Μπορεί ένας άνθρωπος να παραμείνει τίμιος όταν το πολιτικο-κοινωνικό σύστημα γύρω του καταρρέει πασχίζοντας να τον βυθίσει κι αυτόν στο βούρκο; Υπάρχουν πραγματικοί και ειλικρινείς δεσμοί μεταξύ των ανθρώπων όταν σαθρά καθεστώτα –όπως εκείνο του Χίτλερ– προσπαθούν να αναδυθούν; Γιατί οι άνθρωποι πράττουν εις βάρος των άλλων ενώ έχουν γνώση ότι το σύστημα είναι νοσηρό και θα έχουν παρόμοια ή ίδια κατάληξη;
Ερωτήματα σαν αυτά προκύπτουν από την παράσταση «Berlin Alexanderplatz» η οποία είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα (1929) του γιατρού Άλφρεντ Ντέμπλιν, και ανεβαίνει στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων - Λευτέρης Βογιατζής, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού.
Όσα παρατηρούμε επί σκηνής μας εισάγουν στο κλίμα της εποχής προτού η παράσταση ξεκινήσει: καρέκλες πεταμένες σε ένα μέρος που μοιάζει να έχει βανδαλιστεί, ένα πιάνο να αναδύεται από αυτό, ένα σιδερένιο κρεβάτι που χρήζει επισκευής, δίδοντας μια συνολική εικόνα εγκατάλειψης που προϊδεάζει για την τελική καταστροφή.
Στιγμιότυπο από την παράσταση. Φωτ.: Ελίνα Γουνανλή
Χρονολογικά, είναι η περίοδος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης προτού ο Χίτλερ ανέλθει στην εξουσία. Η περίοδος κατά την οποία ο Ντέμπλιν γράφει το μυθιστόρημά του τοποθετώντας τη δράση στην πλατεία Αλεξάντερπλατς, στο Βερολίνο. Στην ευρύτερη περιοχή περιπλανιέται αναζητώντας τα πατήματά του ο άρτι αποφυλακιθείς Φραντς Μπίμπερκοπφ, που ήταν εργάτης τσιμέντου και μεταφορών.
Μέλημά του να παραμείνει τίμιος μόνο που έμελλε να συναντηθεί με ανθρώπους που του φόρεσαν τη σβάστικα στο μπράτσο, ανθρώπους που τον πρόδωσαν με αποτέλεσμα να χάσει το χέρι του και να του στερήσουν τη γυναικεία παρουσία δίπλα του, θανατώνοντάς την. Αφήνοντας αιχμές για τη βία κατά των γυναικών, πραγματικότητα παρούσα σε κάθε τόπο και εποχή.
Οι κύκλοι του Μπίμπερκοπφ συνενώνονται –ο κύκλος της τιμιότητας, του έρωτα, της επιβίωσης, του θανάτου– κάνοντας τον βίο του τραγικό με τον ίδιο να αναφωνεί «με ρήμαξαν, δεν είμαι άνθρωπος πια».
Στιγμιότυπο από την παράσταση. Φωτ.: Ελίνα Γουνανλή
Η προσπάθεια επιβίωσης σε έναν κόσμο όπου «η ψυχή τους είναι στην κατώτερη βαθμίδα», με την ανεργία, την πείνα, τις αρρώστιες, τη βία και την απάτη να παραμονεύουν σε κάθε γωνία, είναι δύσκολη ενίοτε αδύνατη. «Και όποιος αναρωτιέται αν υπάρχει δικαιοσύνη στον κόσμο, θα έπρεπε να αρέσκεται στη φράση: προς το παρόν», λέει ένα από τα πρόσωπα της παράστασης.
Ο Μπίμπερκοπφ δοκιμάζεται, ζει και αφουγκράζεται, καταστρέφεται, ανέρχεται και έτσι στο πρόσωπό του αναδεικνύεται η εποποιία ενός μικρού ανθρώπου στο Βερολίνο του Μεσοπολέμου.
Στιγμιότυπο από την παράσταση. Φωτ.: Ελίνα Γουνανλή
Τον Φραντς Μπίμπερκοπφ υποδύεται ο Γιώργος Δάμπασης, τον θίασο συμπληρώνουν οι Βασίλης Ανδρέου, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Κόικας, Λίλλυ Μελεμέ, Πολυξένη Παπακωνσταντίνου, Δημήτρης Παπανικολάου, Μαρία Σαββίδου, Θεόβη Στύλλου, Άρης Τρουπάκης και Δημήτρης Φιλιππίδης. Η διασκευή είναι της Έλσας Ανδριανού και του Στάθη Λιβαθινού με τη συμβολή των ηθοποιών της παράστασης. Τα σκηνικά και τα άρτια κοστούμια εποχής επιμελήθηκε η Ελένη Μανωλοπούλου, την μουσική ο Μιχάλης Λατουσάκης, τους στίχους τραγουδιών έγραψε ο Άρης Τρουπάκης, τους φωτισμούς σχεδίασε ο Αλέκος Αναστασίου.
*Θέατρο της Οδού Κυκλάδων - Λευτέρης Βογιατζής, Κυκλάδων 11 & Κεφαλληνίας, Κυψέλη, 210 8217877
**Κεντρική φωτογραφία: Στιγμιότυπο από την παράσταση. Φωτ.: Ελίνα Γουνανλή
