Αναμενόμενη και αναπόφευκτη, η κρίση στην Πορτογαλία δεν αποδεικνύει μόνον πως κυβερνήσεις σαν κι’ αυτές κρέμονται πάντα από μια κλωστή. Καταδεικνύει και πόσο επικίνδυνο είναι το δεδηλωμένο σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ να ακολουθήσει το πορτογαλικό «πρότυπο» εκμεταλλευόμενος την απλή αναλογική. Και βέβαια, αποκαλύπτει και τα περί Πορτογαλίας ψέματα που μας αραδιάζουν όλον αυτόν τον καιρό.
Τι μας λένε με κάθε ευκαιρία τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ με επικεφαλής τον ίδιο τον κ. Τσίπρα;
Μα ότι «η αριστερή κυβέρνηση της Πορτογαλίας αύξησε τον κατώτατο μισθό» και ότι «η αριστερή κυβέρνηση της Πορτογαλίας ενίσχυσε την υγεία» και ότι «η αριστερή κυβέρνηση της Πορτογαλίας ενίσχυσε τα εισοδήματα» και ότι «η αριστερή κυβέρνηση της Πορτογαλίας χρησιμοποιεί το Ταμείο Ανάκαμψης για να ενισχύσει τους ασθενέστερους και τις μικρές επιχειρήσεις».
Μ’ αυτά μας ζαλίζουν το κεφάλι εδώ και μήνες. Και προηγουμένως μας ζάλιζαν το κεφάλι για το πόσο φοβερή και τρομερή είναι η κυβέρνηση (μειοψηφίας) της Πορτογαλίας και ο «αριστερός Κόστα» και πόσο καλά θα τα καταφέρναμε στην Ελλάδα αν στην κυβέρνηση βρισκόταν ο ΣΥΡΙΖΑ, υποστηριζόμενος από κάθε γκρουπούσκολο της Αριστεράς που θα έμπαινε στη Βουλή ελέω απλής αναλογικής.
Έλα, όμως, που τώρα οι διάφοροι (κομμουνιστές, Μπλόκο της Αριστεράς) σύμμαχοι του Κόστα τον παράτησαν στα κρύα του λουτρού και δεν ψήφισαν τον προϋπολογισμό ακριβώς επειδή, όπως υποστηρίζουν, δεν αίρει τα μέτρα λιτότητας, δεν αυξάνει τον κατώτατο μισθό, δεν ενισχύει τα εισοδήματα και την υγεία και δεν χρησιμοποιεί σωστά τα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης!
Αποκαλύφθηκε έτσι πως όλα όσα έλεγε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ψέματα, φαντασιοπληξίες, ευσεβείς πόθοι, κενές εξαγγελίες των ομοϊδεατών του από το πορτογαλικό Μπλόκο της Αριστεράς. Και δεν είχαν καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Διότι στην Πορτογαλία απλά η Αριστερά… έριξε την Αριστερά!
Και βέβαια, καμιά σχέση δεν έχει με την αλήθεια η εικονική πραγματικότητα που χρόνια προβάλλει ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι τάχα είναι δυνατόν μια κυβέρνηση μειοψηφίας, μπορεί να κυβερνά αδιατάρακτα και να βγάζει την χώρα από την κρίση.
Το χρονικό της περιπέτειας
Η αλήθεια είναι πως στις εκλογές του Οκτωβρίου 2015, ο συνασπισμός της δεξιάς υπό τον πρώην πρωθυπουργό Πέντρο Πάσους Κοέλιου κέρδισε, αλλά έπεσε μέσα στη Βουλή μετά από δέκα μόλις μέρες, όταν συνασπίστηκαν οι Σοσιαλιστές του Αντόνιο Κόστα, οι κομμουνιστές και το Μπλόκο της Αριστεράς και καταψήφισαν το κυβερνητικό πρόγραμμα.
Η αλήθεια είναι επίσης πως αυτός που έβγαλε την χώρα από την κρίση ήταν ο Κοέλιου – η Πορτογαλία βγήκε από τα μνημόνια τον Μάιο του 2015. Και τον Σεπτέμβριο εκείνης της χρονιάς η κυβέρνηση Κοέλιου, τα συνδικάτα και οι εργοδότες συμφώνησαν στην αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 20 ευρώ, φθάνοντας στα 505 ευρώ.
Δηλαδή στην Πορτογαλία ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε επί της συντηρητικής κυβέρνησης.
