Μετά την αφιερωματική έκθεση του Γιώργου Ρόρρη στην Άνδρο το καλοκαίρι που μας πέρασε, το ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή παρουσιάζει τη φορά αυτή στο μουσείο της Αθήνας, ένα άλλο μεγάλο όνομα της εγχώριας εικαστικής σκηνής. Εικοσιοχτώ έργα του Σωτήρη Σόρογκα ιχνηλατούν, έστω ενδεικτικά, μια εικαστική διαδρομή που δύσκολα εξαντλείται στο λαμπρό μουσείο σύγχρονης τέχνης της πρωτεύουσας.
Πολύ κοντά στα μεγάλα ονόματα της συλλογής, στον Σεζάν, στον Βαν Γκογκ και τον Μονέ, ο επισκέπτης θα ζήσει στον υπόγειο χώρο του μουσείου μια καταβύθιση στο είναι των ανθρώπων και των πραγμάτων. Ακόμη κι ο πλέον αμύητος θεατής εντυπωσιάζεται από τον μοναδικό φωτισμό που λούζει τα σπουδαία έργα της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας. Στους πίνακες, όμως, του Σόρογκα το φως αναδύεται μέσα από αυτά. Ένα λευκό που στέλνει το ρεαλισμό από εκεί που ήρθε. Στο στίλβον χάος της ύπαρξης.
Η διαδρομή της έκθεσης που άνοιξε χθες, ξεκινά από το 1958 με τις Πέτρες και τις συμβολικές αναφορές του ζωγράφου στον ανθρώπινο μόχθο. Συνεχίζει με τα εξαιρετικά δημοφιλή «Άλογα», σε πολλές και διαφορετικές παραλλαγές, αναδυόμενα από ένα κυρίαρχο λευκό και συνήθως με το βλέμμα τους στραμμένο προς τα πίσω, εκφράζοντας την επιθυμία για αναζωογόνηση και ένα νέο ξεκίνημα. Μια σειρά από πορτραίτα, ζωγραφισμένα με ήπιες φωτοσκιάσεις που παραπέμπουν σε επιτύμβιες στήλες, διακρίνονται για την επιδέξια επαναληπτική πυκνή σχεδιαστική γραφή του Σωτήρη Σόρογκα, δίνοντας έμφαση στον ψυχισμό των προσώπων που απεικονίζουν. Τέλος, στην ενότητα «Ανοίγματα», παρουσιάζονται έργα με πηγάδια και μαύρες τρύπες, που εκφράζουν ενδεχομένως την αγωνία του καλλιτέχνη και τον προβληματισμό του για το μέλλον της ζωγραφικής.
Με καταβολές στην πιο στέρεη και διαχρονική μας παράδοση, ο Σωτήρης Σόρογκας της προσθέτει, εδώ και δεκαετίες, τη δική του εκδοχή του φωτός. Πολλά από τα έργα του μπορούν κάλλιστα να θεωρηθούν σαν πλαστικές σπουδές με την έννοια του φωτός ως χαρακτηριστικού στοιχείου του ελληνικού χώρου. Με τις αδιόρατες αχνές μεταβάσεις από το λευκό στο μαύρο ή αντίθετα με τις συγκρούσεις λευκού και σκοταδιού, η ζωγραφική του όχι μόνο υλοποιεί το φως, αλλά υλοποιείται απ’ αυτό. Με άλλα λόγια, η ζωγραφική του Σόρογκα αποτελεί μια ορατή και απτή ζωγραφικά αποκάλυψη του φωτός και της «μυστικής» φύσης του. Ο θεατής μπροστά στο έργο του ζωγράφου γίνεται μάρτυρας μιας ενεργού μεταμόρφωσης, κατά την οποία η νεκρή, άφωνη γλώσσα των πραγμάτων μεταστοιχειώνεται σε γλώσσα ποιητική.
Ο Σωτήρης Σόρογκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Σπούδασε με κρατική υποτροφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών, απ' όπου αποφοίτησε το 1961. Το 1972 έλαβε ετήσια προσωπική χορηγία του Ιδρύματος Φόρντ. Έχει πλήθος ατομικών και ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και σε διεθνείς εκδηλώσεις οργανωμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού, την Εθνική Πινακοθήκη, την Πινακοθήκη Πιερίδη και ιδιωτικές αίθουσες τέχνης (Τόκιο, Βρυξέλλες, Δουβλίνο, Σάο Πάολο, Νέα Υόρκη, Παρίσι, Ρώμη, Βασιλεία κ.ά.). Δίδαξε σχέδιο και χρώμα στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ. Πολυτεχνείου από το 1964 έως το 2003. Σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής του Ε.Μ.Π. Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας, στο Μουσείο Βορρέ, στο Τελλόγλειο Μουσείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο Μουσείο Γουλανδρή στην Άνδρο, στα Υπουργεία Πολιτισμού και Εξωτερικών, σε Δήμους, Κοινότητες, Τράπεζες, Οργανισμούς και σε πολλές ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το 2004 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο της καλλιτεχνικής του προσφοράς.
Σωτήρης Σόρογκας – Ο χρόνος της μνήμης στον εικαστικό λόγο του, έως τις 3 Απριλίου 2022. Την έκθεση επιμελείται ο Διευθυντής του Ιδρύματος Κυριάκος Κουτσομάλλης.
