Βρισκόμαστε σε ένα νέο πολιτικό σκηνικό. Η τραγωδία στα Τέμπη, διαφοροποίησε ριζικά την ατζέντα, τις προτεραιότητες, τους παράγοντες που καθορίζουν πολιτικές και εκλογικές συμπεριφορές.
Το ακριβές μέγεθος των πολιτικών μεταβολών δεν μπορεί ακόμη να αποτιμηθεί. Η πραγματική αποτίμηση θα γίνει σε δεύτερο και τρίτο χρόνο. Η χώρα είναι θυμωμένη, η κοινωνία βρίσκεται ακόμη υπό καθεστώς σοκ, δεν έχει ενσωματώσει την τραγωδία, ούτε έχει κατασταλάξει. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η μέχρι τώρα παγιωμένη πολιτική εικόνα για τις ισορροπίες, ανατρέπεται. Θολώνει. Δημιουργεί αβεβαιότητες.
Τα ποσοστά της ΝΔ δεν θα μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστα. Αν πριν λίγες μέρες το εκτιμούσαμε, τώρα πια έχουμε τα πρώτα συγκεκριμένα δημοσκοπικά δεδομένα (π.χ χθεσινή έρευνα της MARC). Η Ν.Δ εμφανίζει απώλειες της τάξης του 3%, ίσως και λίγο μεγαλύτερες αλλά σ' αυτά τα επίπεδα. Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν φαίνεται να εισπράττει. Αντίθετα, εμφανίζει οριακές απώλειες. Έτσι, μπορεί να υπάρχει μια διακριτή διαφορά Ν.Δ- ΣΥΡΙΖΑ της τάξης του 4.6%, αλλά αυτή είναι σαφώς ροκανισμένη κατά τρεις μονάδες σε σχέση με τις έρευνες πριν την τραγωδία.
Που διοχετεύονται οι απώλειες της ΝΔ; Ποιος εισπράττει την επένδυση οργής στο δυστύχημα; Σίγουρα όχι κόμματα που θεωρούνται συστημικά, που κυβέρνησαν τη χώρα και ιδιαίτερα τα δύο που κυβέρνησαν και κυβερνούν τη χώρα την τελευταία δεκαετία. Αυτά έχουν κάθε λόγο να μην παρασυρθούν σε τακτικές 2011-2014 ή σε μια αντιπαράθεση που εν τέλει θα πιστοποιεί ότι «όλοι φταίνε».
Τα πρώτα δημοσκοπικά στοιχεία τους επαληθεύουν. Έτσι και το ΠΑΣΟΚ δεν εισπράττει, ενώ Κ.Κ.Ε, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ, ΜΕΡΑ 25, ΕΘΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ εισπράττοντας από 0.3%-0.8% φτάνουν στο 5.6%, 3.9%, 3.5% και 1.3% αντίστοιχα. Ταυτόχρονα το ΑΛΛΟ φτάνει το 3.8%, οι αναποφάσιστοι αυξάνουν 2%-3% και το κόμμα Κασιδιάρη με 3% και κατ' άλλους μεγαλύτερο ποσοστό, δείχνει αντοχή αν όχι και αυξητικές τάσεις. Ας σημειωθεί δε, ότι αυτά είναι ποσοστά στην απλή πρόθεση ψήφου. Aν γίνει η αναγωγή χωρίς λευκά, άκυρα, αποχή, τα ποσοστά αυτά είναι αυξημένα κατά κάτι.
Τυχόν επικράτηση γνωστών στο πολιτικό σύστημα ροπών σε αντιπαραθέσεις εύκολης κριτικής, μεγαλοστομίας και αποποίησης ευθυνών θα αποβούν καταστροφικές για όλους. Αυτή τη στιγμή ένα περιβάλλον καλλιέργειας μίσους, φανατισμού, μηδενισμού ενόψει και της αγωνίας εκλογικής ενίσχυσης θα αναδείκνυε ένα βασικά κερδισμένο: Τον αντισυστημισμό. Και αυτό θα είναι ευθέως υπονομευτικό για τη δημοκρατία. Αρκεί κάποιος να δει τα ποσοστά του κόμματος Κασιδιάρη που πεισματικά το δείχνουν να μπαίνει στη Βουλή.
Η κοινωνία απαιτεί καθαρές απαντήσεις, δείγματα ότι θα υπάρξει κατανομή ευθυνών και τιμωρία των υπευθύνων, ότι επιτέλους το Κράτος αλλάζει, ότι μπορεί να υπάρχει ασφάλεια. Δείγματα ότι θα σπάσει το αίσθημα της ατιμωρησίας. Αυτά θα καθορίσουν την πολιτική, εκλογική συμπεριφορά των πολιτών, μαζί με την ταχύτητα αντίδρασης της κυβέρνησης και της δικαιοσύνης για την τιμωρία των ενόχων, σε συνδυασμό με τη γενικότερη ωριμότητα που θα δείξει το κομματικό σύστημα.
Η πορεία προς τις εκλογές αποκτά ένα νέο ενδιαφέρον. Το πολιτικό σκηνικό θυμίζει ξανά κινούμενη άμμο, με την Ν.Δ να χάνει, το ΣΥΡΙΖΑ να μην εισπράττει και τα μικρότερα κοινοβουλευτικά και εξωκοινοβουλευτικά κόμματα ιδιαίτερα τα πιο αντισυστημικά να ανεβάζουν δυνάμεις.
Ας μην αγνοείται ότι οι πολίτες δεν ψηφίζουν μόνο με ένα κριτήριο ή μόνο με το θυμικό. Τα κόμματα κρίνονται συνολικά σε μια πορεία και σε μια δράση.
* Ο Ζαχαρίας Ζούπης είναι Διευθυντής Ερευνών της Opinion Poll
