Πριν την ύφεση που κλυδωνίζει αυτήν την περίοδο την Κίνα - και τρομάζει τη διεθνή αγορά - η χώρα σημείωνε σταθερή ανάπτυξη. Όλα έδειχναν στέρεα για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ασίας που, παρά τον κρατικό παρεμβατισμό, είχε μια δυναμική που δεν γνώριζε σύνορα. Ακόμη κι αν δεν σκαμπάζεις από οικονομικούς δείχτες, μπορούσες να δεις πώς μεταφραζόταν η εξωστρέφεια αυτή στους Κινέζους επισκέπτες στη χώρα μας. Όλα αυτά ως την πανδημία. Διότι το lockdown τους έκλεισε πάλι πίσω από το Σινικό Τείχος κι έκοψε τον βηματισμό του «κίτρινου δράκου». Αλλά τι σήμαινε αυτή η «ανάπτυξη»; Και, κυρίως, ποια η σημασία της στα μάτια ενός δυτικού; Απαντήσεις, όχι σε οικονομικούς δείχτες, αλλά στην ανθρώπινη συμπεριφορά, μπορεί να βρει κανείς στα «Κινέζικα μαρτύρια» του Αντώνη Ιορδάνογλου (Κίχλη).
Ο ευφάνταστος τίτλος αφορά δέκα (συν μία) ιλαροτραγικές ιστορίες Κινέζων ταξιδιωτών στην Ελλάδα, εμπνευσμένες από γεγονότα αληθινά, αλλά με πολλά φανταστικά στοιχεία στη δομή, τα πρόσωπα και το σκηνικό. Γραμμένες με τρόπο που να μην ξεδιαλύνεις τη μυθοπλασία από το πραγματικό, αυτές οι μικρές και μεγάλες «οδύσσειες» - όχι αποκλειστικά για τους επισκέπτες μας – διαβάζονται νεράκι. Είναι σαν να απολαμβάνεις την καλοκαιρινή συντροφιά ενός απολαυστικού αφηγητή. Ανάμεσα στις πολλές ιδιότητες του συγγραφέα κρατώ εκείνη του χαρτογράφου.
Ο Ιορδάνογλου με πολύχρονη πορεία στα μεγάλα μαγαζιά της δημοσιογραφίας (από το εμβληματικό National Geographic έως την Καθημερινή και το Έθνος) δεν ανήκει απλώς στους ανθρώπους που έστησαν το εγχώριο ταξιδιωτικό ρεπορτάζ. Έχοντας στην πλάτη αμέτρητα χιλιόμετρα σε κάθε σπιθαμή της Ελλάδας - και σε κάθε θαλασσινή γωνιά - μας άφησε οδηγούς και κάμποσα ταξιδιωτικά βιβλία σε τόπους αφανέρωτους, ακόμη και για τους ντόπιους. Κι επιχείρησε να αποτυπώσει αυτό που ωραία θα πει ο Βακαλόπουλος: «υπάρχει μόνο ένα νησί για τον καθένα».
Η κρίση χτύπησε ανελέητα τον Τύπο κι ο συγγραφέας έκανε αποφασιστική στροφή, εξακολουθώντας να μοιράζεται αυτό που αγαπά. Τα τελευταία χρόνια διευθύνει ένα ταξιδιωτικό γραφείο με ιδιαίτερα προγράμματα διακοπών σε Αμερικανούς και Κινέζους στην Ελλάδα. Αλλά το «χούι» του γραπτού δεν το άφησε. Δημιουργός του ταξιδιωτικού site thegreektraveller.com, συστήνεται στα λογοτεχνικά πράγματα με τα «Κινέζικα μαρτύρια».
Εκεί, χαρτογραφεί τον ψυχισμό των «εξωγήινων» στην Ελλάδα Κινέζων, με κοφτερό χιούμορ, με σεβασμό στη διαφορετικότητα, χωρίς καθωσπρεπισμούς και διπλωματικές αναστολές, με ανοιχτά ερωτήματα για το πώς βρήκε η σύγχρονη αλματώδης ανάπτυξη τον κινεζικό λαό. Πίσω από τις γραμμές μπορεί να διαβάσει κανείς και πώς δέχτηκε ο ελληνικός λαός την τουριστική «εισβολή» των Κινέζων.
Η φωτογράφιση ενός ζευγαριού στη Σαντορίνη που εξελίσσεται σε θρίλερ, ένας ουρολόγος με εμφανή προβλήματα προσανατολισμού, ζωηρά παιδιά σε πολυτελές ξενοδοχείο που φιλοξενεί ρομαντικά ζευγάρια αλλά δεν έχει ρεύμα, η μελαγχολική πτήση ενός οινοβαρούς μεγιστάνα με ελικόπτερο πάνω από το Αιγαίο, ένας γκρινιάρης καθηγητής φιλοσοφίας πεινασμένος στην αττική γη, ένα γκροτέσκο μάθημα γαστρονομίας σε ξενοδοχείο του Ναυπλίου, ένας ξεναγός χαμένος στο πέλαγος της μετάφρασης, όλα αυτά είναι χρονογραφήματα που θα μπορούσαν να γραφτούν από το χέρι του Δημήτρη Ψαθά με εικόνες που φανερώνουν το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης από τον καμβά του Απόστολου Γεωργίου.
Το βιβλίο του Ιορδάνογλου έχει αφήσει πίσω του τον παλιό και γνωστό «οριενταλισμό», δηλαδή την προσκόλληση στα στερεότυπα για την ανατολική σοφία, τους αυτοκράτορες και τα όμοια. Οι «χαμένοι στη μετάφραση» Κινέζοι παρότι κάνουν τα πάντα για να μοιάσουν στους Δυτικούς, ξοδεύοντας χρήμα σε σύμβολα κύρους όπως ένα ρολόι Rolex ή μια τσάντα Louis Vuitton, αρνούνται πεισματικά, όχι απλώς να μάθουν μια ξένη γλώσσα, αλλά να δοκιμάσουν έστω μια κουζίνα που δεν τους είναι γνώριμη.
Αφήνω το να σχετιστούν με Έλληνες οδηγούς MSG (δηλαδή συνοδούς που ακολουθούν τα τουριστικά γκρουπ). Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και οι Κινέζοι που ζουν στην Αθήνα και συνεργάζονται με τα ταξιδιωτικά πρακτορεία μιλάνε μια γλώσσα που δεν είναι κατανοητή και, όπως φανερώνει το βιβλίο, γίνονται κι αυτοί αιτία για ανεκδοτολογικές ιστορίες.
Η «μέθοδος» του Ιορδάνογλου δε συνιστά, ευτυχώς, κοινωνιολογική σπουδή της συμπεριφοράς. Είναι η προσπάθεια ενός ερασιτέχνη (ενός εραστή της τέχνης), που ανατέμνει με το αχόρταγο βλέμμα ενός περιηγητή - μια ιδιότητα που επιμένει να κρατά - τη σύγχρονη γενιά των Κινέζων η οποία ταλαντεύεται ανάμεσα στον ιστορικό ρόλο που θέλει να παίξει και στη σαγήνη της Δύσης.
