Δεν χρειάζονται συστάσεις για τον Γερμανό συνθέτη και πιανίστα της κλασικής μουσικής, που μας συντροφεύει με έργα του όπως «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος», «Für Elise», και οι Συμφωνίες του. Παρόλο που γνωρίζουμε για τη ζωή και το έργο του Μπετόβεν (1770-1827), δεν γνωρίζουμε τα αίτια θανάτου του, τα οποία αναζήτησε διεθνής ομάδα επιστημόνων αναλύοντας τούφες των μαλλιών του, μην καταλήγοντας σε κάποιο συγκεκριμένο συμπέρασμα.
«Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα τι "σκότωσε" τον Μπετόβεν. Μπορούμε τώρα τουλάχιστον να επιβεβαιώσουμε την παρουσία κληρονομικού κινδύνου και μόλυνσης από τον ιό της ηπατίτιδας Β. Μπορούμε επίσης να εξαλείψουμε πολλές άλλες λιγότερο εύλογες γενετικές αιτίες».
Είναι ορισμένα από όσα σημείωσε ο Γιόχαν Κράους, από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Εξελικτική Ανθρωπολογία. Η ερευνητική ομάδα στην οποία συμμετείχε, αποκρυπτογράφησε για πρώτη φορά το γονιδίωμα του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν από πέντε τούφες μαλλιών του.
Η προδιάθεση για ηπατική νόσο – ενώ είχε μολυνθεί από ηπατίτιδα Β – και σε συνδυασμό με την κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδήγησε στο θάνατό του, διατείνονται, ανάμεσα σε άλλα, στην έρευνά τους η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Current Biology».
Η τούφα Stumpff στο εργαστήριο του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας. @ Anthi Tiliakou
Ειδικότερα, η ερευνητική ομάδα εκτιμά ότι η λοίμωξη από ηπατίτιδα Β του Μπετόβεν μπορεί να προκάλεσε τη σοβαρή ηπατική νόσο του συνθέτη, που επιδεινώθηκε από την κατανάλωση αλκοόλ και τον γενετικό κίνδυνο.
Ο επικεφαλής συγγραφέας, Τρίσταν Μπεγκ από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, αναφέρει ότι «μπορούμε να υποθέσουμε από τα "βιβλία συνομιλίας" του Μπετόβεν, τα οποία χρησιμοποίησε την τελευταία δεκαετία της ζωής του, ότι κατανάλωνε αλκοόλ πολύ τακτικά, αν και είναι δύσκολο να υπολογίσουμε το πόσο».
Όπως προσθέτει, «εάν η κατανάλωση αλκοόλ ήταν αρκετά μεγάλη για αρκετό χρονικό διάστημα, η αλληλεπίδραση με τους γενετικούς παράγοντες κινδύνου αποτελεί μια πιθανή εξήγηση για την κίρρωσή του».
Οι τούφες μαλλιών
Οι πέντε τούφες μαλλιών τις οποίες οι ερευνητές μελέτησαν, προέρχονται χρονολογικά από τα τελευταία επτά χρόνια της ζωής του Μπετόβεν, και, σύμφωνα με τους ερευνητές είναι «σχεδόν σίγουρα αυθεντικές».
Από αυτές, η τούφα «Stumpff», από τη συλλογή του Κέβιν Μπράουν, μέλους της Αμερικανικής Εταιρείας Μπετόβεν, αναδείχθηκε ως το καλύτερα διατηρημένο δείγμα με την ισχυρότερη σύνδεση μεταξύ του DNA που εξήχθη από την τούφα αυτή με ανθρώπους που ζουν στη σημερινή Βόρεια Ρηνανία- Βεστφαλία, από όπου η γνωστή γερμανική καταγωγή του Μπετόβεν.
Η τούφα Stumpff, από την οποία αναλύθηκε ολόκληρο το γονιδίωμα του Μπετόβεν, με επιγραφή του πρώην ιδιοκτήτη της Πάτρικ Στέρλινγκ. @ Kevin Brown
Όσο για τον στόχο της μελέτης, ήταν να ρίξει «φως» στα προβλήματα υγείας του Μπετόβεν, μεταξύ των οποίων η προοδευτική απώλεια ακοής.
Η ομάδα ερεύνησε επίσης πιθανές γενετικές αιτίες των χρόνιων γαστρεντερικών προβλημάτων του Μπετόβεν και μιας σοβαρής ηπατικής νόσου που κορυφώθηκε με το θάνατό του το 1827.
Η ερευνητική ομάδα
Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχαν το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, το Κέντρο Μπετόβεν του Πανεπιστημίου του Σαν Χοσέ, η Αμερικανική Εταιρεία Μπετόβεν, το Καθολικό Πανεπιστήμιο του Λέβεν, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Βόννης, το Πανεπιστήμιο της Βόννης, η εταιρεία γενετικών δοκιμών «FamilyTreeDNA», το Μουσείο Μπετόβεν στη Βόννη και το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Εξελικτική Ανθρωπολογία.
Κεντρική φωτογραφία: Πορτραίτο του Μπετόβεν από τον ζωγράφο Γιόζεφ Καρλ Στίλερ, 1820 @ Beethoven-Haus Bonn
