Υποτίθεται πως η ύπαρξη ευρέων μεσοστρωμάτων αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό των προηγμένων κοινωνιών του δυτικού κόσμου. Επίσης υποτίθεται πως η πολιτική μετριοπάθεια, η αναζήτηση της μεσότητας, το πολύσημο και πολύ σημαντικό αρχαιοελληνικό «μέτρον»* συνιστά βασικό χαρακτηριστικό της μεσαίας τάξης. Ωστόσο…
Αν κατεξοχήν τα κόμματα του λεγόμενου κέντρου -αυτά έστω που κατέληξαν να τοποθετούνται κοντά στο κέντρο ή, κάτι που δεν είναι ακριβώς το ίδιο, στο ενδιάμεσο των ιδεολογικοπολιτικών συγκρούσεων της χώρας τους- αποτελούν τον πολιτικό «ενσαρκωτή» της μετριοπάθειας, ιδιότητα που θεωρητικώς θα έπρεπε να τους δίνει επικοινωνία και πρόσβαση στη μεγάλη εκλογική δεξαμενή της ευρείας μεσαίας τάξης, βλέπουμε εντούτοις πως συχνά, σε πολλές προηγμένες δυτικές δημοκρατίες υποφέρουν εκλογικά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: παρ’ ημίν το ΠΑΣΟΚ, στη δε Γαλλία οι γκωλλικοί Les Republicains. (Βέβαια το ΠΑΣΟΚ -πλην Λοβέρδου- αυτοτοποθετείται στην κεντροαριστερά, οι δε Γάλλοι απόγονοι του πολιτικού γκωλλισμού στην κεντροδεξιά ή, ακόμη συχνότερα, καθαρά στη δεξιά. Και οι δύο αυτές, ωστόσο, πολιτικές δυνάμεις, με τα κόμματα που έχουν απέναντί τους στις δύο αντιπέρα ιδεολογικές όχθες, λειτουργικά τοποθετούνται στο κέντρο και καταλαμβάνουν σαφώς τον ενδιάμεσο πολιτικό χώρο).
Και τη μοίρα του χώρου αυτού -ελκυστικού κυρίως στη μορφωτικά πιο εξελιγμένη «φέτα» του εκλογικού σώματος- την προδιέγραψε και την περιέγραψε, εδώ και σχεδόν τρία τέταρτα του αιώνα, ο Μωρίς Ντυβερζέ: Είναι στη φύση του να έλκεται ή/και να τραβολογιέται από αντίθετες δυνάμεις, να πολυδιασπάται, να υφίσταται την επιρροή αντίθετων ιδεολογικών προταγμάτων, να έχει δυσκολία αποκρυστάλλωσης σαφούς πολιτικής φυσιογνωμίας και βέβαια να καταγράφει αποσχίσεις ή διαρροές στελεχών.
Ως προς το τελευταίο ζήτημα, χαρακτηριστικό το πρόσφατο «πάθος» των «Les Republicains», σημαντικό μέρος των στελεχών των οποίων δεν ακολούθησαν τη γραμμή του κόμματος για –«διακριτική»- διευκόλυνση του Μακρόν να περάσει τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμισή του. Είδαν δε τη Μαρίν Λεπέν να επιχειρεί γενικότερο «άνοιγμα εξαγοράς», διαβεβαιώνοντας όσους γκωλλικούς διαφοροποιούνταν από την κομματική γραμμή πως δεν θα κατεβάσει δικούς της υποψήφιους στις εκλογικές τους περιφέρειες! (Στη Γαλλία όλες οι εκλογικές περιφέρειες είναι μονοεδρικές…).
Και γενικότερα όμως η μετριοπάθεια, επιδεικνυόμενη από οιοδήποτε -και οιουδήποτε ιδεολογικού στίγματος ή προσανατολισμού- κόμμα, έχει πάντα πολιτικό κόστος. Το αντιλήφθηκε ο Τσίπρας, βλέποντας τα πλήθη ή τα στίφη των άγριων και λούμπεν αντισυστημικών να απομακρύνονται από το κόμμα του κατά το σύντομο διάστημα του αντιπολακικού καθωσπρεπισμού… Στο παρελθόν, δε, παρ’ ημίν το υπέστησαν μετά το 1926 ο Ιωάννης Μεταξάς, στη δεκαετία του 1930 ο Παναγής Τσαλδάρης, μεταπολιτευτικά ο Γεώργιος Μαύρος. Κάποιοι εξ αυτών αργότερα μετακινήθηκαν…
Σημειωτέον πως οι οπαδοί της αδιαλλαξίας, της αμετροέπειας, της ιδεολογικοπολιτικής ακαμψίας, οι «προμάχοι» του κομματικού πατριωτισμού έχουν έναντι των μετριοπαθών ακόμη μεγαλύτερο προβάδισμα στην ενδοκομματική διαπάλη. Στοιχείο που επιτείνει παρ’ ημίν ο όλως ελληνικός και εξόχως παρακμιακός και παλαιοντικός θεσμός του σταυρού προτίμησης…
Τούτων δοθέντων τι θα έπρεπε να κάνουμε κατά την αρχόμενη, όσον ούπω και επίσημα στη χώρα μας, προεκλογική περίοδο;
Φοβάμαι πως δεν έχω να δώσω εξαιρετικά πρωτότυπες συνταγές: Για διαφύλαξη της ποιότητας της σκέψης σας, της καθαρότητας του νου και της καρδιάς σας, αλλά και προς χάριν της ψυχικής σας ισορροπίας, θα έλεγα να κλείσετε τις τηλεοράσεις. Τουλάχιστον αποφεύγετε πολιτικές εκπομπές και συζητήσεις, στη τηλεόραση ασφαλώς, αλλά και γενικότερα. Αν αυτό αποδεικνύεται απολύτως ανέφικτο, προτιμάτε ωτασπίδες σιλικόνης. Είναι σίγουρα πιο αποτελεσματικές…
*Πάντως ο Μπέρναρντ Ράσελ ξεκινάει το μνημειώδες «Τhe History of Western Philosophy» γράφοντας πως «οι Έλληνες [στους αρχαίους αναφέρεται] είχαν σαν θεωρητικό πρόταγμα το μέτρον, αλλά ως υπόστρωμα και βάση της καθημερινότητάς τους την αμετροέπεια»…
