Πολιτιστική ατζέντα εβδομάδας: Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής, «Σινεμά ο Παράδεισος», σύγχρονη τέχνη
Από την ταινία «Σινεμά ο Παράδεισος». Πηγή φωτ.: 13ο Athens Open Air Film Festival
Από την ταινία «Σινεμά ο Παράδεισος». Πηγή φωτ.: 13ο Athens Open Air Film Festival

Πολιτιστική ατζέντα εβδομάδας: Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής, «Σινεμά ο Παράδεισος», σύγχρονη τέχνη

Διαλέξεις -συζητήσεις για τη σύγχρονη τέχνη και την ελευθερία, συναυλίες για την Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής, παραστάσεις στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου αναφορικά με τον λόγο, την καθημερινότητα στο Ιράν, σήμερα, τη συμβίωση χωρίς συγκρούσεις, τη φθορά που επιφέρει ο χρόνος, μεταξύ άλλων, την εβδομάδα που έρχεται, στον πολιτιστικό χάρτη της Αθήνας.

Ιδανική για τους κινηματογραφόφιλους η προβολή της ταινίας «Σινεμά ο Παράδεισος»: μια ταινία για τη μαγεία του κινηματογράφου και τη λειτουργία του στην ανάκληση αναμνήσεων, «ντυμένη» μουσικά από τον Ένιο Μορικόνε.

Διαλέξεις - Παρουσιάσεις βιβλίων

Μία διάλεξη για τη σύγχρονη τέχνη, άλλη μία σε μορφή συζήτησης για την ελευθερία και παρουσίαση βιβλίου εις μνήμην του Άγγελου Δεληβορριά, διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη από το 1973 έως το 2015, προτείνουμε στην προκειμένη ενότητα.

Η διάλεξη για τη σύγχρονη τέχνη διοργανώνεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Νεοφύτου Δούκα 4) όπου και πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος Σύγχρονης Τέχνης  και της νέας δράσης με τίτλο Contemporary Groundbreakers.

Θέμα της διάλεξης «Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε τον κόσμο της τέχνης που επιθυμούμε μέσω νέων πρωτοβουλιών: Η εντυπωσιακή επιτυχία του Dhaka Art Summit» την οποία θα δώσει (20/6, 19:00) η Αμερικανίδα επιμελήτρια και επικεφαλής επιμελήτρια του Dhaka Art Summit, Νταϊάνα Κάμπελ.

Όσο για την Dhaka Art Summit, αποτελεί κορυφαία πλατφόρμα έρευνας και εκθέσεων για την τέχνη από τη Νότια Ασία, φέρνοντας σε επαφή καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, επιμελητές και συγγραφείς από όλη τη Νότια Ασία μέσω ενός μοντέλου που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε αναθέσεις νέων έργων και εκθέσεων που υλοποιούνται στο Μπαγκλαντές.

Συντονίζει η Αφροδίτη Γκόνου, Σύμβουλος Προγράμματος Σύγχρονης Τέχνης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Η συζήτηση πραγματοποιείται στα αγγλικά με δυνατότητα παρακολούθησης δια ζώσης ή μέσω live streaming. (Γενική είσοδος: 8 ευρώ / Δωρεάν για τους Cycladic Friends. Live streaming: 5 ευρώ / Δωρεάν για τους Cycladic Friends. Πληροφορίες-εγγραφές εδώ.

Πηγή φωτ.: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Η διάλεξη για την ελευθερία έχει ως θέμα «Η άλλη Ευρώπη» γίνεται στο πλαίσιο του κύκλου συζητήσεων «Η Ελευθερία των Άλλων», καθότι μία εκ των δύο θεματικών του εφετινού Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου είναι η ελευθερία· η εν λόγω θεματική, με αφορμή την διακοσιετηρίδα από τη συγγραφή του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού.

Η συζήτηση θα πραγματοποιηθεί (22/6, 18:45) στην Πειραιώς 260 (Χώρος Β'), ανάμεσα στους Νίκο Αλιβιζάτο, Γιάννη Βούλγαρη, Grace Nwoke και Νίκο Σιγάλα, οι οποίοι συνδιαλέγονται για την πολυεθνική, πολύγλωσση, πολυθρησκετική Ευρώπη, τη σημερινή «άλλη» Ευρώπη, αυτή των μεταναστών, των εθνικών, γλωσσικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, όσων θέλουν αλλά και όσων δεν θέλουν να συμπεριληφθούν στην ευρωπαϊκή ταυτότητα.

