Σύμβολο της αφθονίας, της καλοτυχίας και της ευημερίας, το ρόδι ήταν και είναι ένα από τα πιο συνήθη γούρια που προσφέρουμε στα αγαπημένα μας πρόσωπα αυτές τις ημέρες, με ευχές για μια «καλή χρονιά». Φυλαχτά ή «περίαπτον» –όπως αποκαλούνταν στην αρχαιότητα, καθότι είχαν θέση στις ανθρώπινες κοινωνίες ήδη από τότε– τα γούρια παρουσιάζονταν με ποικίλα σύμβολα ανά τα χρόνια. Για παράδειγμα, στην αρχαία Αίγυπτο είχαν σύμβολα με σημειολογική σημασία ή ήταν σκαλισμένα σε μορφές ζώων, στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία οι πρώτοι χριστιανοί φορούσαν το γούρι του ιχθύ, σε αρκετούς δε, πολιτισμούς στην Αφρική, την Ευρώπη, την Ασία, χρησιμοποιούνταν για να φέρνουν καλή τύχη και προστασία σε όποιον τα φορούσε.
Διαφόρων συμβόλων είναι τα γούρια που συναντήσαμε κατά την περιήγησή μας στα πωλητήρια ορισμένων μουσείων και πολιτιστικών φορέων της Αθήνας. Μεταξύ άλλων, το ρόδι, ο ήλιος, καθώς και γούρια εμπνευσμένα από τις συλλογές των μουσείων.
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή
Ένα μενταγιόν από επιχρυσωμένο ασήμι 925° σχεδιασμένο από την Ιωάννα Γλυνού και εμπνευσμένο από το έργο «Η ακρίδα» (1926) του Ζουάν Μιρό, είναι το γούρι του Ιδρύματος για το 2023, στην τιμή των 60 ευρώ.
Κρεμαστό γούρι 2023 - Μενταγιόν από επιχρυσωμένο ασήμι 925°, εμπνευσμένο από το έργο του «Η ακρίδα» του Ζουάν Μιρό. Φωτ.: Ίδρυμα Γουλανδρή
Εκτός από το γούρι, στο πωλητήριο συναντάμε και άλλες προτάσεις για δώρα και στολίδια, εμπνευσμένα από τη συλλογή του Ιδρύματος Γουλανδρή, όπως οι χριστουγεννιάτικες μπάλες σετ «Χορεύτρια» (25 ευρώ) εμπνευσμένες από το έργο «Μικρή χορεύτρια δεκατεσσάρων ετών» (π. 1878-1881) του Εντγκάρ Ντεγκά, αρωματικά κεριά, μαξιλαροθήκες με γιορτινά σχέδια, βαμβακερά σουπλά, δίσκους σερβιρίσματος από πλεξιγκλάς και ημερολόγια (ημερήσια και εβδομαδιαία).
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, Ερατοσθένους 13, πωλητήριο: 210 0102105 και εδώ.
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Ζωογόνος ενέργεια της φύσης, ο ήλιος, είναι το γούρι του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για το 2023, και διατίθεται σε ποικίλες μορφές (κρεμαστό, καρφίτσα, μικρό και μεγάλο γούρι, μεταξύ 35-75 ευρώ). Ο επίχρυσος ήλιος που διατίθεται στο πωλητήριο του Μουσείου, έχει σχεδιαστεί από την Βαρβάρα Μητσέλη, και συμβολίζει το φώς στη νέα χρονιά, προμηνύοντας χαρά, ελπίδα και ευτυχία. Σε ευρύτερο πλαίσιο, η επιρροή του ήλιου αναγνωρίζεται και αποτυπώνεται στις λατρείες όλων των πολιτισμών.