Μετά το 2015, η χώρα κυβερνάται από μια ετερόκλητη συμμαχία, με το Σοσιαλιστικό Κόμμα να συνάπτει τρεις χωριστές συμφωνίες – με τους κομμουνιστές, με το Μπλόκο της Αριστεράς και με τους Πράσινους. Όλοι αυτοί συνέχιζαν να καταψηφίζουν τα νομοσχέδια του Κόστα με τα οποία διαφωνούσαν, αλλά αυτά περνούσαν επειδή το κεντροδεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα επέλεγε την οδό της αποχής για να βγαίνουν τα «κουκιά».
Στις εκλογές του Οκτωβρίου 2019, το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Κόστα ήλθε πρώτο με 108 έδρες, που προφανώς δεν ήταν αρκετές για την εξασφάλιση της Δεδηλωμένης (η πορτογαλική Βουλή διαθέτει 230 έδρες).
Τη δεύτερη θέση κρατά το Σοσιαλδημοκρατικό (κεντροδεξιό κόμμα) με 79 έδρες και ακολουθούν το Μπλόκο της Αριστεράς με 19, ο συνασπισμός Κομμουνιστών – Πρασίνων με 12, οι Χριστιανοδημοκράτες με 5, το κόμμα Pan για την προστασία των ζώων και της φύσης με 4. Από μία έδρα διαθέτουν το ακροδεξιό Chega («Αρκετά!), η Φιλελεύθερη Πρωτοβουλία και το αριστερό Livre.
Αυτή τη φορά, τα πράγματα χειροτέρεψαν. Ο Κόστα έλαβε εντολή και σχημάτισε κυβέρνηση χωρίς να λάβει ποτέ ψήφο εμπιστοσύνης. Η συμφωνία του με τα κόμματα που τον στήριζαν (όποτε… ήθελαν!) την προηγούμενη φορά, ήταν να μπορεί να περνά τους νόμους είτε δια της αποχής των υπολοίπων, είτε ψηφίζοντας κάθε φορά νόμο νόμο, δηλαδή χωρίς Δεδηλωμένη, αλλά… αλά καρτ! Ανακοινώνοντας πως εγκαινιάζουν έναν… «μόνιμο διάλογο καθ’ όλη τη διάρκεια της νομοθετικής περιόδου»!
Ανακωχή λόγω πανδημίας
Το πράγμα ήταν από την αρχή θνησιγενές, αλλά λίγο μετά την περίφημη και παράδοξη συμφωνία, επέδραμε η πανδημία και όλοι έκαναν την ανάγκη φιλοτιμία.
Βλέπετε ακόμη και εκεί, ακόμη και με μια κυβέρνηση μειοψηφίας, όλα τα κόμματα, είτε ανήκαν στην αντιπολίτευση είτε στην αλά καρτ συγκυβέρνηση, συμφώνησαν να μην διαφωνούν για να βγει η χώρα από την υγειονομική κρίση.
Αν δηλαδή κάτι πρέπει να ζηλέψουμε από την Πορτογαλία είναι ότι εκεί όλα τα κόμματα, παρά τις τεράστιες διαφορές τους, συνασπίστηκαν και συντονίστηκαν για να πολεμήσουν μαζί την πανδημία.
Με λίγα λόγια, το «παράδειγμα της Πορτογαλίας» με το οποίο μας ζαλίζει το κεφάλι ο κ. Τσίπρας είτε δεν υπάρχει, είτε υπάρχει αλλά… από την ανάποδη!
Έτσι, τώρα που η πανδημία βρίσκεται σε ύφεση και ο εμβολιασμός στα ύψη (χάρη στην δράση του αντιναυάρχου που επέβαλε τον εμβολιασμό φορώντας συνεχώς στολή παραλλαγής, χωρίς να κάνει κανείς κιχ), αποκαλύφθηκαν τα προβλήματα που θα είχαν εμφανιστεί πολύ νωρίτερα, αν δεν είχαν καλυφθεί από τον κορωνοϊό.
Την Τετάρτη, 27 Οκτωβρίου, όλα τα κόμματα καταψήφισαν τον προϋπολογισμό. Το Σοσιαλιστικό έμεινε με τις 108 του έδρες. 117 βουλευτές καταψήφισαν και 5 απείχαν. Ήταν αυτή η πρώτη φορά μετά το 1974 που στην Πορτογαλία δεν ψηφίστηκε προϋπολογισμός.
Κομμουνιστές και Μπλόκο της Αριστεράς καταψήφισαν ακριβώς επειδή ο προϋπολογισμός δεν περιλάμβανε αυτά τα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ λέει πως έγιναν στην Πορτογαλία.