Συντονίζει ο Διονύσης Καψάλης ο οποίος επίσης επιμελείται τον κύκλο συζητήσεων. Είσοδος ελεύθερη.

Χώρος στην Πειραιώς 260 @ Μιχάλης Κλουκίνας. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Στη μνήμη του Άγγελου Δεληβορριά είναι αφιερωμένος ο συλλογικός τόμος «Άγγελος. Αφιέρωμα στη μνήμη του Άγγελου Δεληβορριά», αποτελούμενος από φωτογραφικό δοκίμιο και 24 ανέκδοτα κείμενα του επιστημονικού προσωπικού του Ιδρύματος, που παρουσιάζεται (20/6, 19:30) στο Μουσείο Μπενάκη επί της Κουμπάρη 1. Μιλούν οι Ειρήνη Γερουλάνου (πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη), Alexandre Farnoux, Παντελής Μπουκάλας και και Μάρια Διαμάντη.

Θέατρο

Σε χώρους του Φεστιβάλ Αθηνών και του Μεγάρου Μουσικής τα έργα που αναφέρουμε παρακάτω. Με πέντε νέες παραστάσεις ανανεώνεται το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών επί της Πειραιώς 260, αναφέρονται στις λεκτικές ακροβασίες, στη συμβίωση δίχως συγκρούσεις, στην ιρανική κοινωνία σήμερα, μεταξύ άλλων.

Ο ρηξικέλευθος Ελβετός σκηνοθέτης Κρίστοφ Μαρτάλερ παρουσιάζει (16-20/6, 21:00, Πειραιώς 260 - Χώρος Η) μία παράσταση βασισμένη σε κείμενα του ομοεθνούς του Ντίτερ Ροτ. Φέρει τον τίτλο «Λυγμός» και αποτελεί μια συλλογή από λεκτικές ακροβασίες· πέντε γυναίκες υπάλληλοι ενός φαρμακείου αναλογίζονται σχετικά με την παροδικότητα των πραγμάτων. Ο μοναδικός πελάτης (ο μόνος ανδρικός χαρακτήρας της παράστασης) μονολογεί για τη δυσκαταποσία που τον ταλαιπωρεί, όμως δεν του δίνουν και πολλή σημασία.

Η θεραπεία που προτείνει ο Μαρτάλερ δεν βρίσκεται στα φάρμακα αλλά στα νεοντανταϊστικά κείμενα του Ροτ – τα οποία οι ηθοποιοί εκφέρουν με την ίδια εντυπωσιακή ακρίβεια με την οποία ψάλλουν τη «Lacrimosa» του Μότσαρτ. Όταν μία από τις υπαλλήλους διαβάζει τη μακροσκελή λίστα με τις παρενέργειες ενός φαρμάκου, καταλαβαίνουμε ότι ολόκληρη η ανθρώπινη ζωή είναι ένας κατακλυσμός από παρενέργειες από τις οποίες μοιάζει αδύνατο να απαλλαγούμε.

Από την παράσταση «Λυγμός» @ Gina Folly. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Διεθνής συμπαραγωγή η παράσταση «Τυφλός δρομέας» στην οποία ο βραβευμένος σκηνοθέτης Αμίρ Ρεζά Κουεστανί καταγράφει την ιστορία προπόνησης για αγώνα δρόμου μεγάλων αποστάσεων ανάμεσα σε ένα ανδρόγυνο, που γίνεται αφετηρία προβληματισμού επάνω στη σύγχρονη ιρανική κοινωνία.

Κεντρικά πρόσωπα ένας άνδρας και μία γυναίκα· ο πρώτος γράφει στο λογαριασμό του στο Instagram ότι ο ίδιος και η σύζυγός του, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη φυλακή ως πολιτική κρατούμενη, έχουν υποσχεθεί ο ένας στον άλλον να τρέχουν κάθε βράδυ πλάι στον τοίχο της φυλακής όπου εκείνη κρατείται, ο καθένας από τη δική του πλευρά.

Πριν τη σύλληψή της, προπονούνταν για μήνες στο τρέξιμο σχεδιάζοντας να φύγουν από το Ιράν για την Αγγλία.

Η παράσταση, διαποτισμένη από ειλικρίνεια και τρυφερότητα, οικειότητα και σιωπή, ανεβαίνει (20-21/6, 21:00) στην Πειραιώς 260 - Χώρος Ε.

