Το «Τελευταίο σημείωμα», η «Μικρά Αγγλία» και οι «Νύφες» είναι τρεις μόνο από τις δώδεκα μεγάλου μήκους ταινίες του Παντελή Βούλγαρη που θα προβληθούν στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος μεταξύ 8 και 15 Δεκεμβρίου, οπότε και θα πραγματοποιηθεί αφιέρωμα τιμώντας τον Έλληνα σεναριογράφο και σκηνοθέτη. Θα είναι παρών στις προβολές καθώς και αγαπημένοι του συνεργάτες που θα προλογίσουν τις ταινίες του, οι Θέμιδα Μπαζάκα, Πηνελόπη Τσιλίκα, Δημήτρης Καταλειφός, Aνδρέας Κωνσταντίνου, Κατερίνα Πολέμη, Περικλής Χούρσογλου, Γιώργος Φρέντζος, Νίκος Καβουκίδης και Ιωάννα Καρυστιάνη.
Το αφιέρωμα διοργανώνεται από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, την Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.
Αφορά στον Βούλγαρη καθότι «αποτέλεσε έναν από τους βασικούς εκφραστές του νέου ρεύματος του Ελληνικού Κινηματογράφου (ΝΕΚ), και συνετέλεσε αποφασιστικά στην ανανέωση της γραφής και της οπτικής του» όπως σημειώνει η πρόεδρος του ΔΣ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, Μαρία Κομνηνού. «Ήδη από την πρώτη του ταινία, ''Το προξενιό της Άννας'' (1972), διαμορφώνει την προσωπική του γραφή και αποσπά 3 βραβεία στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, ενώ βρίσκεται εξόριστος από τη χούντα.
»Ο Βούλγαρης, διαμορφώνει μια μακρά πορεία με αγαπημένες και σημαντικές ταινίες -αφηγήσεις που επικεντρώνονται στο πέρασμα της κοινωνίας από την πολιτική των αποκλεισμών και των διακρίσεων (''Happy day'', ''Πέτρινα Χρόνια'') στην πολιτική των ταυτοτήτων (''Όλα είναι δρόμος'', ''Νύφες''). Ας θυμηθούμε ότι στις ''Νύφες'', ο Νόρμαν, ο φωτογράφος, ίσως να είναι και πιο κοντά στον ίδιο το σκηνοθέτη, ο οποίος επιμένει να φωτογραφίζει-κινηματογραφεί τα μικρά πράγματα που οι άλλοι προσπερνούν. Αυτή είναι η ματιά του Βούλγαρη: επιμένει στην απεικόνιση των ταπεινών, των άσημων ανθρώπων που οι άλλοι προσπερνούν…», προσθέτει.
Οι ταινίες
Το πρόγραμμα των προβολών στο πλαίσιο του αφιερώματος θα αναρτηθεί σύντομα στην ιστοσελίδα της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσής της. Όσο για τι ταινίες, είναι οι κάτωθι:
«Το τελευταίο σημείωμα» (2017, 117΄) Σενάριο: Ιωάννα Καρυστιάνη, Παντελής Βούλγαρης, Παίζουν: Ανδρέας Κωνσταντίνου, André Hennicke, Melia Kreiling, Τάσος Δήμας, Αινείας Τσαμάτης, Γιώργος Καραμαλέγκος, Βασίλης Κουκαλάνι, Μιχάλης Αεράκης, Κωνσταντίνα Χατζηαθανασίου.
Από την ταινία «Το τελευταίο σημείωμα». Πηγή: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
O Ναπολέων Σουκατζίδης, αγωνιστής του λαϊκού κινήματος, κομμουνιστής συνδικαλιστής και κρατούμενος σε εξορίες και φυλακές από το 1936, εκτελεί χρέη διερμηνέα του γερμανού διοικητή του στρατοπέδου, Καρλ Φίσερ. Μπροστά από τα μάτια του περνά όλη η γερμανική αγριότητα, ενώ είναι ένας από τους 200 ανθρώπους που έχουν επιλεγεί για να εκτελεστούν την 1η Μαΐου στην Καισαριανή, ως αντίποινα για τον θάνατο τεσσάρων Γερμανών από τη δράση της ελληνικής Αντίστασης.
«Μικρά Αγγλία» (2013, 160΄) Σενάριο: Ιωάννα Καρυστιάνη. Παίζουν: Πηνελόπη Τσιλίκα, Σοφία Κόκκαλη, Ανέζα Παπαδοπούλου, Ανδρέας Κωνσταντίνου, Μάξιμος Μουμούρης, Βασίλης Βασιλάκης, Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Αγγελική Παπαθεμελή, Χρήστος Καλαβρούζος, Κλέα Σαμαντά.
