Το ημερολόγιο γράφει 19 Δεκεμβρίου 1843. Επρόκειτο για την ημερομηνία κυκλοφορίας της νουβέλας «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Καρόλου Ντίκενς (1812-1870) στα βρετανικά βιβλιοπωλεία, σημειώνοντας κατά την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας περί τις 6.000 πωλήσεις. Αριθμός ασύλληπτος για την εποχή εκείνη, με τη νουβέλα να μη χάνει την αξία της ανά τα χρόνια· αντιθέτως, να αγγίζει το κοινό καθότι αποτελεί μια ιστορία που υπενθυμίζει όχι μόνο το πνεύμα των ημερών, αλλά και ζητήματα της ύπαρξής μας: την κατανόηση, την προσφορά, τη γενναιοδωρία.
Μέρες σαν αυτές που διανύουμε –τις γιορτινές– αλλά και σε συνάρτηση με τις παθογένειες της κοινωνίας, η σκέψη μας πηγαίνει και στα αδύναμα, αδικημένα μέλη της, ορισμένα εκ των οποίων διακρίνουμε και στο αφήγημα του Ντίκενς. Μπορούμε να διερωτηθούμε εάν η «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του έχει επηρεάσει μερίδα ανθρώπων, αλλά αυτό είναι ένα ερώτημα που δύσκολα έως καθόλου θα απαντηθεί, ενώ χρειάζονται ειδικές μέθοδοι έρευνας. Κάθε μορφή τέχνης, εξάλλου, θέτει ερωτήματα, θίγει καταστάσεις και γεγονότα, εστιάζει την προσοχή μας, μας αφυπνίζει. Τις όποιες πιθανές απαντήσεις καλείται να τις δώσει η κοινωνία, συνεπώς, οι άνθρωποι από τους οποίους κάθε μία αποτελείται, με τον καθένα από εμάς να πράττει με βάση τις δικές του προσλαμβάνουσες.
O Κάρολος Ντίκενς. Πηγή φωτ.: AP
Η «ζωή» που πήρε ξανά ο Εμπενίζερ Σκρουτζ μετά την επίσκεψη των τριών φαντασμάτων και της μετέπειτα προθυμίας του να προσφέρει στους τριγύρω του, ενέχει διδαχές που με τον κατάλληλο τρόπο παρουσιάζονται και στα παιδιά, καθότι η «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» είναι μία ιστορία για παιδιά και ενήλικες. Δεν λησμονείται, δε, ότι κατά την ενήλικη ζωή μας, ξεπηδούν στιγμές που καθένας αισθάνεται ξανά παιδί: κατά την άνευ ορίων και όρων προσφορά, σε στιγμές θλίψης, ενίοτε και βιώνοντας μια απώλεια.
Τα χρόνια που μεσολάβησαν από την έκδοση της νουβέλας του Ντίκενς μέχρι σήμερα, υπήρξαν αρκετές κινηματογραφικές παραγωγές που μετέφεραν την ιστορία του φιλάργυρου Εμπενίζερ Σκρουτζ, απευθυνόμενες σε παιδιά και ενήλικες. Σε σταθερή βάση κάθε χρόνο και παραστάσεις που ανεβαίνουν στη χώρα και ανά τον κόσμο. Εστιάζοντας στην μεταστροφή του Σκρουτζ από έναν άνθρωπο που μισούσε τα Χριστούγεννα καθώς «δεν είχαν τίποτε να του προσφέρουν» σε έναν άνθρωπο που αποζήτησε την επικοινωνία με τους εναπομείναντες συγγενείς του, και προσέφερε –σαν ένας διαφορετικός Άϊ Βασίλης– σώζοντας την ψυχή του.
Ο Σκρουτζ στο θέατρο
Η «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» σε μορφή ροκ μιούζικαλ αποδεικνύει τις σύγχρονες αναγωγές και της ιστορίας του Ντίκενς. Ο λόγος για το ροκ μιούζικαλ «Scrooge & Ghosts & Rock ’n’ Roll», που ανεβαίνει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με την υπογραφή του Χρήστου Σουγάρη στη σκηνοθεσία, του Στέφανου Κορκολή στη μουσική και την ενορχήστρωση, με τον ίδιο να παίζει πιάνο επί σκηνής, και του Γεράσιμου Ευαγγελάτου στους στίχους.
