Από τον αναγεννησιακό πίνακα «Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων» του Ιερώνυμου Μπος αντλεί αφορμή ο Γάλλος σκηνοθέτης και εικαστικός Φιλίπ Κεν και δημιουργεί την παράταση «Ο κήπος των ηδονών» με την οποία κλείνει το αθηναϊκό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών. Η παράσταση – διεθνούς συμπαραγωγής – ανεβαίνει στις 4 Αυγούστου, στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, και αναφέρεται στην παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση καθώς και στην αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων, την ουτοπία.
Όπως ο Φίλιπ Κεν έχει αναφέρει, η σύνδεση του πίνακα με την παράσταση είναι γενική. Όμως, όπως ο Ιερώνυμος Μπος, έτσι και ο Κεν, υποστηρίζουν μέσα από το έργο τους ότι την Κόλαση και τα βασανιστήρια τα έχει δημιουργήσει ο ίδιος ο άνθρωπος. Το δε τρίπτυχο που δημιούργησε ο Μπος, απεικονίζει ένα πανόραμα παράδοξων μορφών και στα πλευρικά του φύλλα την Εδέμ και τις τιμωρίες της Κολάσεως.
Ακριβώς όπως ο Μπος, ο Κεν δημιουργεί ένα αλληγορικό υπερθέαμα, ένα ονειρικό σκηνικό μεταξύ ουτοπίας και δυστοπίας, μεταφέροντας στο παρόν την ιστορία του Κήπου των ηδονών. Άλλωστε, η εποχή που δημιουργήθηκε ο διάσημος πίνακας ήταν μεταβατική, κάτι που ο Γάλλος σκηνοθέτης υποστηρίζει ότι ισχύει και για τους καιρούς μας.
«Μένοντας πιστός στη θεωρία ότι η σύγχρονη κόλαση προέρχεται από την ανθρώπινη παρέμβαση, ότι αν οι άνθρωποι δεν είχαν ''αμαρτήσει'' ενδεχομένως να μπορούσαμε να βρούμε την ουτοπία, ο Φιλίπ Κεν θέτει με την παράστασή του ερωτήματα φιλοσοφικά, πανανθρώπινα όχι όμως πολιτικά. Δεν ασκεί κριτική, δεν δίνει λύσεις, μέσω όμως της θεατρικής πράξης θέτει φιλοσοφικούς στοχασμούς» αναφέρεται σχετικά για την παράσταση.
Ο Κεν θεωρεί ότι η έλλειψη συλλογικότητας εμποδίζει την αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων, ότι υπάρχει ο φόβος του συλλογικού ονείρου.
«Είμαστε ομάδες ανθρώπων που δεν γνωριζόμαστε, αλλά προσπαθούμε να συνυπάρξουμε» λέει ο Γάλλος δημιουργός. Και στο επίκεντρο τοποθετεί τη φιλοσοφική του θεώρηση που εμπεριέχεται σε μια φράση: «Να προσπαθήσουμε να ζήσουμε μαζί (Try to live together)».
Η συνύπαρξη
Η ιδέα της συνύπαρξης που κυριαρχεί στο έργο του Φιλίπ Κεν, εκφράζεται μέσα και από τον σκηνικό διάκοσμο της παράστασης: ένας αυτοσχέδιος καταυλισμός, μια ομάδα ηθοποιών σαν παιδιά των λουλουδιών της δεκαετίας του ’70, ένα λεωφορείο, άνθρωποι που βιώνουν μια κοινοβιακή κατάσταση.
«Το λεωφορείο, στοιχείο συνδεδεμένο με το ταξίδι, θα μεταφέρει τους χαρακτήρες του έργου σε μια περιπλάνηση, μια αναζήτηση που μοιάζει με ομαδική θεραπεία, δεν ξέρω πώς ακριβώς να τη χαρακτηρίσω. Ένα ταξίδι που θα θέτει ερωτήματα και θα προτείνει καταστάσεις που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνδέονται με τον πίνακα του Ιερώνυμου Μπος» εξηγεί ο Φιλίπ Κεν.
Περισσότερα για την παράσταση θα αναφέρουμε σε επόμενο σημείωμά μας, αφότου την παρακολουθήσουμε. Πρωτίστως, είχε παρουσιαστεί (6 Ιουλίου 2023) στο Carrière de Boulbon του Φεστιβάλ της Αβινιόν.
Εισιτήρια εδώ.
Κεντρική φωτ.: Από την παράσταση «Ο κήπος των ηδονών» @ Martin Argyroglo. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
