Η εμπειρία είναι διαφορετική προτού καν ξεκινήσει η παράσταση, «Η Μικρή Ασία» του Ανδρέα Φλουράκη σε σκηνοθεσία Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη -με την παράσταση αυτή κάνει πρεμιέρα στην Ελλάδα το καινοτόμο ερευνητικό έργο με τη χρήση τεχνολογίας επαυξημένης πραγματικότητας, TheARtro. Φορώντας τα ειδικά γυαλιά, είναι σαν η θεατρική σκηνή να μεταφέρεται στο εσωτερικό των γυαλιών, ώσπου οι τρεις ηθοποιοί καταλαμβάνουν τη σκηνή και η παράσταση ξεκινά. Η έκταση εντός της οποίας κινούνται έχει καθοριστεί με ειδικά σημεία –τα είχαμε παρατηρήσει προτού φορέσουμε τα γυαλιά– ώστε να μην πλησιάζουν πολύ κοντά ο ένας τον άλλο, ακριβώς για να παραμείνουν σωστοί οι υπέρτιτλοι πάνω από το κεφάλι των ηθοποιών κάθε φορά που μιλούν (κεφαλότιτλοι) –διότι, αν οι ηθοποιοί πλησιάσουν πολύ κοντά μεταξύ τους, ενδέχεται οι κεφαλότιτλοι για λίγο να «μπερδευτούν».
Οι κεφαλότιτλοι ακολουθούν τους ηθοποιούς στο χώρο στον οποίο κινούνται· εκτός από τους μεταξύ τους διαλόγους, δίνουν πληροφορίες για τους ήχους που αποτελούν μέρος της παράστασης, όπως της φωτιάς που κατακαίει και της βροχής, με αντίστοιχα οπτικά εφέ (καπνός φωτιάς και σταγόνες βροχής).
Οι ηχητικές πληροφορίες δίνονται μέσω πλαισίων κειμένου που εμφανίζονται σε καίρια σημεία της δράσης και μόνο στα γυαλιά που φοράμε. Η γλώσσα στην οποία οι πληροφορίες δίνονται είναι η ελληνική, με τη δυνατότητα επιλογής να προβλέπεται μελλοντικά και σε άλλες γλώσσες – κατ’ αυτόν τον τρόπο μία τέτοιου είδους παράσταση μπορεί να παρακολουθηθεί και από θεατές άλλων χωρών, ενώ λόγω της χρήσης κεφαλοτίτλων καθίσταται προσβάσιμη και σε άτομα με προβλήματα ακοής.
Οι ανωτέρω πληροφορίες είναι εμφανείς μόνο σε όσους φορούν τα ειδικά γυαλιά και ενώ η ζωντανή παράσταση εκτυλίσσεται κανονικά για το σύνολο του κοινού.
Τι είναι το TheARtro;
«Το TheARtro είναι ένα καινοτόμο σύστημα επαυξημένης πραγματικότητας (augmentedreality - AR) για τη δημιουργία και παρουσίαση παραστάσεων, με βασικό στόχο την ενίσχυση της προσβασιμότητας και της εμπειρίας του θεατή» αναφέρει η Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη μετά το πέρας της παράστασης. Tα ειδικά γυαλιά AR, οι κάμερες βάθους και ένα πρωτοποριακό λογισμικό που αναπτύχθηκε μέσω ενδελεχούς έρευνας και δοκιμών, συνθέτουν μια πρωτοποριακή τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας που ανοίγει νέους ορίζοντες για το μέλλον της θεατρικής εμπειρίας.
Το λογισμικό του TheARtro είναι ακόμη υπό ανάπτυξη, και οι δημοσιογράφοι που παρακολουθήσαμε την παράσταση με τη χρήση των ειδικών γυαλιών, αποτελέσαμε «μέρος μιας δοκιμής» σημείωσε η κα. Μοσχοχωρίτη. Σκηνοθέτις και επιστημονική υπεύθυνη του έργου «TheARto», ξεκίνησε το πρόγραμμα το 2017· τα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι σήμερα έγιναν «πειραματισμοί»: «οι κεφαλότιτλοι, οι κάμερες βάθους, χαρτογράφηση του χώρου ώστε κάθε θεατής που φορά τα γυαλιά, να βλέπει τα πάντα σωστά» διευκρίνισε η Μοσχοχωρίτη.