Από την παράσταση «Τυφλός δρομέας» © Benjamin Krieg. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Μία παράσταση ζωτικότητας και ευφορίας η χορευτική «Lovetrain2020» που παρουσιάζει (22-23/6) στην Πειραιώς 260 Χώρος Η, ο Ισραηλινός χορογράφος Εμανουέλ Γκατ με έδρα τη Γαλλία. Περιγράφει τη χορευτική του αυτή δημιουργία ως ένα έργο «για την ουτοπία· τον ανέφικτο, ιδεώδη μη τόπο όπου η συμβίωση χωρίς συγκρούσεις μπορεί να γίνει πραγματικότητα».

Από την παράσταση «Lovetrain2020» © JG 04 Gallery. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Μία ακόμη παράσταση χορού την ίδια εβδομάδα στην Πειραιώς 260 (Χώρος Β, 24-26/6, 21:00), αυτή της Αγνής Παπαδέλη Ρωσσέτου, με τίτλο «Η απόλαυση της αναπαράστασης» που πραγματεύεται το υπαρξιακό ζήτημα του χρόνου και της φθοράς. Ερμηνεύουν οι Τιτή Αντωνοπούλου, Σάνια Στριμπάκου και Αγνή Παπαδέλη Ρωσσέτου, οι οποίες, άλλοτε σε επαφή και σχηματίζοντας συμπλέγματα και άλλοτε μόνες, αφήνουν να αναδυθούν μέσα από τον χορό τους μορφές σωμάτων, στιγμιότυπα εμπειρίας, εικόνες γνώριμες ή αλλόκοτες, μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας.

Από την παράσταση «Η απόλαυση της αναπαράστασης». Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Πανελλήνια πρώτη παρουσίαση κάνουν (23-26/6, 21:00) στην Ελλάδα «Οι εξομολογήσεις» του θεατρικού συγγραφέα και σκηνοθέτη Αλεξάντερ Ζέλντιν. Στην παράσταση διεθνούς συμπαραγωγής αφηγείται τη ζωή μιας γυναίκας με πρωτογενές υλικό τις συζητήσεις με τη μητέρα του.

Από την παράσταση «Οι εξομολογήσεις» @Christophe Raynaud de Lage. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (210 7282333) μεταφέρεται στους καλοκαιρινούς μήνες η πλειονότητα των εκδηλώσεων του φορέα. Εν προκειμένω, η προβολή (22/6, 20:30) της μαγνητοσκοπημένης όπερας «Κάρμεν» του Ζωρζ Μπιζέ, μια υπερπαραγωγή που ανέβηκε πέρυσι στην Αρένα της Βερόνας σε σκηνοθεσία και σκηνογραφία του σπουδαίου Φράνκο Τζεφιρέλλι με ένα εκλεκτό καστ νεαρών τραγουδιστών.

Η όπερα διηγείται την ιστορία της καταστροφής του Δον Χοσέ, ενός απλοϊκού στρατιώτη που σαγηνεύεται από τα παραπλανητικά νάζια της τσιγγάνας Κάρμεν. Στον Κήπο του Μεγάρου, η προβολή της μαγνητοσκοπημένης όπερας γίνεται με αγγλικούς υπότιτλους και ελεύθερη είσοδο. Σε συνεργασία με τη UNITEL, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής και διανομής πολιτιστικού περιεχομένου.

Συναυλίες - Μουσική

Φεστιβάλ Αθηνών και Μέγαρο Μουσικής και στην προκειμένη ενότητα, μεγάλη η γιορτή της μουσικής στις 21 Ιουνίου οπότε και έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής.

Στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού θα δοθούν δύο συναυλίες – «ταξίδια» στις μουσικές διαδρομές του μεγάλου συνθέτη Σταύρου Ξαρχάκου. Έχουν προγραμματιστεί για τις 18 Ιουνίου (sold out) και 4 Ιουλίου (21:00), οπότε και η Μαρία Φαραντούρη, ο Γιάννης Κότσιρας και η Ηρώ Σαΐα ερμηνεύουν νέες συνθέσεις του Ξαρχάκου πάνω σε κείμενα Ελλήνων ποιητών, αλλά και γνωστά τραγούδια που εδώ και χρόνια έχουν συντροφεύσει την καθημερινότητά μας.

Στον ίδιο χώρο ο τραγουδοποιός και δισκογραφικός παραγωγός ροκ, drone, κλασικής, αβανγκάρντ και ηλεκτρονικής μουσικής, Τζον Κέιλ, που έγραψε ιστορία με τους Velvet Underground, θα δώσει συναυλία (19/6, 21:00) με την μπάντα του και την Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών.