Καρφίτσα γούρι 2023 - Ήλιος. Φωτ.: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Εκτός από στολίδια με κυκλαδικές μορφές, χριστουγεννιάτικα αρωματικά κεριά, ξεχωριστά διακοσμητικά αντικείμενα για το σπίτι και το γραφείο, παιχνίδια και βιβλία για παιδιά και ενήλικες, ξεχωριστή θέση έχουν τα κοσμήματα (λ.χ. κόσμημα για το λαιμό, βραχιόλι) εμπνευσμένα από τα κυκλαδικά ειδώλια, καθώς και τα κεραμικά ρόδα του Θωμά Κοτσιγιάννη, εμπνευσμένα από τις παραστάσεις των αρχαίων ελληνικών αγγείων.
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Νεοφύτου Δούκα 4, 210 7228321-3. Πληροφορίες για το πωλητήριο του μουσείου εδώ.
Μουσείο Ακρόπολης
Προέκταση των εκθεμάτων του Μουσείου Ακρόπολης και της αρχαίας Ελλάδας εν γένει, είναι τα αντικείμενα που παρατηρήσαμε στο πωλητήριο του Μουσείου. Το γούρι του 2023 είναι εμπνευσμένο από την έλικα στην οποία απολήγει η σίμη (υδρορρόη) της στέγης του Εκατομπέδου, του μεγάλου ναού που οικοδομήθηκε γύρω στο 570 π.Χ., περίπου 120 χρόνια πριν ξεκινήσει να χτίζεται ο Παρθενώνας στην ίδια θέση. Η σίμη επέστεφε στο αέτωμα του ναού και βρίσκεται στην αίθουσα της αρχαϊκής Ακρόπολης.
Το αντικείμενο είναι από επιχρυσωμένο ορείχαλκο, σε μορφή έλικας, διατίθεται σε κρεμαστό κόσμημα (35 ευρώ) και επιτραπέζιο γούρι (37 ευρώ) και το σχεδίασε ο Κώστας Δημόπουλος.
Το γούρι του Μουσείου Ακρόπολης. Φωτ.: Μουσείο Ακρόπολης
Το γούρι του Μουσείου πλαισιώνουν άλλες προτάσεις δώρων, όπως το διακοσμητικό περιστέρι, το διακοσμητικό ρόδι και ο διακοσμητικός τροχός. Το διακοσμητικό περιστέρι (25 ευρώ) είναι εμπνευσμένο από το περιστέρι που κρατά η Κόρη Ακρ. 269 (540 π.Χ., αίθουσα της αρχαϊκής Ακρόπολης) στο δεξί χέρι ως προσφορά στη θεά Αθηνά. Η Κόρη είναι γνωστή ως «Κόρη της Λυών» γιατί το αυθεντικό πάνω μέρος του σώματος βρίσκεται στη Λυών της Γαλλίας.
Το διακοσμητικό ρόδι (23 ευρώ) είναι εμπνευσμένο από το κόκκινο ρόδι που κρατά η Κόρη 593 (580-570 π.Χ., αίθουσα της αρχαϊκής Ακρόπολης) στο λυγισμένο αριστερό χέρι ως προσφορά στη θεά Αθηνά. Οι πολυάριθμοι σπόροι του ροδιού το έκαναν σύμβολο γονιμότητας, αφθονίας, ευημερίας και καλής τύχης.
Διακοσμητικό ρόδι. Φωτ. Μουσείο Ακρόπολης
Όσο για τον διακοσμητικό τροχό (19 ευρώ), πρόκειται για ένα πορσελάνινο διακοσμητικό εμπνευσμένο από μικρό χάλκινο τροχό, που αφιερώθηκε στο ιερό της Ακρόπολης γύρω στο 480–470 π.Χ., και επί του παρόντος βρίσκεται στην αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης, στην προθήκη 19. Ο τροχός θεωρείται σύμβολο της τύχης και των απρόβλεπτων γυρισμάτων της, της αστάθειας και του ευμετάβλητου στην ανθρώπινη ζωή.
Μουσείο Ακρόπολης, Διονυσίου Αρεοπαγίτου 15, 21 0900 0900. Πληροφορίες για το πωλητήριο εδώ.
