Μια παλαιά τηλεοπτική συσκευή (τουλάχιστον δύο-τριών δεκαετιών) αποτελεί μέρος του σκηνικού που έχει διαμορφωθεί στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για την όπερα του παραλόγου «Ο θάνατος του Άντονυ» του Χαράλαμπου Γωγιού, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά. Στην οθόνη της συσκευής παίζεται κατ΄ επανάληψη η σκηνή κατά την οποία ο αγαπημένος της Κάντυ Κάντυ, ο Άντονυ, συμμετέχει σε ένα κυνήγι αλεπούς ιππεύοντας το άλογό του, ώσπου το άλογο πέφτει σε παγίδα, ο Άντονυ εκτοξεύεται και πέφτει νεκρός. Και ύστερα η κραυγή της Κάντυ με δάκρυα στα μάτια, να ηχεί σε όλη την αίθουσα: «Άντονυυυ».
Ο ακαριαίος θάνατός του βύθισε την πρωταγωνίστρια στην απόγνωση. Η δε σκηνή, αποτελούσε το τέλος του 24ου επεισοδίου της ομώνυμης (σ.σ «Κάντυ Κάντυ») ιαπωνικής τηλεοπτικής σαπουνόπερας κινουμένων σχεδίων, προβλήθηκε στους τηλεοπτικούς δέκτες στα μέσα της δεκαετίας του ’80, θίγοντας στους θεατές (σημερινούς 40άρηδες) ζητήματα όπως εάν η ζωή είναι τόσο σκληρή και άδικη και χτυπά τόσο ακαριαία, όπως και εάν η φύση «εκδικείται» θανατώνοντας το πρόσωπο που πάει να θανατώσει ένα πλάσμα της.
Ενδεχομένως η προκειμένη «εννοιολογική όπερα δωματίου» να αγγίζει περισσότερο τη συγκεκριμένη ηλικιακή κατηγορία, μια γενιά που μεγάλωσε στον απόηχο του πυρηνικού δυστυχήματος του Τσερνόμπιλ, μιας καταστροφής που ίσως να στοίχειωσε επιπλέον τα όνειρα στο φάσμα μιας αιωνίως επαπειλούμενης καταστροφής (πυρηνικής, οικολογικής, γεωπολιτικής, οικονομικής). Η δε περίοδος της έκρηξης του Τσερνόμπιλ (1986) συμπίπτει χρονολογικά με τη μετάδοση της πτώσης του Άντονυ από τους τηλεοπτικούς δέκτες, καθορίζοντας μελλοντικές συζητήσεις για όποιες ψυχικές πληγές και ανασφάλειες.
Στιγμιότυπο από την όπερα «Ο θάνατος του Άντονυ». Φωτ.: Α. Σιμόπουλος. Πηγή: Εθνική Λυρική Σκηνή.
Ζήτημα που επίσης τίθεται κατά την παρακολούθηση της όπερας, είναι εάν τελικά υπάρχει μία τρόπον τινά ασφάλεια για τα συναισθήματα αγάπης που τρέφουμε, καθώς ο θάνατος μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή και να θανατώσει μέρος των δικών μας συναισθημάτων. Ένας τέτοιος θάνατος προκαλείται αβίαστα και από τις σχέσεις των ανθρώπων.
Στο οπερατικό έργο, οι δύο άνδρες –ο Σέργιος και ο Παύλος– μεγαλωμένοι στη δεκαετία του ’80, μετέχουν σε κυνήγι αλεπούς έχοντας απομακρυνθεί από τους υπόλοιπους κυνηγούς και βρίσκονται σε ένα ξέφωτο όπου περιμετρικά έχουν στοιβαχτεί χάρτινα λουλούδια. Κατά τη διάρκεια του κυνηγιού, «κυνηγούν» την έμπνευση για τη συγγραφή ενός έργου για την πτώση του Άντονυ, πληγώνουν ο ένας τον άλλο όταν η σφαίρα περνάει ξυστά από το μπράτσο τους καθώς προσπαθούν να πυροβολήσουν την αλεπού, με τους ίδιους να διερωτώνται «Τι μ’ έκανε να σου το κάνω αυτό; Εμένα, που τόσο σ’ αγαπώ;».
Διερωτώνται για το εάν η γυναίκα υπάρχει ή δεν υπάρχει καθώς και για τη γυναίκα μέσα τους, γιατί η αλεπού στα ελληνικά γράφεται με μικρό ενώ στα γερμανικά με κεφαλαίο. Και επανέρχονται συχνά στο ερώτημα γιατί κλάψαμε όταν ο Άντονυ έπεσε από το άλογο, αποζητώντας τον ιδανικό τίτλο για το έργο που γράφουν, για να καταλήξουν σε αυτό της όπερας που παρακολουθήσαμε.
Στιγμιότυπο από την όπερα «Ο θάνατος του Άντονυ». Φωτ.: Α. Σιμόπουλος. Πηγή: Εθνική Λυρική Σκηνή.