Την Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα ΕΡΤ, Katia & Marielle Labèque, Χρήστος Χωμενίδης,  Διονύσιος Δερβής-Μπουρνιάς και Διονύσης Σούρμπης δίνουν συναυλία (21/6, 21:00) και ερμηνεύουν έργα Σεν-Σανς, Πεκού / Σαββόπουλου και Μπιζέ. Είσοδος ελεύθερη.

Συναυλία δίνουν επίσης το βρετανο-ιρλανδικό φολκ ροκ συγκρότημα The Waterboys (22/6, 21:00) και ο Βερολινέζος πιανίστας, συνθέτης και παραγωγός Νιλς Φραμ (23/6, 21:00) που «κινείται» στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ κλασικής και ηλεκτρονικής μουσικής.

Οι Waterboys. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Σε συμπαραγωγή με το Ωδείο Αθηνών (Βασ. Γεωργίου Β 17-19), το Φεστιβάλ παρουσιάζει (21-25/6) το πενθήμερο μουσικής Subset Festival, ένα πρότζεκτ που διοργανώνει για πρώτη φορά στην ιστορία του και έχει στόχο να προβάλει τις νέες τάσεις που επικρατούν στον χώρο της νέας μουσικής παγκοσμίως.

Από το πρότζεκτ – το οποίο επιμελείται ο Σταύρος Γασπαράτος – θα «παρελάσουν» ονόματα όπως οι Ρόμπερτ Χένκε, η πρωτοεμφανιζόμενη στην Ελλάδα Hekla και άλλοι καταξιωμένοι και ανερχόμενοι καλλιτέχνες από τη χώρα μας και το εξωτερικό.

Πληροφορίες για το πρόγραμμα και τους καλλιτέχνες εδώ, εισιτήρια για τις παραγωγές στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου εδώ.

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής και το ελληνικό τραγούδι. Στη συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (21/6, 20:00) στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής, η ιταλική όπερα και η ναπολιτάνικη φωνητική παράδοση συναντούν θρυλικά κομμάτια των Βeatles και τζαζ διασκευές έργων του Μπαχ αλλά και αυθεντινές συνθέσεις του Κιθ Τζάρετ. Διευθύνει ο Γιάννης Πουλάκης, σολίστ η σοπράνο Δέσποινα Σκαρλάτου, συμμετέχουν η Χορωδία της ΕΡΤ (μουσική διδασκαλία: Μιχάλης Παπαπέτρου) και το τζαζ τρίο του Τάσσου Πάππα. Είσοδος ελεύθερη.

Ακολουθεί (23/6, 21:00) η συναυλία της Μαρίας Παπαγεωργίου «Γέμισε ο κήπος με πουλιά» με κομμάτια από την προσωπική της δισκογραφία. Μαζί της, οι Ειρήνη Ζούτσου και Αιμιλία Παπαπέτρου (φωνητικά), καθώς και οι μουσικοί Ευριπίδης Ζεμενίδης (κιθάρες), Θάνος Μιχαηλίδης (τύμπανα), Γιώργος Ντάνης (μπάσο) και Werra Kijewska (τσέλο). Εισιτήρια: 210 72 82333, www.megaron.gr

Εκθέσεις

Τρεις νέες εκθέσεις ανάμεσα σε αυτές που ανοίγουν τις πύλες τους στο κοινό. Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Παλιά Βουλή) καλωσορίζει τους επισκέπτες με την περιοδική, ομαδική έκθεση «Σε γνωρίζω από τήν όψι: Πρόσωπα του '21» (εγκαίνια: 19/6, 19:30), η οποία επανασυστήνει τα πρόσωπα του ’21 και τα επανατοποθετεί στην ανθρώπινη διάστασή τους. Η έκθεση πραγματοποιείται (έως 13/8) στο πλαίσιο των 200 χρόνων από τη συγγραφή του έργου «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» του Διονύσιου Σολωμού, την επιμελούνται οι Ίρις Κρητικού και Παναγιώτας Παναρίτη.

Ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα η έκθεση «ΑΣΤΥΓΡΑΦΙΑ / URBANOGRAPHY. Η ζωή της πόλης τις δεκαετίες 1950-1970» που φιλοξενείται (21/6/2023-03/03/2024) στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων της Εθνικής Πινακοθήκης.