Τα παραμύθια ΣΥΡΙΖΑ περί Πορτογαλίας
Για παράδειγμα, μόλις τέσσερις μέρες νωρίτερα (23 Οκτωβρίου), κατά την έναρξη της συνεδρίασης της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Τσίπρας είπε:
«Το βλέπουμε στην Πορτογαλία, με την προοδευτική κυβέρνηση Κόστα, που αυξάνει και αυτή τον κατώτατο μισθό, θωρακίζει το σύστημα υγείας και κατευθύνει τους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης όχι στις μεγάλες επιχειρήσεις για να κάνουν πάρτι λίγοι και εκλεκτοί, αλλά στην παιδεία, τη στέγαση, την περιβαλλοντική πολιτική και τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων».
Σε άλλες περιπτώσεις, μας ζάλιζαν το κεφάλι με τα άλλα «επιτεύγματα» της Πορτογαλίας: Ότι εκεί έλαβαν μέτρα κατά της ακρίβειας (Χαρίτσης, ΕΡΤ, 23/10), ότι ενίσχυσαν την πρωτοβάθμια υγεία (Ηλιόπουλος, 20/10), ότι στην Πορτογαλία «το ζήτημα της ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης είναι πρωτεύον στον σχεδιασμό για την κατανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης» (Τσίπρας στη ΔΕΘ, 19/9), ότι εκεί τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης «πηγαίνουν εξ ολοκλήρου, θα έλεγε κανείς, στη δημιουργία κοινωνικών υποδομών και στη λογική της ανθεκτικότητας, της κοινωνικής ανθεκτικότητας και της στήριξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων και εργαζομένων» (Τσίπρας, στο iEidiseis.gr και στον Βασίλη Σκουρή, 11/7), ότι εναρμονίστηκε ο μισθός με την πραγματικότητα (Τσίπρας, στην εκδήλωση για τις προγραμματικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία για τα εργασιακά, 28/6).
Ειδικά για τα συριζαϊκά παραμύθια περί ενίσχυσης του πορτογαλικού συστήματος υγείας, την καλύτερη απάντηση έδωσε τις προάλλες ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου της χώρας Μιγκέλ Γκιμαράες. Όπως εξήγησε, οι Πορτογάλοι γιατροί εγκαταλείπουν το εθνικό σύστημα υγείας, αλλά και την χώρα, ενώ ακόμη και οι νέοι γιατροί δεν μπαίνουν στο σύστημα υγείας. Όπως είπε:
«Τον Φεβρουάριο του 2019, 688.000 Πορτογάλοι δεν είχαν οικογενειακό γιατρό, τον Ιούνιο του 2020, 851.000 Πορτογάλοι δεν είχαν οικογενειακό γιατρό και τον Ιούλιο του 2021, 1.156.000 Πορτογάλοι δεν είχαν οικογενειακό γιατρό. Με βάση αυτά τα δεδομένα, είτε ο πορτογαλικός πληθυσμός αυξάνεται με πολύ υψηλό ρυθμό, κάτι που όλοι ξέρουμε ότι δεν ισχύει, είτε δεν υπάρχουν αρκετοί οικογενειακοί γιατροί στο ΕΣΥ για κάθε πολίτη».
Υπογράμμισε επίσης ότι το κράτος δεν εκτιμά την καριέρα των γιατρών, δεν ακολουθεί σωστή πολιτική προσλήψεων, δεν έχει ανταγωνιστικό σύστημα υγείας, ενώ μειώνεται σταθερά ο αριθμός των χειρουργικών επεμβάσεων, καθώς η κυβέρνηση δεν προσλαμβάνει γιατρούς «επειδή δεν θέλει να προσλάβει». Για να καταλήξει:
«Το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί όπως πριν από 42 χρόνια».
Όλα στον αέρα!
Προφανώς, ουδέν από όσα προπαγανδίζει ο ΣΥΡΙΖΑ περί Πορτογαλίας συνέβη. Γι’ αυτό και καταψηφίστηκαν οι προϋπολογισμοί και τώρα η χώρα οδεύει προς πρόωρες εκλογές. Και όχι μόνο αυτό! Ακριβώς επειδή υπήρξε αυτή η εμπλοκή, η χώρα κινδυνεύει να μείνει χωρίς καθόλου χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης!
Όλα πια βρίσκονται στον αέρα και μάλιστα στην χειρότερη ώρα! Με την χώρα χτυπημένη βαριά από την κρίση, αφού πέρσι το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 8,4% λόγω της πανδημίας.