Παραγωγής του Πολιτιστικού Οργανισμού «Λυκόφως» και του Μεγάρου Μουσικής, το ροκ μιούζικαλ είναι μεν βασισμένο στην ιστορία του Σκρουτζ, τον παρουσιάζει δε, ως έναν ξιπασμένο, παρηκμασμένο και δύστροπο ροκ σταρ της μουσικής. Παραμονή Χριστουγέννων τον επισκέπτονται φαντάσματα νεκρών αστέρων της παγκόσμιας μουσικής σκηνής και τον προειδοποιούν πως εάν δεν αλλάξει τη στάση του απέναντι στους συνανθρώπους του, σύντομα θα περάσει και αυτός στην ιστορία ως ένας ακόμη αδικοχαμένος αστέρας.
Στη διαδρομή που του επιβάλλεται από το παρελθόν έως το μέλλον, θα συναντηθεί με τους ανθρώπους που τον διαμόρφωσαν μουσικά αλλά και ως προσωπικότητα, θα γνωρίσει πιο ουσιαστικά τους οικείους του και θα αξιολογήσει με διαφορετικό τρόπο τις προτεραιότητές του στη μουσική και την ίδια του τη ζωή.
Από το ροκ μιούζικαλ «Scrooge & Ghosts & Rock ’n’ Roll»Φωτ.: Φώτης Φωτόπουλος / Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Τα εισιτήρια του ροκ μιούζικαλ έγιναν ανάρπαστα σε λίγα 24ωρα από την έναρξη της προπώλησης, με δυσκολία βρίσκονται τα τελευταία, εναπομείναντα εισιτήρια. Στον ρόλο του Σκρουτζ ο Πάνος Μουζουράκης, του Έλβις ο Θοδωρής Μαραντίνης. Πρωταγωνιστούν οι Κατερίνα Παπουτσάκη, Ρούλα Πατεράκη, Δημήτρης Πιατάς, Γιώργος Παπαγεωργίου, Μαρία Διακοπαναγιώτου, Αλέξανδρος Μπουρδούμης, Μαρίζα Τσάρη, Γιώργος Τσιαντούλας, Μαριλού Κατσαφάδου, Θέμης Θεοχάρογλου, Τζώρτζης Παπαδόπουλος, Adrian Frieling, Ηλέκτρα Σαρρή, Ιφιγένεια Καραμήτρου, Ζαχαρίας Γουέλα, Βαγγέλης Βογιατζής, Χριστόδουλος Στυλιανού, Σόνια Καλαϊτζίδου, Λήδα Καπνά, Κατερίνα Δημάτη, Ντένια Ψυλλιά, τα παιδιά Άρης Κρητικός, Μάριος Κρητικός, Μαρίλια Κουππάρη, Μάριος Μπούσκος, Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου-Ιωάννου, Σελήνα Παπανδρέου και η διεθνής μετζοσοπράνο Ειρήνη Καράγιαννη.
Την ορχήστρα διευθύνει ο Αναστάσιος Συμεωνίδης, αποτελείται από τους Ρόλη Γιαμοπούλου (ντραμς), Στέφανο Δανιηλίδη (πλήκτρα), Βασίλη Δεφίγγο (σαξόφωνο, κλαρινέτο), Αχιλλέα Διαμαντή (ηλεκτρικές κιθάρες), Βίκτωρα Κουλουμπή (ηλεκτρικό και ακουστικό μπάσο), Αγγελική Πουλημένου (κόρνο), Κώστα Πυρένη (κιθάρες), Σάββα Ρακιντζάκη (πλήκτρα) και Χρήστο Σπηλιόπουλο (τρομπόνι).
Τη χορογραφία υπογράφει ο Φωκάς Ευαγγελινός, τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι της Ελένης Μανωλοπούλου, τους φωτισμούς σχεδίασε ο Αλέκος Αναστασίου, ενώ το live video είναι του Φώτη Φωτόπουλου.
