H στιγμή που κάθε πολίτης θα μπαίνει στο Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο και θα μπορεί να εκτυπώσει κάθε άδεια που απαιτείται για το ακίνητό του από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, επιτέλους έφτασε. Οσοι γνωρίζουν πόσες εργατοώρες απαιτούνταν μέχρι τώρα για μια άδεια οικοδόμησης κοντά σε αρχαιολογικό χώρο ή κηρυγμένο ακίνητο, θα διαπιστώσουν τώρα πόσο μεγάλη είναι η διαφορά.
Αυτό επιτυγχάνεται χάρη στις δύο διαδικτυακές πύλες του ΥΠΠΟΑ που παρουσιάστηκαν σήμερα στην πολιτική ηγεσία και στα υπηρεσιακά στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Είναι οι διαδικτυακές πύλες του «Αρχαιολογικού Κτηματολογίου» και του «Εμπλουτισμού Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και Ανάπτυξης νέου Πληροφοριακού Συστήματος του Εθνικού Αρχείου Μνημείων».
Τα δύο μεγάλα ψηφιακά έργα, στρατηγικής σημασίας για το ΥΠΠΟΑ, καθιστούν δυνατή την πλήρη εποπτεία του πολιτιστικού αποθέματος και τη διαχείρισή του, σε συνθήκες διαφάνειας, με τα σύγχρονα εργαλεία που παρέχουν οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών, επιτρέποντας την ψηφιακή πρόσβαση των πολιτών στην πολιτιστική κληρονομιά. Προβάλλουν το μοναδικό πλούτο και την ποικιλία του ελληνικού πολιτιστικού αποθέματος.
Η διαδικτυακή πύλη του έργου «Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο», προσφέρει σε δημόσιους φορείς, ιδιώτες αλλά και επενδυτές άμεση και έγκυρη ενημέρωση για το σύνολο των αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων, των μνημείων της επικράτειας, καθώς και των ζωνών προστασίας τους, αλλά και για τυχόν δεσμεύσεις και περιορισμούς που υφίστανται, βάσει της κείμενης νομοθεσίας. Μέσω ενός πολύ εύχρηστου Διαδραστικού Χάρτη, πληροφορίες οι οποίες απαιτούσαν πολύ χρόνο, θα είναι τώρα διαθέσιμες σε κάθε πολίτη, συγκεντρωμένες στο ψηφιακό αποθετήριο. Με το πάτημα ενός κουμπιού, παρέχεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα να ελέγχουν οι ίδιοι τους όρους και τους πιθανούς περιορισμούς που επηρεάζουν την ιδιοκτησία ή τη μελλοντική επένδυσή τους.
Οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με αυτό το σύγχρονο και λειτουργικό εργαλείο, διασφαλίζουν με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Κάθε υπηρεσία, κάθε Εφορεία Αρχαιοτήτων, σε όλη την Ελλάδα, θα μπορεί εύκολα και με απόλυτη ακρίβεια να επεξεργάζεται τις νέες κηρύξεις Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων αλλά και να διορθώνει τυχόν λάθη και σφάλματα.
Στο Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο έχουν ήδη καταχωρηθεί 18.600 ακίνητα μνημεία, 3.400 αρχαιολογικοί χώροι και ιστορικοί τόποι και 844 ζώνες προστασίας. Τον Ιούνιο 2021, με την ολοκλήρωση του έργου στο ΕΣΠΑ 2014- 2020, η Πύλη αποδίδεται στο ευρύ κοινό.
Μια μοναδική πύλη πρόσβασης στην πολιτιστική κληρονομιά της χώρας είναι το έργο «Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και Ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος του Εθνικού Αρχείου Μνημείων». Από μεθαύριο οι πολίτες μπορούν να επισκεφτούν τον πλήρως ολοκληρωμένο και λειτουργικό ιστότοπο nationalarchive.culture.gr. Είναι ένα εξαιρετικά εύχρηστο και φιλικό εργαλείο διαχείρισης του πολιτιστικού αποθέματος. Περιλαμβάνει καταγραφές 684.000 κινητών μνημείων, από νεολιθικά εργαλεία μέχρι κεραμεική κλασικών χρόνων, από ελληνιστικά γλυπτά, μέχρι βυζαντινές τοιχογραφίες, από μεταβυζαντινές εικόνες μέχρι παραδοσιακές φορεσιές. Στη Διαδικτυακή Πύλη δημοσιεύονται, σε πρώτη φάση, περίπου 63.000 αντιπροσωπευτικά μνημεία, σύμφωνα με τις συμβατικές υποχρεώσεις του συγχρηματοδοτούμενου έργου.
