Η προβολή στους κινηματογράφους της βραβευμένης ταινίας «Ένας Ήρωας» (2021) του Ιρανού σκηνοθέτη Ασγκάρ Φαραντί (γενν. 1972), μας υπενθύμισε τη σύλληψη του Ιρανού σκηνοθέτη Τζαφάρ Παναχί (γενν. 1960) και την καταδίκη του σε 6ετή φυλάκιση και 20ετή απαγόρευση να γυρίζει ταινίες, να ταξιδεύει, ακόμη και να μιλά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Αν συναισθανθεί κανείς τη σημασία δημιουργίας έργου (-ων) για τους ίδιους τους καλλιτέχνες μπορεί να αναλογιστεί το ψυχικό πλήγμα αλλά και την ξηρασία στο πολιτιστικό απόθεμα της χώρας, ως αποτέλεσμα μίας τέτοιας απαγόρευσης. Όπως και αυτό που ήδη καθένας μας γνωρίζει, ότι παρότι η ελευθερία της έκφρασης είναι αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου –όπως απαντάται και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου– η άυλη ισχύς αυτού του δικαιώματος παρεμποδίζεται από χωρικά σύνορα.
Στο Ιράν που έχει την τάση να επιβάλει φιμωτικές πρακτικές, ο Ασγκάρ Φαραντί συνεχίζει να υψώνει ανάστημα με όπλο τις ταινίες του, καθώς αυτές, «είτε εντός είτε εκτός Ιράν θα ‘’ζήσουν’’ με βάση τα πλεονεκτήματά τους», όπως είχε δηλώσει πρόσφατα, τονίζοντας ότι η καλλιτεχνική δημιουργία και ελευθερία είναι πέρα και πάνω από οποιαδήποτε προσπάθεια φίμωσης και «δολοφονίας χαρακτήρων».
Η κριτική που κάθε φορά ασκεί μέσα από τις ταινίες του (λ.χ. «Ένας χωρισμός», «Ο εμποράκος») προς την ιρανική ηγεσία για την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα στη χώρα του επέφερε διώξεις για τις οποίες ο Φαραντί είχε διευκρινίσει ότι «έμεινα σιωπηλός επειδή ήθελα να επικεντρωθώ στη δουλειά μου». Εκτός ιρανικών συνόρων, το 2016 δεν παρευρέθηκε στην 89η τελετή απονομής των Όσκαρ όπου και απέσπασε το δεύτερο βραβείο Όσκαρ της καριέρας του για την ταινία «Ο εμποράκος», λόγω διατάγματος του τότε προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, που απαγόρευε την είσοδο στις ΗΠΑ σε κατοίκους επτά μουσουλμανικών χωρών.
Διώξεις και απαγορεύσεις περιλαμβάνει και η υπόθεση της ταινίας του «Ένας Ήρωας», όπως και το παρασκήνιο γύρω από αυτήν. Διότι τον περασμένο Απρίλιο, ο σκηνοθέτης κρίθηκε ένοχος από δικαστήριο του Ιράν για λογοκλοπή του σεναρίου της ταινίας από το ντοκιμαντέρ «All Winners All Losers» της σκηνοθέτη και πρώην μαθήτριάς του, Αζαντέ Μασιχζαντέ, αν και ο ίδιος ο Φαραντί είχε αναγνωρίσει ότι η ταινία «Ένας Ήρωας» βασιζόταν στο ντοκιμαντέρ της Μασιχζαντέ. Εν αναμονή της ποινής του Φαραντί από άλλο ιρανικό δικαστήριο, επιστρέφουμε στο «Ένας Ήρωας» με κεντρικό πρόσωπο τον Ραχίμ, έναν άνδρα που βρίσκεται στη φυλακή λόγω χρεών και κατά τη διήμερη άδειά του αποφασίζει να επιστρέψει σε μία γυναίκα τη χαμένη της τσάντα με χρυσά νομίσματα μη κρατώντας τα στοιχεία της, με αποτέλεσμα η τοπική διοίκηση να θίξει πρόβλημα απόδειξης του γεγονότος, διατεινόμενη τη δημιουργία ψεύτικης ιστορίας ώστε να αποφασιστεί η αποφυλάκισή του.
Κατά πως φαίνεται η ανθρωπιά και η ειλικρίνεια καταδικάζονται από το Ιράν που τον στέλνει ξανά στη φυλακή. Τραγικές φιγούρες της ανθρωποκεντρικής, σκηνοθετικής ματιάς του Φαραντί, είναι το τραύλο παιδί του Ραχίμ το οποίο προσπαθεί με κάθε τρόπο να μη στερηθεί τον πατέρα του, δηλώνοντας πόσο περήφανος νιώθει για την κίνησή του να επιστρέψει τα χρήματα, όπως και η σύντροφός του που προσπαθεί να αποκαταστήσει την τιμή του· ο Ραχίμ αποφάσισε, τα χρήματα της αποφυλάκισής του να δοθούν για την αποφυλάκιση ενός καταδικασμένου με θανατική ποινή.
Η ταινία κλείνει με την είσοδο του Ραχίμ στη φυλακή και την έξοδο στο ηλιόλουστο προαύλιο εκείνου που θα θανατωνόταν: η ελευθερία του ενός παύει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Είναι αμφίσημο ποιος είναι τελικά ο/η ήρωας: ο Ραχίμ, ο γιος του, η σύντροφος του Ραχίμ, ο Φαραντί ή ο Παναχί για τις ταινίες τους, ή και όλοι μαζί. Όπως και αν θα αναγνωριστεί μια ανθρώπινη πράξη ή θα κατακριθεί με το πρόσχημα κινήτρων, σε κοινωνία του Ιράν και κάθε χώρας.