Μία ακόμη παραγωγή που ανεβαίνει αυτές τις ημέρες είναι «Τα Χριστούγεννα του Σκρουτζ» στον πολυχώρο πολιτισμού «Ideal», από την παιδική σκηνή της Γιούλης Ηλιοπούλου. Μία παραγωγή για να περάσει στα παιδιά το μήνυμα της νουβέλας του Ντίκενς, τονίζοντας ότι η προσφορά και η γενναιοδωρία προσφέρουν ευτυχία σε εκείνον που τις κατέχει.
Από την παράσταση «Τα Χριστούγεννα του Σκρουτζ»
Το σκηνικό τα ταξιδεύει στην εποχή που εκτυλίσσεται η ιστορία, η οποία ενδύεται με μουσική, 3D animation εφέ, ειδικές κατασκευές ενέχοντας το διαδραστικό στοιχείο, προτρέποντας τους μικρούς θεατές, μεταξύ άλλων, να τραγουδήσουν τα κάλαντα. Η παράσταση παρακολουθείται και από ενήλικες.
Ο Σκρουτζ στον κινηματογράφο
Το επώνυμο του Εμπενίζερ Σκρουτζ συναντάται συχνά στον τίτλο ταινιών που αφηγούνται την «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Ντίκενς. Αρχής γενομένης από την πρώτη μεταφορά της στην 7η τέχνη, το 1935. Τιτλοφορείτο «Scrooge» (σκην. Χένρι Έντουαρντς), ήταν χωρίς χρώμα εντείνοντας έτσι τον τρόμο που προκαλούσε η επίσκεψη των φαντασμάτων, τα οποία δεν βλέπουμε, ακούμε όμως τα λεγόμενα που απευθύνουν στον Σκρουτζ. Χαρακτηριστική η σκηνή κατά την οποία το φάντασμα του συνεργάτη του τον προτρέπει να αλλάξει τον τρόπο ζωής του, με την κάμερα να ακολουθεί την προέλευση της φωνής καταλήγοντας στο κλείσιμο της πόρτας από ένα αόρατο –σε εμάς– χέρι.
Χωρίς χρώμα είναι και η κινηματογραφική μεταφορά του 1951, «Scrooge» σε σκηνοθεσία Μπράιαν Ντέσμοντ Χαρστ, με χρώμα η μιούζικαλ εκδοχή «Scrooge» του 1970, σε σκηνοθεσία Ρονάλντ Νιμ, και με την ταινία υποψήφια για 4 Όσκαρ.
Στιγμιότυπο από το τρέιλερ της ταινίας «Scrooge» (1970). Πηγή: YouTube
Ταινίες που μεσολάβησαν αυτών και ακολούθησαν, περιλαμβάνουν στον τίτλο τους είτε τον Σκρουτζ –καταδεικνύοντας τη σύνδεση του ονόματος με τις πράξεις του– είτε τον τίτλο του ομώνυμου έργου του Ντίκενς. Μεταξύ αυτών, η ταινία animation «A Christmas Carol» (2006) σε σκηνοθεσία Ρόμπερτ Ζεμέκις, με τους Τζιμ Κάρεϊ και Γκάρι Όλντμαν, σημειώνοντας μεγάλη εισπρακτική επιτυχία. Με τη σημείωση ότι οι ταινίες animation δεν απευθύνονται απαραίτητα σε συγκεκριμένη ηλικιακή κατηγορία κοινού –μία από τις διαφορές έγκειται στον τρόπο γραφής του κινηματογραφικού κειμένου.
Πληροφορίες
Scrooge & Ghosts & Rock ’n’ Roll – Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη», 210 7282333, πληροφορίες για εισιτήρια εδώ). Έως 8 Ιανουαρίου 2023.
Τα Χριστούγεννα του Σκρουτζ – Πολυχώρος Πολιτισμού «Ideal», Πανεπιστημίου 46. Έως 15 Ιανουαρίου 2023. Πληροφορίες-κρατήσεις: 210-5248140, 6936323587 και εδώ.
Κεντρική φωτογραφία: Παλιά έκδοση της «Χριστουγεννιάτικης Ιστορίας» του Καρόλου Ντίκενς, σε εικονογράφηση του Τζον Λιτς (1817-1864). Πηγή: Shutterstock