Σε μια εποχή κατά την οποία το ψηφιακό περιεχόμενο και η ψηφιακή πρόσβαση έχουν αποκτήσει πρωτεύοντα ρόλο, το Εθνικό Αρχείο Μνημείων είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στις Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ. Είναι προσαρμοσμένο στις υπηρεσιακές ανάγκες του, αλλά και στους τύπους των μνημείων της ελληνικής επικράτειας και τους τρόπους καταγραφής και τεκμηρίωσης τους διαχρονικά.
Το έργο επιτυγχάνει τη δημιουργία ενός σύγχρονου και απαραίτητου εργαλείου για την καταγραφή και τεκμηρίωση, που συμβάλλει στον εκσυγχρονισμό των λειτουργιών και των διαδικασιών του ΥΠΠΟΑ, ενώ ταυτόχρονα παρέχει προστασία από την παράνομη διακίνηση και την αρχαιοκαπηλία. Το πολιτιστικό περιεχόμενο καθίσταται ψηφιακά προσβάσιμο από διαφορετικές ομάδες κοινού και με εφαρμογή προτύπων ψηφιακής πρόσβασης για ΑμεΑ.
Απαιτήθηκαν 10 ολόκληρα χρόνια για την ολοκλήρωσή των δυο έργων τα οποια ανέλαβε η Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα “Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία”: Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο με προϋπολογισμό 5.255.758,80€ ενώ το έργο του Εμπλουτισμού των Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων με συνολική δαπάνη 10.069.057,97 €.
Στην επιτυχή υλοποίηση συνέβαλαν καθοριστικά πολυάριθμα στελέχη του ΥΠΠΟΑ διαφόρων ειδικοτήτων, από διάφορες θέσεις ευθύνης, όπως και καθηγητές Πανεπιστημίων, στελέχη άλλων ειδικών υπηρεσιών (όπως της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων) καθώς και μεγάλος αριθμός συμβασιούχων εργαζομένων, επιστημόνων υψηλής εξειδίκευσης.
Μετά το τέλος της παρουσίασης, τα θερμά τους συγχαρητήρια εξέφρασαν οι δύο Διευθύντριες της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Πολυξένη Αδάμ Βελένη, της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων, Αμαλία Ανδρουλιδάκη, τα στελέχη καθώς όλοι οι υπηρεσιακοί παράγοντες του ΥΠΠΟΑ.
Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη στην ομιλία της ανέφερε:
«Θέλω να ευχαριστήσω όλους, όσους διαχρονικά από το 2010 και εξής, εργάστηκαν για τα συγκεκριμένα δύο έργα. Να ευχαριστήσω ιδιαίτερα, στο πρόσωπο της Ευγενίας Γερούση, όλα τα στελέχη της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, όλα τα στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού που δούλεψαν -σε δύσκολες συνθήκες σε ορισμένες περιόδους- για να ολοκληρώσουν τα δύο αυτά έργα. Ευχαριστώ και τους πολυπληθείς συνεργάτες διαφόρων ειδικοτήτων που δεν είναι στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά είναι συνεργάτες από τον Ακαδημαϊκό χώρο, ή δημοσίους λειτουργούς από άλλα Υπουργεία και άλλους φορείς, ιδιαίτερα από το Υπουργείο Ανάπτυξης, που δούλεψαν και συνέβαλαν στην ολοκλήρωση των έργων.
Από σήμερα πιλοτικά, και σε κάθε περίπτωση από τον Ιούνιο 2021, μετά από δύο μήνες, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού όχι απλώς μπαίνει σε μια νέα εποχή. Το ΥΠΠΟΑ ξεκινά τον ψηφιακό μετασχηματισμό του. Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση επηρεάζει πλέον τις πολιτικές μας στον τομέα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Με τα δύο αυτά έργα τίθενται οι βάσεις του ψηφιακού Εθνικού Αρχείου Μνημείων, το οποίο αποτελείται από τα ακίνητα, τα κινητά μνημεία και το Ιστορικό Αρχείο.
Όταν το 2002, επεξεργαζόμαστε στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή το Ν. 3028, είχε γίνει μακρά συζήτηση για το τι σημαίνει ένα Εθνικό Αρχείο Μνημείων και πόσο σημαντική θα είναι η συγκρότησή του σε μια χώρα με τον πλούτο της πολιτιστικής κληρονομιάς της πατρίδα μας. Μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες μνημεία. Το ψηφιακό Εθνικό Αρχείο Μνημείο έρχεται να επιτελέσει, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αυτά τα οποία είχε οραματιστεί ο νομοθέτης του Αρχαιολογικού Νόμου.