Δεν είναι ότι ο Κόστα δεν περιέλαβε θετικά στοιχεία στον προϋπολογισμό του. Αντίθετα, αν και διατηρούσε τους δημοσιονομικούς κανόνες, ενίσχυε το σύστημα υγείας, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, τις συντάξεις και τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.
Αλλά οι περιστασιακοί εταίροι του δεν τα βρήκαν όλα αυτά αρκετά. Τον κατηγόρησαν ότι επικεντρώθηκε στην μείωση των ελλειμάτων και αδιαφόρησε για τις απαιτήσεις τους για μεγαλύτερη προστασία των εργαζομένων, αύξηση των εισοδημάτων τους και του κατώτερου μισθού και ενίσχυση των δημόσιων δομών.
Και τον έριξαν!
Μια κατάρρευση που γκρέμισε τα όνειρα όλων των ανά την Ευρώπη σοσιαλιστών που μέχρι χθες κοιτούσαν με φθόνο προς την πλευρά της Πορτογαλίας. Ανάμεσά τους και ο Τσίπρας!
Όπως είναι τώρα η κατάσταση, οι εκλογές δεν μπορούν να διεξαχθούν πριν από τον Ιανουάριο και νέος προϋπολογισμός δεν θα έχει ψηφιστεί πριν από τον Απρίλιο – κι’ αυτό αν σταθεί δυνατόν να σχηματιστεί κυβέρνηση που θα εξασφάλιζε ψήφο εμπιστοσύνης.
Στη διάρκεια αυτής της χωρίς εγκεκριμένο προϋπολογισμό μεταβατικής περιόδου, θα ισχύει ο γνωστός πορτογαλικός κανόνας του ενός δωδεκάτου. Δηλαδή όταν δεν έχει ψηφιστεί προϋπολογισμός, το Κράτος μπορεί να ξοδεύει κάθε μήνα μόνο το ένα δωδέκατο του ποσού που ξόδευε τον προηγούμενο χρόνο, καλύπτοντας μόνο τα απολύτως αναγκαία. Ουσιαστικά, το Κράτος λειτουργεί με τον προϋπολογισμό του προηγούμενου έτους.
Και αυτό σημαίνει πως τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης θα σκαλώσουν έως ότου εγκριθεί ο νέος προϋπολογισμός.
Στο μεταξύ, και η αντιπολίτευση αυτόν τον καιρό αναλώνεται σε εσωτερικές διαδικασίες ενόψει των εσωκομματικών εκλογών για ανάδειξη νέου αρχηγού.
Με λίγα λόγια, το σύνολο του πολιτικού συστήματος βρίσκεται σε στιγμή αδυναμίας την πιο δύσκολη ώρα.
Όμηροι της «geringonça»
Από την πλευρά του, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Ρούι Ρίο υποστήριξε από το βήμα της Βουλής πως ο Κόστα και το Σοσιαλιστικό Κόμμα από το 2015 και προκειμένου να παραμένουν στην εξουσία, έχουν παραδοθεί στα καπρίτσια των κομμουνιστών και του Μπλόκο της Αριστεράς, έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί και πλέον απέχουν πολύ από τις αρχές που ο ιδρυτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος Μάριο Σοάρες είχε χαράξει.
Αλλά και οι Χριστιανοδημοκράτες υποστηρίζουν πως η επιμονή των Σοσιαλιστών να διατηρηθούν στην εξουσία τους οδήγησε στην εξάρτησή τους από την πιο ριζοσπαστική αριστερά που θέλει να επιβάλει μια ουτοπία, με αποτέλεσμα την ακυβερνησία.
Προφανώς οι εύθραυστες ισορροπίες οδήγησαν στην πρωτοφανή κρίση. Κάθε άλλο παρά τυχαία οι Πορτογάλοι αποκαλούν την παράδοξη συμμαχία που κυβερνά τη χώρα από το 2015 «geringonça» (συνονθύλευμα).
Δεν επιχαίρει κανείς για όσα συμβαίνουν στην Πορτογαλία. Αλλά αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα για το τι μπορεί να συμβεί σε μια χώρα που υποχρεώνεται να πορεύεται, ελέω απλής αναλογικής, με κυβερνήσεις μειοψηφίας - με αποτέλεσμα την απόλυτη ασυνεννοησία, που αναπόφευκτα οδηγεί σε κυβερνητικές κρίσεις.
Και κυρίως, δεν γίνεται ανεκτό να ωραιοποιεί συνεχώς ο ΣΥΡΙΖΑ και να διαφημίζει – παραθέτοντας μάλιστα ψευδή στοιχεία - λύσεις ακυβερνησίας!
*Η Σοφία Βούλτεψη είναι βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος.