Οι περιορισμοί ήταν αρκετοί, συνεχίζει: ο αριθμός των ηθοποιών επί σκηνής, η μεταξύ τους απόσταση, η απόσταση από τη σκηνή του θεατή που θα φορά τα γυαλιά, το είδος πατώματος της σκηνής του θεάτρου, τα οποία και την κατηύθυναν στην παρουσίαση του έργου «Η Μικρή Ασία» με τη μορφή που την παρακολουθήσαμε, στο Αμφι-θέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου (Αγγελικής Χατζημιχάλη 15). Άλλα προσκόμματα –όπως το μερικό βάρος των ειδικών γυαλιών που νιώσαμε καθώς τα φορούσαμε, προβλέπεται επίσης να αντιμετωπιστούν– καθώς μέσω της συγκεκριμένης τεχνολογίας έχει ήδη δημιουργηθεί νέο μοντέλο γυαλιών, πιο ελαφρύ, επεξήγησε η Μοσχοχωρίτη.
Τα ειδικά γυαλιά. Πηγή: TheARtro
Σημειωτέον ότι, παρότι υπάρχει μοντέλο ειδικών γυαλιών για την παρακολούθηση θεατρικών παραστάσεων, οι υπέρτιτλοι δεν ακολουθούν τους ηθοποιούς, όπως στο πλαίσιο του TheARtro, μας λέει η Μοσχοχωρίτη. Για παράδειγμα, το 2018 το Εθνικό Θέατρο του Λονδίνο παρουσίαζε τους υπότιτλους μόνο στο κάτω μέρος ειδικών γυαλιών, χωρίς να ακολουθούν τους ηθοποιούς.
«Η Μικρή Ασία»
Η φράση «το ταξίδι συνεχίζεται» που ακούσαμε κυρίως προς το τέλος της παράστασης ναι μεν αναφέρεται στους πρωταγωνιστές του έργου που σώθηκαν από την καταστροφή της Σμύρνης, συνάδει δε και με το εν εξελίξει έργο του συστήματος TheARtro, καθότι η έρευνα για το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα συνεχίζεται.
Όσο για το έργο, αφηγείται τη διαδρομή τριών ανθρώπων ανάμεσα σε εκείνους που σώθηκαν και μεταφέρθηκαν στον Πειραιά μέσω του ιαπωνικού εμπορικού πλοίου «Τοκέι Μαρού». Ενώ τα συμμαχικά πλοία παρακολουθούσαν από απόσταση την καταστροφή, ο καπετάνιος του πλοίου διέταξε τους ναύτες του να ρίξουν στη θάλασσα τα εμπορεύματα ώστε να χωρέσει στο πλοίο όσους περισσότερους ανθρώπους γινόταν. Κατά τη διαδρομή με προορισμό το λιμάνι του Πειραιά, το «Τοκέι Μαρού» μετατρέπεται σε μια ιστορία ιαπωνικής ομορφιάς, σε ένα συμβολικό ταξίδι το οποίο προσφέρει θεραπεία στις ψυχές των ανθρώπων που βιώνουν το ξεριζωμό και την απώλεια.
Τονίζεται η αδήριτη ανάγκη συνύπαρξης –«στις δύσκολες στιγμές χρειαζόμαστε ένα χέρι […], μας ενώνει η καταστροφή»– το κοινό βίωμα του πόνου και η ανάγκη που μπορεί να γεννήσει η καταστροφή: «όλοι μας μιλάμε μια γλώσσα πέρα από χώρες και λέξεις. […] Μέσα από τον πόνο της καταστροφής μπορεί να κερδίσει κανείς μια άλλη χώρα – ο άνθρωπος πρέπει να έχει δύο χώρες τουλάχιστον».
Στην παράσταση έπαιξαν οι ηθοποιοί Λάζαρος Βαρτάνης, Γιάννης Μαστρογιάννης και Ελένη Στεργίου, ο Κώστας Νικολόπουλος ερμήνευσε ζωντανά τη μουσική που είχε γράψει.
Το πρόγραμμα
Η παρουσίαση του TheARto στο Αμφι-θέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου έγινε από την Highway Productions (μέλος του Πολιτιστικού Οργανισμού «Λυκόφως» του Γιώργου Λυκιαρδόπουλου), το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης – Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών, η Comitech Α.Ε., το ΔΗ.ΚΕ.ΠΕ.ΘΕ. Ιωαννίνων και την σκηνοθέτι και Επιστημονική Υπεύθυνη Έργου, Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη.
Το δε πρόγραμμα TheARto, αναπτύχθηκε με την υποστήριξη της Ενιαίας Δράσης Κρατικών Ενισχύσεων ΕΤΑΚ, μέσω του Προγράμματος Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ που βασικό στόχο έχει τη σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα, την παραγωγικότητα και την εξωστρέφεια των ελληνικών, κυρίως μικρομεσαίων, επιχειρήσεων στις διεθνείς αγορές. Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Shutterstock