Η 20χρονη Όρσα είναι ερωτευμένη με τον υποπλοίαρχο Σπύρο Μαλταμπέ, χωρίς να αποκαλύπτει σε κανέναν αυτό της το μυστικό. Η μικρότερη αδελφή της, Μόσχα, θέλει να φύγει από την Άνδρο, να αποδράσει από τη μοίρα των γυναικών του νησιού να παντρεύονται ναυτικούς που όλο λείπουν ή θαλασσοπνίγονται. Η μητέρα τους, Μίνα, παρακάμπτει τα αισθήματα των κοριτσιών της και αξιοποιεί γνωριμίες για να τις παντρέψει με μοναδικό γνώμονα το συμφέρον.
«Ψυχή βαθιά» (2009, 124΄) Σενάριο: Ιωάννα Καρυστιάνη, Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Θανάσης Βέγγος, Γιώργος Αγγέλκος, Χρήστος Καρτέρης, Βαγγέλης Μουρίκης, Γιώργος Συμεωνίδης, Βικτώρια Χαραλαμπίδου, Κώστας Κεφτόγιαννης, Άννα Παρτσάνη, Μάριος Ποντίκας, Κλέα Σαμαντά, Μίλτος Πολυβίου. Φωτογραφία: Σίμος Σαρκετζής.
Από την ταινία «Ψυχή βαθιά». Πηγή: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Το 1949, κατά τους τελευταίους μήνες του Εμφυλίου Πολέμου, στον Γράμμο και στο Βίτσι, δύο αδέρφια επιστρατεύονται παρά τη θέλησή τους σε διαφορετικά στρατόπεδα.
«Νύφες» (2005, 128΄) Σενάριο: Ιωάννα Καρυστιάνη. Παίζουν: Damian Lewis, Βικτώρια Χαραλαμπίδου, Εύη Σαουλίδου, Andréa Ferréol, Steven Berkoff, Εβελίνα Παπούλια, Δημήτρης Καταλειφός, Ειρήνη Ιγγλέση, Αποστόλης Τότσικας, Γιώργος Μακρής.
Εντός του καλοκαιριού 1922, ο φωτογράφος Νόρμαν Χάρις και η Νίκη ταξιδεύουν στο ίδιο καράβι για την Αμερική. Ο Νόρμαν στην πρώτη θέση, η Νίκη στην τρίτη μαζί με άλλες 700 νύφες. Όλες κουβαλούν τη φωτογραφία ενός άγνωστου γαμπρού και το νυφικό τους στο βαλιτσάκι τους.
«Όλα είναι δρόμος» (1998, 118΄) Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης, Γιώργος Σκαμπαρδώνης. Παίζουν: Θανάσης Βέγγος, Δημήτρης Καταλειφός, Γιώργος Αρμένης, Κώστας Καζανάς, Αγγελική Λεμονή, Αλέξανδρος Τσακίρης, Αλέξανδρος Μούκανος.
Σπονδυλωτή ταινία για τρεις ανθρώπους που πορεύονται προς μια οριακή στιγμή στη ζωή τους. Ένας αρχαιολόγος, που ο γιος του αυτοκτόνησε στο στρατό, ανακαλύπτει σε μια ανασκαφή έναν τάφο με το λείψανο ενός αξιωματικού των ελληνιστικών χρόνων. Μια ομάδα ορνιθολόγων πηγαίνει στο Δέλτα του Έβρου για να βρει, με τη βοήθεια ενός ηλικιωμένου θηροφύλακα, την τελευταία νανόχηνα που έχει καταφύγει εκεί. Η γυναίκα ενός μεσήλικα εργοστασιάρχη στο Βιετνάμ πήρε τα παιδιά τους και τον άφησε, ισοπεδώνει κυριολεκτικά ένα αγροτικό σκυλάδικο.
«Ακροπόλ» (1995, 125΄) ενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Λευτέρης Βογιατζής, Σταύρος Παράβας, Κωνσταντίνος Τζούμας, Θέμις Μπαζάκα, Δέσπω Διαμαντίδου, Άντζελα Γκερέκου, Σωτηρία Λεονάρδου, Ειρήνη Ιγγλέση, Όλγα Δαμάνη, Μάνος Βακούσης. .
Aθήνα, δεκαετία του '50. O Πρίγκηψ, ο αυτοδημιούργητος θεατρικός επιχειρηματίας του επιθεωρησιακού θεάτρου «Aκροπόλ», απολύει μια απ' τις πρωταγωνίστριες του θιάσου, γιατί είναι μεθυσμένη τη βραδιά της πρεμιέρας. Για να την αντικαταστήσει, απευθύνεται στον σπεσιαλίστα σε γυναικείους κωμικούς ρόλους Λάκη Λοΐζο, ένα πρώην παιδί-θαύμα του κινηματογράφου, που διευθύνει ένα γραφείο κομπάρσων. O Λάκης στην αρχή ξαφνιάζεται από την απροσδόκητη πρόταση, αλλά τελικά αποφασίζει να δοκιμάσει την τύχη του στο σανίδι του περίφημου θεάτρου.
