«Έχεις ποτέ την εντύπωση ότι οι άνθρωποι δεν γίνεται να μη νοιάζονται; Οι άνθρωποι είναι εκπληκτικοί» ακούμε τον Τσάρλι (Μπρένταν Φρέιζερ) στο τρέιλερ της ταινίας «Η φάλαινα» του Ντάρεν Αρονόφκσι και σπεύδουμε στην κινηματογραφική αίθουσα να παρακολουθήσουμε τη δραματική ταινία του Αμερικανού σκηνοθέτη. Εμπνέεται από το ομώνυμο θεατρικό έργο του Σάμιουελ Ντι Χάντερ, και ξετυλίγει μια ιστορία κάθαρσης, αυτογνωσίας και συγχώρεσης τονίζοντας τη βαθιά συναισθηματική ανάγκη ενός ανθρώπου να προσφέρει και να πάρει αγάπη, θίγει την πατρότητα, τη μοναξιά και την αποξένωση.
Και όλα αυτά, προσαρμόζοντας τις διαστάσεις του φιλμ (της οθόνης) σε ένα σχήμα που δεν απέχει πολύ από το τετράγωνο, χωρίς να είναι απολύτως τετράγωνο.
Μια μαύρη –ελαφρώς τετράγωνη– οθόνη υπολογιστή μας υποδέχεται στην κινηματογραφική οθόνη και πρόκειται για τη χωρίς κάμερα οθόνη του υπολογιστή του Τσάρλι. Η κινηματογραφική κάμερα απομακρύνεται και περιμετρικά της παρατηρούμε οθόνες υπολογιστών των μαθητών του Τσάρλι, στο πλαίσιο διαδικτυακής παράδοσης μαθήματος, μόνο που σε αυτές μπορούμε να δούμε τα πρόσωπά τους.
Ο Τσάρλι επιμένει να έχει την κάμερά του κλειστή, και αυτή του η κίνηση έρχεται σε αντίφαση καθότι επιζητεί από τους γύρω του την ειλικρίνεια· στα τελευταία λεπτά της ταινίας αποφασίζει να ανοίξει την κάμερα και να τους δείξει ότι είναι παχύσαρκος, παίρνοντας την απάντηση που περίμενε από τους μορφασμούς των μαθητών του.
Στιγμιότυπο από το τρέιλερ της ταινίας «Η φάλαινα». Πηγή: YouTube / The Whale | Official Trailer HD | A24
Η φωνή του είναι ήρεμη και καθοδηγητική όταν μιλά στους μαθητές του, αγέρωχη όταν βρίσκεται με τη νοσοκόμα που τον φροντίζει εμμένοντας στην άποψή του να μη νοσηλευτεί για να μη στερήσει χρήματα από την κόρη του, στοργική όταν απευθύνεται στην απομακρυσμένη έφηβη κόρη του με την οποία επιδιώκει να αποκαταστήσει τη σχέση τους –ως μια τελευταία ευκαιρία εξιλέωσης– καθότι έχει γνώση ότι πεθαίνει.
Καθώς η ταινία οδεύει προς το τέλος της άρα και στη λύτρωση, αναδύεται το παρελθόν, κατακλύζεται από συναίσθημα, η φωνή του σπα και με απόλυτη βεβαιότητα επαναλαμβάνει στην κόρη του πόσο υπέροχος άνθρωπος είναι (σ.σ εκείνη).
Στιγμιότυπο από το τρέιλερ της ταινίας «Η φάλαινα». Πηγή: YouTube / The Whale | Official Trailer HD | A24
Το καθαρό του βλέμμα μαγνητίζει τον θεατή. Βλέπουμε έναν άνθρωπο που δεν έχει πάψει να πιστεύει στην καλοσύνη των ανθρώπων ακόμη και εάν εκείνοι (φαίνεται να) αδιαφορούν, έναν άνθρωπο που δεν παύει να ζητά ειλικρινή συγγνώμη όποτε νιώθει ότι γίνεται βάρος, έκανε ή είπε κάτι που ήταν λάθος. Αυτοεξόριστος στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού του, δέχεται μονάχα επισκέψεις, πληροφορείται από την τηλεόραση, επικοινωνεί μέσω υπολογιστή.
Στιγμιότυπο από το τρέιλερ της ταινίας «Η φάλαινα». Πηγή: YouTube / The Whale | Official Trailer HD | A24
Στη μοναξιά του παρατηρεί μια παλιά φωτογραφία όταν ήταν νεότερος και ερωτευμένος, τρώει λαίμαργα ώσπου βυθίζεται στη θλίψη – ερμηνεύουμε την βουλιμία του ως τη συναισθηματική πείνα του, «πεινά» για στοργή και αγάπη που του υπολείπονται. Τα έχει ανάγκη –όπως ο ίδιος φροντίζει ένα πουλί στο περβάζι του παραθύρου του, δίνοντάς του τροφή και μάλιστα σε μικρά κομμάτια έτοιμα για κατάποση.
Τρώει επίσης λαίμαργα παρότι γνωρίζει ότι η υγεία του επιβαρύνεται, σαν να επιταχύνει τον επικείμενο θάνατό του. Βάλσαμό του λίγες στιγμές με την κόρη του, βάλσαμό του όποτε πονά η καρδιά του, η ανάγνωση μέρους εργασίας της κόρης του.
Στιγμιότυπο από το τρέιλερ της ταινίας «Η φάλαινα». Πηγή: YouTube / The Whale | Official Trailer HD | A24
«Νόμιζα ότι πέθαινα και ήθελα να την ακούσω» απαντά σε έναν «ιεροκήρυκα» αφότου του διάβασε μέρος της εργασίας της, στα πρώτα λεπτά της ταινίας ώστε να υπάρξει μια σύνδεση του τίτλου της, «Η φάλαινα». Διότι η εργασία αφορούσε το μυθιστόρημα «Μόμπι Ντικ» (ή «Φάλαινα») του Χέρμαν Μέλβιλ, αναφερόταν στην απώλεια και στις σκέψεις για τη ζωή με αφορμή το βιβλίο («νομίζει ότι η ζωή του θα γίνει καλύτερη αν σκοτώσει αυτή τη φάλαινα. Αυτό το βιβλίο με έκανε να σκεφτώ τη δική μου ζωή»).
Αν μη τι άλλο, η απώλεια και η καταγραφή της βυθίζουν σε σκέψεις για την ύπαρξή μας, αναδύουν συναισθηματικές καταστάσεις. Έως την τελική εξιλέωση, την κάθαρση που αποδίδεται με το φως να μπαίνει στο σκοτεινό σπίτι του και τη μεταφορά του βαδίσματός του στην αμμουδιά, ο Τσάρλι κατακλύζεται από ενοχές. Ενοχές που σχηματοποιούνται στους τείχους της απομόνωσης, στην οθόνη του υπολογιστή, στην πόρτα του ψυγείου, στο μισοανοικτό παράθυρο – σαν οι καταστάσεις, οι σκέψεις και τα συναισθήματα να εμπεριέχονται σε κουτάκια.
Κεντρική φωτογραφία: Στιγμιότυπο από το τρέιλερ της ταινίας «Η φάλαινα». Πηγή: YouTube / The Whale | Official Trailer HD | A24