Η έκθεση αποτελείται από εικαστικά έργα τα οποία συνομιλούν με τον ελληνικό κινηματογράφο και αφηγούνται τη ζωή της Αθήνας από τους μεταπολεμικούς χρόνους ως τη δεκαετία του ’70. Αριθμητικά, περιλαμβάνει 202 εικαστικά έργα, εκ των οποίων τα μισά προέρχονται από τη συλλογή της Πινακοθήκης και τα υπόλοιπα συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση κατόπιν δανεισμού από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.

Στον εκθεσιακό χώρο προβάλλονται αποσπάσματα από 18 ταινίες μεγάλου μήκους και 4 πλήρεις ταινίες μικρού μήκους. (Περισσότερα για την έκθεση στο κείμενο «Σαν παλιό σινεμά» η νέα έκθεση της Πινακοθήκης για το άστυ του ιστορικού τέχνης Γιώργου Μυλωνά).

Βακιρτζής Γεώργιος (Μυτιλήνη 1923-Αθήνα 1988), Αφίσα από την ταινία «Η λεοπάρδαλις της Σικελίας». Πηγή φωτ.: Εθνική Πινακοθήκη

Από τις 21 Ιουνίου θα φιλοξενείται και η νέα περιοδική έκθεση στην Υπηρεσιακή Αυλή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο του καλοκαιρινού εικαστικού προγράμματος του annex. Πρόκειται για τη μονογραφική δοκιμιακή έκθεση της Μαρίας Παπανικολάου, «Free from what» [Ελεύθερη/ος από τι] –αδιευκρίνιστη φράση, μετέωρη μεταξύ ερωτήματος και διαπίστωσης, που δίνει τον τόνο στον εσωτερικό, βαθιά αναστοχαστικό χαρακτήρα της έκθεσης. Πραγματεύεται τον περιορισμό της ελευθερίας, τη φυλάκιση, τον εγκλεισμό, αλλά και τη δυνατότητα απόδρασης και υπέρβασης των ορίων.

Μαρία Παπανικολάου, «Απόπειρες» (2023) Βιντεοστιγμιότυπο. Πηγή φωτ.: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Η έκθεση (επιμέλεια: Άννα Καφέτση) θα διαρκέσει έως τις 29 Οκτωβρίου, θα παραμείνει κλειστή από την 1η Αυγούστου έως τις 4 Σεπτεμβρίου. Κάθε Πέμπτη η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

Προβολές ταινιών

Με την τρυφερή και συνάμα αγαπημένη για τους κινηματογραφόφιλους ταινία, «Σινεμά ο Παράδεισος» (1988) του Τζουζέπε Τορνατόρε πραγματοποιείται (23/6, 20:30) η επίσημη έναρξη του 13ου Athens Open Air Film Festival, η μεγάλη κινηματογραφική γιορτή του καλοκαιριού που διοργανώνεται από το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας και τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ).

«Ντυμένη» μουσικά με συνθέσεις του Μορικόνε, η ταινία ακολουθεί τη διαδρομή του Τοτό που ζει σε ένα χωριό της Νότιας Ιταλίας και από τα παιδικά του χρόνια βρίσκεται πλάι σε μια μηχανή προβολής κινηματογραφικών ταινιών. Ο «μέντοράς» του, ναι μεν αφαιρούσε από το φιλμ τις σκηνές που δεν ήταν αποδεκτές αλλά τις κρατούσε, υπενθυμίζοντάς μας ότι ο κινηματογράφος αποτυπώνει στιγμές.

Από την ταινία «Σινεμά ο Παράδεισος». Πηγή φωτ.: 13ο Athens Open Air Film Festival

Η προβολή γίνεται στο Θέατρο Κολωνού (Λόφος Ιππίου, οδός Ιωαννίνων & Καπανέως, Αθήνα) σε συνεργασία με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών και ελεύθερη είσοδο.

Θα προηγηθεί συναυλία από την El Sistema Greece Youth Orchestra (μέλη ορχήστρας ηλικίας 11 - 26 ετών) η οποία θα παρουσιάσει ζωντανά τα κομμάτια που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του έργου «B-ME: Blending Melodies: Bridging Cultural Identities», όπου 15 συνθέτες με 15 μουσικούς από προσφυγικό ή μεταναστευτικό υπόβαθρο συν-δημιούργησαν αυθεντικές συνθέσεις με στόχο να γεφυρώσουν τις διαφορετικές πολιτιστικές ταυτότητες. (Διάρκεια: 50’).

Κεντρική φωτ.: Από την ταινία «Σινεμά ο Παράδεισος». Πηγή φωτ.: 13ο Athens Open Air Film Festival