Ενώ κουβεντιάζουν, έρχονται αντιμέτωποι με το υπαρξιακό κενό, τη βαθιά αγάπη του ενός για τον άλλο και το μεταξύ τους ερωτισμό, την άρνηση της ενηλικίωσης, και μια αθωότητα που θέλουν να διατηρήσουν ό,τι κι εάν συμβεί. Όλα αυτά, εν μέσω πυροβολισμών, καλπασμών, πικ νικ ανάμεσα στα λουλούδια, καθισμένοι επάνω στο παιχνίδι «αλογάκι», και μεταμορφώσεων –καθότι βάφουν το πρόσωπό τους κόκκινο, φορούν κόκκινες γόβες για να αναδείξουν τη γυναίκα μέσα τους– αναφέρονται στην αλεπού που επιθυμούν να πιάσουν ως «η Κόκκινη» και φαντασιώνονται πλουσιοπάροχα ανταλλάγματα για τη λεία τους: μπότες από δέρμα αλεπούς, ένα ταξίδι στην Ουκρανία, συμμετοχή σε αποκλειστικές λέσχες.
Το κόκκινο αναδεικνύεται ως κυρίαρχο χρώμα αναφοράς –χρώμα του πάθους και του κινδύνου, του αίματος, ένδειξη θανάτου σε ένα σώμα που κείτεται στο έδαφος· με κόκκινο χρώμα ήταν γραμμένη η λέξη «Candy» επάνω σε μία κούκλα που βρέθηκε δίπλα στην ομώνυμη τηλεοπτική ηρωΐδα, στα σκαλιά του ορφανοτροφείου όπου την βρήκαν. «Το κόκκινο ταιριάζει με γυναίκα» αναφωνούν οι Σέργιος και Παύλος. Ώσπου στο ξέφωτο εισέρχεται μια γυναίκα ντυμένη στα κόκκινα και βάζει τέλος στο έργο με έναν πυροβολισμό· «όλοι μας έχουμε οραματιστεί την κηδεία μας», αναφέρουν οι συντελεστές.
Στιγμιότυπο από την όπερα «Ο θάνατος του Άντονυ». Φωτ.: Α. Σιμόπουλος. Πηγή: Εθνική Λυρική Σκηνή.
Το χρονικό διάστημα «σύλληψης» της όπερας «Ο θάνατος του Άντονυ» έχει τη δική του συμβολή στο έργο. Έγινε από τον συνθέτη Χαράλαμπο Γωγιό και τον Γιάννη Φίλια (λιμπρέτο) κατά τη μεταβατική περίοδο του Euro, των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και της Eurovision του 2004-2005 –περίοδος κατά την οποία το μέλλον προδιαγραφόταν λαμπρό– εξ ου και η αναφορά στην Ουκρανία καθότι το 2004 είχε νικήσει το διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision. Η συγγραφή του λιμπρέτου έγινε το 2005-06 και η σύνθεση της μουσικής ολοκληρώθηκε το 2020, πολύ νωρίτερα από την τρέχουσα ουκρανική κρίση.
Σύμφωνα με τους συντελεστές, στο οπερατικό έργο συναντιέται η ανάμνηση της τηλεοπτικής σειράς «Κάντυ Κάντυ» με την σκέψη του Σλοβένου φιλοσόφου Σλάβοϊ Ζίζεκ. Τους απαιτητικούς ρόλους του έργου ερμηνεύουν οι διακεκριμένοι μονωδοί Γιώργος Ιατρού, Βασίλης Καβάγιας και Μαρισία Παπαλεξίου. Το επταμελές μουσικό σύνολο αποτελούν οι μουσικοί Αλέξανδρος Δρυμωνίτης (ηλεκτρική κιθάρα), Ιάσων Μαρμαράς (τσέμπαλο, συνθεσάιζερ), Βασίλης Σούκας και Βανέσσα Αθανασίου (βιολιά), Μάριος Δαπέργολας (βιόλα), Άγγελος Λιακάκης (βιολοντσέλο) και Γιώργος Αρνής (κοντραμπάσο), διευθύνει ο Χαράλαμπος Γωγιός. Το σκηνικό υπογράφει η Άρτεμις Φλέσσα, τα κοστούμια η Ιωάννα Τσάμη και τους φωτισμούς ο Αλέκος Αναστασίου.
*Η τελευταία, τέταρτη παράσταση της όπερας «Ο θάνατος του Άντονυ» θα παρουσιαστεί σήμερα, 27 Νοεμβρίου (19:30), στην Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής (Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Λεωφόρος Συγγρού 364).
Kεντρική φωτογραφία: Στιγμιότυπο από την όπερα «Ο θάνατος του Άντονυ». Φωτ.: Α. Σιμόπουλος. Πηγή: Εθνική Λυρική Σκηνή.