Μουσείο Μπενάκη
Ποικίλων σχημάτων και συμβόλων είναι τα γούρια που διατίθενται στο πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη. Η Μαρίνα Ζάχου σχεδίασε ένα κρεμαστό γούρι εμπνευσμένο από μορφή ελαφιού κεντημένη σε ένα μαξιλάρι από τη Λευκάδα που συνδυάζει άνθινα και ζωικά θέματα (18ος αιώνας), και ένα ακόμη εμπνευσμένο από τη διακόσμηση ενός κεντητού μαξιλαριού από την Κρήτη (18ος αιώνας).
Λεπτομέρεια από το γούρι που σχεδίασε η Μαρίνα Ζάχου. Φωτ. Μουσείο Μπενάκη
Το γούρι που σχεδίασε η Αλίκη Στρουμπούλη είναι εμπνευσμένο από ασημένια βελονοθήκη σε μορφή ιχθύ με φολιδωτό διάκοσμο. Το πρωτότυπο προέρχεται από την Αστυπάλαια και ανήκει στη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού. Εκείνο που σχεδίασε η Σοφία Μαύρου είναι ασημένιο, επιτραπέζιο, και εμπνευσμένο από τη συλλογή Μεταβυζαντινής και Νεοελληνικής τέχνης του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού. Και εκείνο της Κατερίνας Κούκου είναι από ασήμι, με έμπνευση από παράσταση τρικάταρτου ιστιοφόρου σε πιάτο του 15ου αιώνα από τη Νίκαια της Μικράς Ασίας.
To γούρι που σχεδίασε η Κατερίνα Κούκου. Φωτ.: Μουσείο Μπενάκη
Διατίθενται, επίσης, διακοσμητικά γούρια που σχεδίασαν οι Αντώνης Καστρινάκης, Κατερίνα Κούκου, Σοφία Τσιλιακού, Νίκη Ορφανού, Σάββας Δήμος, και μενταγιόν της Λίνας Σπάρη για το 2023 «Η Τυχερή Σβούρα». Σύμβολο ισορροπίας, ορμής και ενέργειας, η σβούρα παραπέμπει στην περιστροφή του πλανήτη μας μέσα στον χώρο και τον χρόνο. Επρόκειτο για πανάρχαιο παιχνίδι που για πρώτη φορά αναφέρεται γραπτά στην Ιλιάδα του Ομήρου, μας μαγνητίζει με την κίνησή της και μας ωθεί να αφουγκραστούμε την περιστροφική κίνηση του σύμπαντος.
Πληροφορίες για τα πωλητήρια του Μουσείου Μπενάκη εδώ.
Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου
Μία κόκκινη καρδιά είναι το γούρι της Εθνικής Πινακοθήκης για το 2023. Πρόκειται για το συλλεκτικό εικαστικό κόσμημα που είχε σχεδιαστεί από τη Μαρίνα Λμαπράκη-Πλάκα και είχε εκτελεσθεί από την Μαρία Παπαστάμου με αφορμή τον εορτασμό για τα 100 χρόνια λειτουργίας της ΕΠΜΑΣ.
Πηγή φωτ.: Facebook / Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου / National Gallery
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Στον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας είναι αφιερωμένο το γούρι του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου για το 2023, επ ευκαιρία συμπλήρωσης, το 2023, 100 ετών από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης (24 Ιουλίου 1923), η οποία επέφερε την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και σφράγισε τη μοίρα των Μικρασιατών Ελλήνων.
Το γούρι είναι εμπνευσμένο από την περίτεχνη χρυσοκεντημένη σύνθεση επενδύτη («τσόχα») από την Καππαδοκία, η οποία σύνθεση εκτίθεται στην περιοδική έκθεση «Από τη Μεγάλη … στη Σύγχρονη Ελλάδα», που παρουσιάζει το ΕΙΜ για να τιμήσει την επέτειο της συμπλήρωσης 100 ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η δε, ενδυμασία της Καππαδοκίας αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της ελληνικής κοινωνίας που άνθησε στα βάθη της Μικράς Ασίας και μέσα από αμέτρητες δυσκολίες κατόρθωσε να διατηρήσει τον εθνικό της χαρακτήρα.
