Αφροαμερικανικό Μουσείο εξιστορεί την σκλαβιά
Shutterstock
Shutterstock
Ιστορίες αιώνων

Αφροαμερικανικό Μουσείο εξιστορεί την σκλαβιά

Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM - International Council of Museums), ένα μουσείο αποκτά, συντηρεί, ερευνά και εκθέτει αντίστοιχα τεκμήρια για την υλική και άυλη κληρονομιά της ανθρωπότητας και του περιβάλλοντός της, για τον τρόπο με τον οποίο έζησαν οι άνθρωποι. Αποτυπώσει πραγματικά γεγονότα, αναλόγως δε του Μουσείου μια πραγματικότητα που ενίοτε κάνει την ανθρωπότητα να ντροπιάζεται για τις πράξεις της, όπως τα Μουσεία Ολοκαυτώματος· αποτελούν κι αυτά μέρος της Ιστορίας, συντηρούν τα γεγονότα «ζωντανά» ώστε οι επισκέπτες να γνωρίζουν και να κρίνουν αναλόγως παρόμοιες πράξεις. Μουσεία σαν αυτά (σ.σ Ολοκαυτώματος) κρατούν επίσης ζωντανή τη μνήμη όσων αποτρόπαια ή/ και βασανιστικά «έφυγαν».

Στον ορισμό του ICOM για το μουσείο υπάγεται και το Διεθνές Αφροαμερικανικό Μουσείο το οποίο αναμένεται να ανοίξει τις πύλες του στο κοινό τον Ιανουάριο του 2023, στο Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνα, και θα αφηγείται την ιστορία της σκλαβιάς στις ΗΠΑ εκκινώντας την ιστορική διαδρομή από το 300 π.Χ. Όπως τα Μουσεία Ολοκαυτώματος, έτσι και αυτό, δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα στους υποψήφιους επισκέπτες, καθώς στους χώρους τους εξιστορείται ο πόνος και η απουσία σεβασμού στον άνθρωπο. Πόσω μάλλον όταν εκείνοι οι άνθρωποι έχουν διαφορετικό χρώμα δέρματος, εγείροντας ζητήματα ρατσισμού, μειονεκτικής συμπεριφοράς και εξουσίας. 

Προτρέποντας όμως το κοινό να τα επισκεφτεί για να γνωρίσει και να διαπιστώσει την αντοχή της ανθρώπινης ψυχής που παρότι σκλαβωμένη και αλυσοδεμένη καταφέρνει να επιβιώσει. Και στις περιπτώσεις που καταφέρει να δραπετεύσει, να αποτινάξει τα δεσμά της δουλείας, όχι απλώς επιβιώνει, αλλά ζει· «δεν θέλω να επιβιώσω, θέλω να ζήσω» αναφέρει ο πρωταγωνιστής της ταινίας «Δώδεκα χρόνια σκλάβος» βασισμένης στην ομώνυμη αυτοβιογραφία του Σόλομον Νόρθαπ.

«Η σκλαβιά δεν είναι η αρχή ή το τέλος του ταξιδιού των Αφροαμερικανών» αναφέρει στο BBC η διευθύνουσα σύμβουλος του Διεθνούς Αφροαμερικανικού Μουσείου, Τόνια Μάθιους, και συνεχίζει: «Είναι στη μέση. Η διαδρομή του Μουσείου εκκινεί από το 300 π.Χ. που αποτελεί την παλαιότερη χρονολογικά τεκμηρίωση της καλλιέργειας ρυζιού στην αφρικανική ήπειρο. Οι Αφρικανοί υποδουλώθηκαν ειδικά γι’ αυτή τη γνώση».

Η καλλιέργεια του ρυζιού, της ποικιλίας Carolina Gold θα παρουσιάζεται σε μία από τις ενότητες του Μουσείου. Διότι επρόκειτο για την καλλιέργεια εκείνη που έκανε το Τσάρλεστον μία από τις πλουσιότερες πόλεις στον κόσμο πριν από τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο (1861-1865), και ο πλούτος εκείνος οφείλετο στη γνώση και την εργασία των σκλαβωμένων ανθρώπων από τη Δυτική Αφρική, όπου η καλλιέργεια ρυζιού στους υγροτόπους ήταν κοινή.

Σήμερα, τα έσοδα του Τσάρλεστον δεν προέρχονται από την καλλιέργεια ρυζιού, αλλά από τον τουρισμό. Ο τουρισμός από κοινού με τις προκλήσεις του 21ου αιώνα έχουν επηρεάσει δυσανάλογα τις ζωές των οικογενειών και των επιχειρήσεων Αφροαμερικανών στο κέντρο του Τσάρλεστον, με αποτέλεσμα σχεδόν να διαβρωθεί η αφροαμερικανική παρουσία εκεί.

 Η αλλαγή αυτή θα παρουσιάζεται σε αντίστοιχη ενότητα στο Μουσείο. Μεταξύ άλλων, οι υπόλοιπες ενότητες θα αφορούν στις αφρικανικές παραδόσεις και τη γλώσσα τους, την αντιμετώπιση που είχαν από την τότε πολιτεία με αντίστοιχες διαμαρτυρίες: μία από αυτές το 1960, όταν μαθητές Γυμνασίου οργάνωσαν καθιστική διαμαρτυρία στον πάγκο του μεσημεριανού γεύματος καθότι απαγορευόταν για τους έγχρωμους πολίτες.

Όσο για την ίδρυση του Μουσείου στο Τσάρλεστον, σχετίζεται με το γεγονός ότι –σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ιστορικών– από τους περίπου 338.000 Αφρικανούς που μεταφέρθηκαν στην Αμερική ως σκλάβοι, το 40% από αυτούς εισήλθαν μέσω του Τσάρλεστον μεταξύ 1738 και 1808. Το 1808 οι ΗΠΑ απαγόρευσαν τη διεθνή εισαγωγή σκλάβων, αλλά το εμπόριο συνεχίστηκε στο εσωτερικό μέχρι το 1865. 

Οι Αφρικανοί που επέζησαν από την εξαντλητική διάβαση του Ατλαντικού περίμεναν τη μοίρα τους στις αποθήκες που περιβάλλουν την προβλήτα πριν πουληθούν, ενίοτε κρατούνταν για μήνες και εκατοντάδες από αυτούς πέθαναν από το κρύο. Σε συνθήκες που αναιρούσαν την υπόστασή τους ως άνθρωποι.