Στην πραγματικότητα με τα δύο αυτά έργα, το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο και των ψηφιοποίηση των κινητών μνημείων δημιουργούνται δύο εξαιρετικά εργαλεία για τα στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και για όλους όσους ασχολούνται με τη διαχείριση του πολιτιστικού αποθέματος.
Ειδικά το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο απευθύνεται και στους πολίτες, οι οποίοι μπορούν εύκολα και έγκυρα να ενημερώνονται για οτιδήποτε αφορά στην προσωπική τους περιουσία, για οποιαδήποτε αγοραπωλησία, για οποιαδήποτε πράξη σχετίζεται με αδειοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Σήμερα, που η απλοποίηση των διαδικασιών αποτελούν βασικό στόχο αυτής της Κυβέρνησης, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προχωρούμε ένα βήμα πιο μπροστά. Το έργο του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου θα συνδυαστεί με το παλαιότερο έργο της απλοποίησης των διαδικασιών, στο οποίο την περίοδο 2010-14 επένδυσε το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Τώρα ο απώτερος στόχος του γίνεται εφικτός: Ο πολίτης να μπορεί να παραλαμβάνει από τον εκτυπωτή του σπιτιού του το πιστοποιητικό, το οποίο χρειάζεται, για οποιαδήποτε αδειοδότηση σχετική με τις χρήσεις γης αφορά στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Υπάρχουν και η τεχνογνωσία και οι πόροι.
Αντίστοιχα, το έργο “Εμπλουτισμού Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών παρέχει στους χρήστες, στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, αλλά και σε όλους τους διαχειριστές του πολιτιστικού αποθέματος, μια δυναμική βάση δεδομένων, η οποία ξεκινά με τα 63.000 τεκμήρια, παρέχοντας την εξαιρετική ευκαιρία της εξωστρεφούς διάστασης και των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, αλλά και του ελληνικού πολιτισμού. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου θα πρέπει να μάθουν να τα χρησιμοποιούν αλλά και να το εμπλουτίζουν συνεχώς.
Με τη σημερινή παρουσίαση, αλλά και με τις δράσεις δημοσιότητας που θα ακολουθήσουν μέχρι τον Ιούνιο 2021, δίνουμε την καλύτερη απάντηση σε όλους όσους την περίοδο 2015-19 και ιδιαίτερα, το 2018-2019 έκαναν τα πάντα για να εμποδίσουν την εξέλιξη και ολοκλήρωση των δύο έργων. Το έργο της ψηφιοποίησης των κινητών διεσώθη με πολύ αγώνα το 2020, καθώς λάθη και αβλεψίες της τότε πολιτικής ηγεσίας είτε σκόπιμα είτε από άγνοια -δυστυχώς και με συμμετοχή συγκεκριμένων υπηρεσιακών παραγόντων- είχαν οδηγήσει το έργο σε απένταξη, άρα σε απώλεια περίπου 10 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία θα έπρεπε να χρεωθούν στους εθνικούς πόρους.
Καθώς από προχθές, που ανακοινώθηκε η σημερινή παρουσίαση, έπεσαν στην αντίληψή μου διάφορα δημοσιεύματα από πολύ συγκεκριμένη μερίδα του Τύπου, αλλά και δηλώσεις της Τομεάρχη Πολιτισμού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, οφείλω να πω ότι η συγκεκριμένη πλευρά εξακολουθεί να παράγει για τα συγκεκριμένα έργα fake news καθημερινά. Όμως, fake news δεν είναι οι πύλες των έργων, τις οποίες μόλις είδαμε να λειτουργούν σε πραγματικό χρόνο. Fake news είναι η à la carte ερμηνεία αποφάσεων της Δικαιοσύνης. Και, δυστυχώς, πραγματικότητα είναι οι διώξεις των δημοσίων λειτουργών στις οποίες προέβη η πολιτική ηγεσία του 2018- 2019 είτε από άγνοια είτε από σκοπιμότητα. Αυτά και ως απάντηση στα όσα -χθες και σήμερα -είδαν το φως της δημοσιότητας, καθώς και στη δήλωση της Τομεάρχη Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ».
Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού κ. Γιώργος Διδασκάλου δήλωσε πως τα συγεκριμένα έργα «πέρα από το γεγονός ότι αναδεικνύουν τον πλούτο, την ποικιλία και τη διαχρονία του ελληνικού πολιτισμού είναι καθοριστικά για την προστασία, για την έρευνα, αλλά και για την ανάπτυξη στη χώρα μας. Αναβαθμίζουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και εκσυγχρονίζουν τη λειτουργία του σε μια νέα ψηφιακή εποχή. Είναι σημαντικό το Υπουργείο να προσφέρει άμεση, διαφανή, έγκυρη και ενιαία πληροφόρηση, μέσα από αυτά τα δύο εργαλεία».