Γούρι 2023 - Ασήμι. Σχηματοποιημένο άνθος, σύμβολο χαράς και ευτυχίας. Λεπτομέρεια από το πλούσιο χρυσοκέντημα του επενδύτη, τσόχας, από την Καππαδοκία της Μικράς Ασίας (19ος αι.). Φωτ.: Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Το γούρι, σε επιμέλεια-κατασκευή της Μαρίας Λιώνη, διατίθεται σε δύο εκδόσεις, ασήμι (25 ευρώ) και ασήμι επιχρυσωμένο (28 ευρώ), από το Πωλητήριο του ΕΙΜ (Μέγαρο Παλαιάς Βουλής, Σταδίου 13) και από το ηλεκτρονικό του κατάστημα. Στα ίδια σημεία διατίθενται και τα ημερήσια ημερολόγια (12 ευρώ) του 2023: «Σμύρνη» και «Ενδυμασία Καππαδοκίας».
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Γούρι ρόδι, Χριστουγεννιάτικα κεριά και άλλα διακοσμητικά αντικείμενα, όπως πιάτα, κούπες και φλιτζάνια με χαρούμενα, γιορτινά μοτίβα, καρυοθραύστες καθώς και μια επάργυρη λαβίδα πάγου, κοσμήματα, μεταξωτά μαντήλια της Δάφνης Βαλέντε, τσαντάκια κεντημένα στο χέρι της Ελένης Ψυχούλη, χειροποίητες κούκλες-μπαλαρίνες, παιχνίδια, αλλά και διακοσμητικά και χρηστικά είδη για το σπίτι και το γραφείο είναι ορισμένα από όσα συναντήσαμε στο πωλητήριο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
Μεταξωτά μαντήλια, Κεραμικό πιάτο ζωγραφισμένα στο χέρι, χριστουγεννιάτικα στολίδια ζωγραφισμένα στο χέρι. Φωτ. Μέγαρο Μουσικής Αθηνών / Υorgos Kalfamanolis
Το ενδιαφέρον μας κέντρισε επίσης το αρχέγονο σύμβολο της Αναγέννησης, ο ουροβόρος όφις σε ασήμι 925, καθώς και ένα ιδιαίτερο ημερολόγιο και συλλεκτικές μεταξοτυπίες με την υπογραφή του εικαστικού δημιουργού Γιώργου Ξένου, επ ευκαιρία της έκθεσής του στο annexM (έως 5 Μαρτίου 2023).
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, 210 7282000. Πληροφορίες για το πωλητήριο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών εδώ.
Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη
Ένα μενταγιόν από μπρούτζο και αλυσίδα από επιχρυσωμένο ασήμι, με λεπτομέρεια του έργου «Δάσος ΙΙΙ» (2021) του Βασίλη Θεοχαράκη είναι το γούρι του Ιδρύματος για το 2023 (στα 35 ευρώ). Ανάμεσα σε άλλα, διατίθενται επιτραπέζιο γούρι από μπρούτζο σε σχήμα ροδιού (40 ευρώ) του Μιχαήλ Καρρά, καθώς και επιτραπέζιο διακοσμητικό από μπρούτζο, σε σχήμα βελανιδιάς (50 ευρώ) της Λουΐζας Δημητρίου.
Βελανίδια - Επιτραπέζιο διακοσμητικό από μπρούτζο. Φωτ.: Ίδρυμα Θεοχαράκη
Ίδρυμα Θεοχαράκη, Βασιλίσσης Σοφίας 9 &, Μέρλιν 1, 210 3611206. Πληροφορίες για το πωλητήριο του Ιδρύματος εδώ.
*Κεντρική φωτογραφία: Γούρι και άλλα αντικείμενα που διατίθενται στο πωλητήριο του Μουσείου Ακρόπολης
