Αν ο ποιητής είναι ο άγιος της γλώσσας, αυτός δηλαδή που αποκαλύπτει το είναι της άμεσα, χωρίς διάμεσο, χωρίς φιλολογικές επεξηγήσεις και αστερίσκους, δεν θα βρίσκαμε, ίσως, πιο ταιριαστό εικόνισμα του ποιητή από τούτο το χαρακτικό. Το πρόσωπο του Γκαρθία Λόρκα φανέρωσε ο Τάσσος χωρίς μεγαλεπήβολα κι εντυπωσιακά πλαστικά μέσα. Ένα σχέδιο απλό, πρωταρχικό που ανυψώνει τον μάρτυρα-ποιητή σε σύμβολο.
Ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα φιλοτεχνημένος από τον Α. Τάσσο
Ο Α. Τάσσος (Αναστάσιος Αλεβίζος) ευτύχησε να βρει τη γλώσσα του πολύ νωρίς και να τη μοιραστεί με το κοινό χάρις στις δυνατότητες που του πρόσφερε η γραφιστική. Το πρόσωπο του Λόρκα δεν εντυπώθηκε μόνο στα χαρακτικά που υπέγραψε ο καλλιτέχνης. Κοσμεί και ένα από τα εξώφυλλα του αλησμόνητου περιοδικού «Θέατρο» που έβγαζε ο στενός του φίλος, Κώστας Νίτσος.
Τη χαρακτική έκφραση του δημιουργού σε πλήθος μέσων – από βινιέτες, γραμματόσημα μέχρι αφίσες και έργα μνημειακά – ξεδιπλώνει μεγάλη αφιερωματική έκθεση στην Κέρκυρα. Η Πινακοθήκη του Δήμου σε συνεργασία με την «Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών Α. Τάσσος», παρουσιάζουν ξυλογραφίες, σχέδια και ξύλινες πλάκες από τα χρόνια της σπουδής ως τη δεκαετία του ’80.
Κι είναι ευτύχημα για το κερκυραϊκό κοινό καθώς και για τους επισκέπτες του νησιού τις μέρες των γιορτών, που την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει ο Γιάννης Μπόλης (εμβριθής μελετητής της χαρακτικής και γνώστης της Πινακοθήκης, καθώς είχε επιμεληθεί το περσινό αφιέρωμα στην άλλη μεγάλη μας, Βάσω Κατράκη).
Ο Α. Τάσσος
Γεννημένος το 1914 στη Λευκοχώρα της Μεσσηνίας, ο Τάσσος έμαθε τη χαρακτική κοντά στον Γιάννη Κεφαλληνό και μόλις 22 χρόνων είχε την πρώτη του ατομική έκθεση, οργανωμένη από τους Δ. Αραβαντινό, Κ. Ελευθερουδάκη και Ζ. Παπαντωνίου. Το 1941, υπό την καθοδήγηση της Ηλέκτρας Αποστόλου και μαζί με τους Λουκία Μαγγιώρου (ζωγράφο, χαράκτρια και σύντροφο της ζωής του), Μέμο Μακρή, Φώτη Ζαχαρίου, Βάσω Κατράκη κ.ά., συγκροτεί ομάδα καλλιτεχνών για τις ανάγκες του ΕΑΜ.
Στα χαρακτικά του αποτυπώνει την Κατοχή και δίνει τον «Τρελλό» που είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψή του. Η ασπρόμαυρη ξυλογραφία του μεσόκοπου άντρα τυπώθηκε αρχικά το 1938 και προκειμένου να την εκθέσει στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ο Τάσσος πρόσθεσε ένα κόκκινο λουλούδι αριστερά και ένα λεπτό κόκκινο μοτίβο στο μαντήλι του κεφαλιού.
«Τρελλός» του Α. Τάσσου
Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος, δικτατορία των συνταγματαρχών, από τα πρώτα σπουδαστικά έργα έως τις εμβληματικές συνθέσεις των χρόνων 1967-1974, ο άνθρωπος και η μοίρα του επανέρχεται. Ακόμη και οι μορφές, μνημειακές κι επιβλητικές, μέσα από την εκρηκτική αντίθεση του άσπρου-μαύρου εκκινούν από τη δυναμική προσωπικότητα του ενός που προτάσσει και υπερασπίζεται την ανθρώπινη ελευθερία και αξιοπρέπεια.
Ο χαράκτης αντλεί από τις ιερατικές μορφές των βυζαντινών εικόνων για να μιλήσει για τον άνθρωπο. Αυτόν έχει στο κέντρο του, αυτόν σαρκώνει.
Ο «Επιτάφιος» του Τάσσου στο μετρό της Νίκαιας
«Με ακατανίκητη επιμονή και υπομονή θα αναζητώ πάντα / ένα καλό χαρτί και ένα συγγραφέα / που με αγάπη θα τυπώνω ένα έργο του / και με αυτό στα χέρια μου θα ξεκινώ / για να συναντήσω τους επικριτές μου / που κι αυτοί με τη σειρά τους / θα κρατάνε στα χέρια τους το λίθο του αναθέματος εναντίον μου… / Εμένα όμως θα μου αρκεί η μυρουδιά του τυπογραφικού μελανιού για να συνεχίζω…» (Α. Τάσσος).
Για τον θάνατο του χαράκτη το 1985, έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος: «Ο Τάσσος μας, με το μεγάλο έργο του, έδωσε όσο ίσως κανένας άλλος καλλιτέχνης του καιρού μας, την ιστορική πραγματικότητα της σύγχρονης Ελλάδας, που απαθανάτισε τους αγώνες του ελληνικού λαού, την ηρωική Αντίσταση, τις μέρες του Πολυτεχνείου.
Τροφοδότησε τη μνήμη όλων μας κι εκείνων που έζησαν αυτές τις μεγάλες ώρες κι εκείνων που ήρθαν πολύ αργότερα. Ο Τάσσος δεν απαθανάτισε μόνο τις μεγάλες ώρες της Ελλάδας. Αλλά μαζί μ' αυτό, απαθανατίστηκε ο ίδιος κι έτσι μπροστά του σκύβουμε το κεφάλι με σεβασμό και θαυμασμό, γιατί μας έμαθε να μη σκύβουμε ποτέ το κεφάλι μπροστά στον εχθρό».
Η έκθεση «Α. Τάσσος Χαρακτική» διαρκεί έως τις 9 Ιουλίου. Πινακοθήκη Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας - www.artcorfu.gr
Κεντρική φωτογραφία: Α. Τάσσος, «Τα παιδιά της ασφάλτου» (1974)
