Ανάμεσα στους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους που δοκιμάζονται στο εξωτερικό, ο Φίκος έχει να επιδείξει μια πορεία που εντυπωσιάζει. Το φιλότεχνο κοινό τον γνωρίζει από τις ευφάνταστες τοιχογραφίες που έχει υπογράψει στη χώρα μας, στην Κύπρο μα και σε άλλα αστικά κέντρα της Ευρώπης, καθώς και πέρα από αυτή σε μέρη όπως η Ταϋλάνδη και το Μεξικό. Η θητεία του στην εικονογραφία που σημαίνει στη ζωγραφική μεγάλης κλίμακας, τον όπλισε κατάλληλα ώστε να μεταφέρει το όραμά του στο neo-muralism, στην τέχνη του δημόσιου χώρου.
Το στοιχείο αυτό δεν τον εμπόδισε να ζωγραφίζει παράλληλα στο τελάρο έργα μικρά ως προς το μέγεθος, αλλά εξίσου πλήρη σε ιστορίες, εικόνες, συμβολισμούς. Το είδαμε πρόσφατα με τη συμμετοχή του στην αφιερωματική έκθεση για τον Κόντογλου, στο μουσείο Γουλανδρή στο Παγκράτι. Έκτοτε παρακολουθώ στενά την πορεία του, με ένα είδος προσωπικής υπερηφάνειας: τον βλέπω να εξελίσσεται, να πειραματίζεται και να ξεφεύγει από τον εικονογραφικό χαρακτήρα της βυζαντινής τέχνης, χωρίς όμως να χάνει την καλλιτεχνική του ταυτότητα και το ζωγραφικό του ύφος. Η νέα του ενότητα έχει επιρροές από την αρχαία Ελλάδα, την Ελληνιστική περίοδο και την Αίγυπτο και παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στην παριζιάνικη αίθουσα gcagallery.
Φίκος, «For Freedom» (2022). Πηγή: gcagallery
Ο Φίκος (γενν. 1987), μαζί με μια ομάδα Ελλήνων καλλιτεχνών, έχει υιοθετήσει –σε πείσμα των ψηφιακών μέσων και του video-ακαδημαϊσμού της εποχής– το πνεύμα ενός νεοβυζαντινού μοντερνισμού. Προσπαθεί να μιλήσει στον σημερινό άνθρωπο για θέματα διαχρονικά με γλώσσα εύληπτη, κατανοητή, κάνοντας χρήση μιας εικονογραφίας που βρίσκει αναφορές στην pop κουλτούρα. Για τον Φίκο κάθε θέμα, είτε αρχαίο είτε σύγχρονο, λειτουργεί ως αφορμή για να σχολιάσει κάτι ευρύτερο, διαχρονικό. Η ανάγνωσή του είναι ένα μήνυμα κατατεθειμένο μέσα στο όχημα που διασχίζει τους αιώνες μεταφέροντας μια γνησιότητα απίστευτη: τη διάρκεια του ανθρώπινου.
Φίκος, «For Communication» (2022). Πηγή: gcagallery
Εμπιστεύεται μοτίβα διαχρονικά, παρμένα για παράδειγμα από την ελληνική μυθολογία, τα οποία είναι εξόχως δηλωτικά, χωρίς να ξεπέφτουν σε έναν εύκολο διδακτισμό, αλλά να γίνονται «σήματα» προσωπικής ερμηνείας. Το βυζαντινότροπο ύφος του τον εξυπηρετεί σε συνάψεις και με άλλες ζωγραφικές παραδόσεις, όπως η μετωπικότητα και η γραμμικότητα μορφών της αρχαίας Αιγύπτου, αξιοποιώντας τον τελετουργικό χαρακτήρα που έχουν οι παραστάσεις αυτές στη συλλογική μνήμη.
Είναι σα να εξεικονίζει την ανθρώπινη συνθήκη με σύμβολα ιεροφάνειας. Όμως η εικόνα του κόσμου (imago mundi), ενός κόσμου που γίνεται ιερός από την παρουσία αυτών των μυθικών όντων, δεν είναι ξένος, δεν είναι τελεσίδικος από την απόσταση του χρόνου, από τον κανόνα της φθοράς και εγκατάλειψης.
Φίκος, «For Acceptance» (2022). Πηγή: gcagallery
Το αφήγημά του ονομάζεται «Struggle» που σημαίνει πάλη, ιχνηλατώντας τις εκφάνσεις του αγώνα της ζωής, ειδικά όπως τον βιώνουμε τα τελευταία χρόνια με την πανδημία ή τον πόλεμο που μαίνεται στα ανατολικά της Ευρώπης. Ζητήματα όπως η ρευστότητα των φύλων και η αποδοχή των ταυτοτήτων μοιάζουν να απασχολούν τον Φίκο μέσα σε έναν κόσμο τεχνοτρονικό που απειλεί να καταστρέψει την ιστορικότητα του ανθρώπου. Θα τον αλλάξει, ναι, όπως τον άλλαξε και κάθε μεγάλη τεχνολογική κατάκτηση, όπως τον άλλαξε και κάθε μεγάλη επιστημονική ανακάλυψη. Αλλά καμιά δεν κατέστρεψε, καμιά δεν ξεθεμέλιωσε. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει μέσα στους αιώνες: κάθε μεγάλη αλλαγή ενισχύει το ρόλο της ιστορίας και του πολιτισμού, απαντούμε εμείς. Κι αυτό φανερώνει η ζωγραφική του Φίκου, μια τέχνη τόσο παλιά που εξακολουθεί να λειτουργεί με τα ίδια υλικά.
Φίκος, «For Love» (2022). Πηγή: gcagallery
Όταν λοιπόν αυτό που μοιάζει με Σφίγγα εναγκαλίζεται τον καλλιτέχνη, μας ερωτά τι είναι τέχνη; Μια απάντηση χωρεί: το τι είναι τέχνη το ορίζει ο καλλιτέχνης, όχι το μέσο. Κάθε φορά που κατορθώνει και περνά το έργο του στο κοινό, κάθε φορά που το κοινό το αποδέχεται.
Κεντρική φωτογραφία: Λεπτομέρεια του έργου «For Love» (2022) του Φίκου. Πηγή: gcagallery