«Ήσυχες μέρες του Αυγούστου» (1991, 108΄) Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Αλέκα Παΐζη, Θέμις Μπαζάκα, Θανάσης Βέγγος, Χρυσούλα Διαβάτη, Αλέκος Ουδινότης, Ειρήνη Ιγγλέση.
Όσοι μένουν στην Αθήνα τον Αύγουστο είναι οι μοναχικοί ή αυτοί που την προτιμούν έρημη. Οι ήρωες της ταινίας αντιπροσωπεύουν αυτές τις κατηγορίες. Ψάχνουν για παρέα, για έρωτα, για επικοινωνία.
«Η φανέλα με το 9» (1988, 121΄) Σενάριο: Βαγγέλης Ραπτόπουλος. Παίζουν: Στράτος Τζώρτζογλου, Θέμις Μπαζάκα, Νίκος Μπουσδούκος, Σταμάτης Τζελέπης, Θανάσης Μυλωνάς, Κάτια Σπερελάκη, Νίκος Τσαχιρίδης, Κώστας Κλεφτόγιαννης.
Από την ταινία «Η φανέλα με το 9». Πηγή: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μένη Κουμανταρέα, η ταινία αφηγείται τη ζωή και τα έργα του Βασίλη Σερέτη, νέου, άγνωστου, φτωχού, αλλά ταλαντούχου και φιλόδοξου ποδοσφαιριστή, που ονειρεύεται να κατακτήσει τα γήπεδα.
«Τα Πέτρινα χρόνια» (1985, 142΄) Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Θέμις Μπαζάκα, Δημήτρης Καταλειφός, Μαρία Μαρτίκα, Ειρήνη Ιγγλέση, Θάνος Γραμμένος, Πηνελόπη Πιτσούλη, Τάσος Παλατσίδης.
H 18χρονη Eλένη κι ο 22χρονος Mπάμπης γνωρίζονται και ερωτεύονται στη Θεσσαλία, το 1954. Πολύ σύντομα, ο Μπάμπης συλλαμβάνεται για παράνομη πολιτική δράση και καταδικάζεται σε πολύχρονη φυλάκιση. Η Ελένη, που επίσης καταζητείται, καταφεύγει στην Αθήνα όπου θα ζήσει, σε κατάσταση παρανομίας, μέχρι το 1966.
«Happy Day» (1977, 100΄) Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Ζωρζ Σαρρή, Γιώργος Μοσχίδης, Σταύρος Καλάρογλου, Νίκος Μπουσδούκος, Κωνσταντίνος Τζούμας, Στάθης Γιαλελής, Λάμπρος Λιαρόπουλος. Φωτογραφία: Νίκος Καβουκίδης.
Σε ένα νησί, που το καίει ο ήλιος και το δέρνουν οι άνεμοι, ένα στρατόπεδο πολιτικών κρατούμενων περιμένει την επίσκεψη της «μεγάλης μητέρας», ετοιμάζοντας προς τιμή της μια γιορτή. Ένας κρατούμενος, που αρνιέται επίμονα να δηλώσει μεταμέλεια, εξαφανίζεται και οι αρχές του στρατοπέδου τον δηλώνουν νεκρό, ως αυτόχειρα.
«Το προξενιό της Άννας» (1972, 82΄) Σενάριο: Μένης Κουμανταρέας, Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Άννα Βαγενά, Σταύρος Καλάρογλου, Κώστας Ρηγόπουλος, Σμαρώ Βεάκη, Αλίκη Ζωγράφου, Μαρία Μαρτίκα, Αλέκος Ουδινότης, Νίκος Γαροφάλλου.
Από την ταινία «Το προξενιό της Άννας». Πηγή: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
H Άννα, ένα φτωχό κορίτσι από χωριό, εργάζεται εδώ και δέκα χρόνια ως εσωτερική υπηρέτρια σε μια μεσοαστική αθηναϊκή οικογένεια. Όταν φτάσει σε ηλικία γάμου, τα αφεντικά της διαλέγουν για λογαριασμό της ένα νέο και τον καλούν στο σπίτι μια Κυριακή.
«Ο Μεγάλος Ερωτικός» (1973, 70΄) Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Ένα οπτικό ταξίδι στην Αθήνα, μέσα από μια σειρά δέκα ερωτικών τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι σε στίχους Ελύτη, Σαπφούς, Καβάφη κ.ά. με τις φωνές της Φλέρυς Νταντωνάκη και του Δημήτρη Ψαριανού. Ένα αριστουργηματικό κινηματογραφικό πείραμα, σε συνεργασία δύο αγαπημένων δημιουργών –του Βούλγαρη και του Χατζιδάκι–, εξαιρετικά φωτογραφημένο από τους Γιώργο Αρβανίτη και Γιώργο Πανουσόπουλο.
* Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ιερά Οδός 48 και Μεγάλου Αλεξάνδρου, μετρό Κεραμεικός, τηλ. 210 3612046
Κεντρική φωτογραφία: Από την ταινία «Μικρά Αγγλία». Πηγή: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
