Ένας –κάθε φορά– νέος θάνατος για εμάς η απώλεια αγαπημένων μας προσώπων, η επακόλουθη διαδικασία του πένθους, καθώς και η γνώση της επικείμενης απώλειας. Αυτό τον ψυχικό πόνο, μπορεί να τον απαλύνει η μουσική; – η μουσική για τον άνθρωπο που πρόκειται να «φύγει» και για εκείνους που έχουν δεσμούς μαζί του; Ο 14χρονος Νουρ μας απαντά καταφατικά, και το πράττει, όπως βλέπουμε στη γαλλική ταινία «Η Τραβιάτα, τα αδέρφια μου κι εγώ» (2021) του Γιοχάν Μανκά (γενν. 1989), η οποία ταινία απέσπασε το βραβείο καλύτερης ταινίας μεγάλου μήκους στο 25ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, έχοντας κάνει πανελλήνια πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Η ταινία δεν μας «μιλά» μόνο για τη διαχείριση της απώλειας και την ευεργετική δύναμη της μουσικής, αναφέρεται στη μουσική ως εκείνη που μπορεί να καθορίσει αποφάσεις ζωής, να ενδυναμώσει το δεσμό μεταξύ των δύο ανθρώπων. «Μιλά» επίσης για την αγάπη προς τους γονείς, την ανάγκη των παιδιών να ανακαλύψουν τον δρόμο τους και να αντισταθούν σε μια προδιαγεγραμμένη πορεία. Γίνεται έτσι η αφορμή να σκύψουμε πιο προσεκτικά και τρυφερά στα παιδιά και να αφουγκραστούμε τις επιθυμίες τους. Των παιδιών που –στην ταινία αλλά και στην καθημερινότητα– μεγαλώνουν σε έναν κόσμο κοινωνικά παθογενές, με εκείνο που μοιάζει να αντέχει ακόμη να είναι οι υγιείς σχέσεις και οι δεσμοί που δημιουργούν μεταξύ τους οι άνθρωποι, δίνοντας με τα λόγια τους φτερά στα παιδιά.
«Έχει το τραγούδι. Θα μπορούσε να δει τα πάντα διαφορετικά. Θα μπορούσε να του προσφέρει χαρά, δύναμη». Είναι ορισμένα από όσα λέει η Σάρα, η σοπράνο που διδάσκει καλοκαιρινά μαθήματα σε περιοχή της Νότιας Γαλλίας. Τα λόγια της αφορούν στον 14χρονο Νουρ, και τα απευθύνει στη μητέρα του η οποία βρίσκεται σε κώμα. Λάτρευε την ιταλική όπερα γι’ αυτό και ο Νουρ της βάζει να ακούει αυτού του είδους τη μουσική, τραγουδώντας της απόσπασμα από την «Τραβιάτα». «Από τον πατέρα μου. Την τραγουδούσε στη μητέρα μου για να τη ρίξει» απαντά ο Νουρ στη Σάρα σε ερώτηση από πού γνωρίζει την «Τραβιάτα».
Στιγμιότυπο από την ταινία «Η Τραβιάτα, τα αδέρφια μου κι εγώ». Πηγή: Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Τα λιγοστά καλοκαιρινά μαθήματα μουσικής και η ενασχόληση με αυτή αποτελούν μια ανάσα για ένα παιδί-έφηβο που η ζωή του είναι μεταξύ κοινοτικής εργασίας και των εντάσεων στο σπίτι ανάμεσα στα υπόλοιπα τρία του αδέρφια. Ονειρεύεται τη διαφυγή του σ’ ένα μακρινό μέρος – απόφαση που μας επιβεβαιώνει στο τέλος της ταινίας, σε μια σκηνή όμοια με την πρώτη, στην παραλία. Η πρώτη αναφερόταν στην αρχή του καλοκαιριού, η τελευταία στο τέλος του, βρίσκοντάς τον ορφανό και από μητέρα· «η μαμά σταμάτησε να αναπνέει, η μαμά μπορεί να μας δει» ακούμε τις σκέψεις του στα τελευταία λεπτά της ταινίας.
Ο Νουρ δείχνει τόσο μικρός με τα υπόλοιπα αδέρφια του, ταυτόχρονα με ευθύνες σαν τον βλέπουμε να εργάζεται φορώντας το μεγάλου μεγέθους σακάκι εργασίας και να οδηγεί μηχανάκι. Σα να είναι έτοιμος να πάρει στα χέρια του το τιμόνι της δικής του ζωής· η μουσική υπάρχει μέσα του και τον καθοδηγεί, μέσω αυτής κρατά ζωντανή τη μνήμη των γονιών του.
*Η ταινία «Η Τραβιάτα, τα αδέρφια μου κι εγώ» διατίθενται για (δωρεάν) παρακολούθηση από την ιστοσελίδα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας (https://online.olympiafestival.gr/), έως την Δευτέρα στις 12 το μεσημέρι.
** Κεντρική φωτογραφία: Στιγμιότυπο από την ταινία «Η Τραβιάτα, τα αδέρφια μου κι εγώ». Πηγή: 25ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους
