Ισιδώρα Ντάνκαν, χορευτικά δρώμενα από τη χορογράφο Βικτώρια Ζαφέτ
Δευτέρα 13 Νοεμβρίου, 9 μμ
Πόλεμος Ερειπίων
Θεατρικό έργο
Κείμενα: Ηλίας Πούλος-Δημήτρης Αλεξάκης
Σκηνοθεσία: Irene Bonnaud
Ερμηνεία: Φωτεινή Μπάνου
Κιθάρα, loops: Βασίλης Τζαβάρας
Βιόλα: Μιχάλης Καταχανάς
Θα ακολουθήσει συζήτηση.
*Καθώς το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων είναι κλειστό τις Δευτέρες, η παράσταση θα γίνει στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, Κύπρου 91Α, Κυψέλη με δωρεάν δελτία προτεραιότητας.
Τρίτη 14 Νοεμβρίου, 7-9 μμ
«Ρωσική Πρωτοπορία και η Τέχνη σήμερα»
Στρογγυλό τραπέζι και συζήτηση με τους Ντένη Ζαχαρόπουλο, Λένα Σαρτόρι, Πέπη Ρηγοπούλου, Εμμανουήλ Μαυρομμάτη και Σάββα Μιχαήλ
Τετάρτη 15 Νοεμβρίου, 7:30-9 μμ
Allen Ginsberg, Το Ουρλιαχτό
(Απόσπασμα-Μετάφραση Δ. Πουλικάκου)
«Οκτώβρης '17 - Μάης '68 – Τώρα (και Πάλι!)»
Στρογγυλό τραπέζι με τους Δημήτρη Πουλικάκο, Τεό Ρόμβο, Περικλή Κοροβέση και Αντώνη Αντωνάκο
Σάββατο 18 Νοεμβρίου, 7-9 μμ
Χάρης Βρόντος, Η Παγίδα (Ο Μάντελσταμ στην εξορία)
17λεπτη όπερα τσέπης
Με τους Μάιρα Μηλολιδάκη (σοπράνο), Σπύρο Κλείσσα (βαρύτονο), Χρήστο Γκίνο (κλαρινέτο), Claire Demeulenaere (βιολοντσέλο), Τίτο Γουβέλη (πιάνο)
Θα ακολουθήσει συζήτηση με θέμα «Επανάσταση και Ελευθερία της Τέχνης».
Τρίτη 21 Νοεμβρίου, 7:30-9 μμ
«Ο Ανδρέας Εμπειρίκος για τη χώρα του Οκτώβρη»
Παρουσίαση και απαγγελία των ποιημάτων Το Θέαμα του Μπογιατίου ως Κινουμένου Τοπίου και CCCP-Ρωσία από τον Λεωνίδα Εμπειρίκο (στο πρωτότυπο) και την Λένα Σαρτόρι (σε ρωσική μετάφραση)
Παρασκευή 24 Νοεμβρίου, 7-9 μμ
«Φωτογραφία και Επανάσταση»
Συζήτηση
Σάββατο 25 Νοεμβρίου, 7-9 μμ
Μαρία Τσαντσάνογλου, «Τυπογραφικοί πειραματισμοί στην περίοδο της ρωσικής πρωτοπορίας»
Ομιλία
Τρίτη 28 Νοεμβρίου, 7-9 μμ
«Δράμα στο Φουτουριστικό Καμπαρέ» (τίτλος προς τιμήν της χαμένης κινηματογραφικής ταινίας του Μαγιακόφσκι και της παρέας του)
Bill Hunchback, Μαγική Λατέρνα
Βελμίρ Χλιέμπνικωφ, Εξορκισμός με Γέλια, από τον Θοδωρή Μπασιάκο και φίλους
Βασίλης Ludens, Μια μέρα με τον Δανιήλ Χαρμς (ιστορίες από το γαλάζιο τετράδιο)
Πέμπτη 30 Νοεμβρίου, 7-9 μμ
«Το Μέλλον της Ουτοπίας»
Συζήτηση με τα μέλη της Πρωτοβουλίας
Καθώς το πρόγραμμα θα εμπλουτίζεται συνεχώς, μπορείτε να το παρακολουθείτε από τη σελίδα της πρωτοβουλίας στο Facebook: www.facebook.com/Το-2017-για-το-1917-178259909391758/
«Το 2017 για το 1917: Ρωσική Πρωτοπορία και η Τέχνη Σήμερα», Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, 30 Οκτωβρίου - 3 Δεκεμβρίου 2017
