Το δημοψήφισμα στην Τουρκία μπορεί να ήταν παρωδία δημοκρατικών διαδικασιών, όπως καταγγέλλουν οι διεθνείς παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, μπορεί να μην ανταποκρίθηκε στα κριτήρια που έχει ορίσει το Συμβούλιο της Ευρώπης, μπορεί να διεξήχθη με κλειστά ΜΜΕ, συλλήψεις δημοσιογράφων και περιορισμένη πρόσβαση των ψηφοφόρων στον πολυφωνία των απόψεων, μη σφραγισμένα ψηφοδέλτια που εξελήφθησαν ως έγκυρα, κλπ. Όμως, θα παράξει αποτέλεσμα.
Ήδη o Erdogan, με ελάχιστο ποσοστό διαφοράς που πήρε, είναι νικητής και παραμένει σουλτάνος. Η ιδιότητα δεν απορρέει από τα ποσοστά αλλά από τη νοοτροπία. Πρόλαβε και δήλωσε πως θα κάνει δημοψήφισμα για τις σχέσεις της χώρας του με την ΕΕ (που την έχουν «μισό αιώνα στο θάλαμο αναμονής»), χαρακτήρισε ως μη σημαντικό θέμα ενδεχόμενη αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, και απέδωσε «νοοτροπία σταυροφόρων» στη Δύση, επειδή οι ευρωπαίοι παρατηρητές αποκάλυψαν την ψευδαίσθητη, αντιδημοκρατική διαδικασία του δημοψηφίσματος.
Το αποτέλεσμα σημαίνει επίσης ότι η αντιπολίτευση παραμένει ισχυρή, με ευρεία λαϊκή απήχηση, το εκλογικό σώμα βρίσκεται ακραίως διχασμένο, αλλά αυτό παράλληλα δεν σημαίνει πως θα ευοδωθεί η εύκολη πρόβλεψη -καραμέλα, ότι η Τουρκία βρίσκεται στα πρόθυρα εμφυλίου.
Ένας εμφύλιος απαιτεί όπλα, και τα όπλα τα έχει ο στρατός. Ο στρατός είναι κεμαλικός, αλλά οι δυναμικοί αντι-ερντογανικοί πυρήνες, έχουν πλέον τσακιστεί, ο στρατός έχει αποδιαρθρωθεί, μετά το πραξικόπημα ή το «πραξικόπημα». Διπλωματικές πηγές εκτιμούν στο liberal, ότι ο Erdogan είναι απόλυτα κυρίαρχος αυτή την στιγμή και στο εσωτερικό του στρατού, άρα δεν αναμένονται δυναμικές κινήσεις αποκαθήλωσής του.
Το μετριοπαθές διάγγελμά του, ήταν για λόγους εσωτερικής καταλαγής, χωρίς να προεικάζει και χωρίς να δεσμεύει την μελλοντική του συμπεριφορά, που είναι εκ φύσεως αυταρχική. Η όποια προσπάθειά του για συνεργασία με την αντιπολίτευση, αναμένεται να πέσει στο κενό.
Το πρόβλημα Erdogan μας αφορά άμεσα. Όσο και να ελέγχονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και οι περιοδικές εξάρσεις, μέσω των μηχανισμών του ΝΑΤΟ, όσο και να διατηρούνται προς το παρόν σε κατάσταση ελεγχόμενης έντασης, επηρεάζονται ανακλαστικά από τον ανατολικό μέτωπο, στο κουρδικό και την Συρία. Μια ενδεχόμενη αποτυχία σε αυτά θα μπορούσε να απελευθερώσει επιθετικότητα, την οποία ως αντιστάθμισμα θα διοχέτευε στο Αιγαίο.
Η περίοδος είναι ευνοϊκή γι'' αυτόν στο εσωτερικό μέτωπο. Υπάρχει συμμαχία με τους γκρίζους λύκους, οι οποίοι συστρατεύτηκαν και τον βοήθησαν στο δημοψήφισμα. Ως ανταπόδοση πήραν τη σκλήρυνση των θέσεών του στο Αιγαίο. Σε έναν παρόμοιο αγώνα δρόμου ανθελληνικής επιθετικότητας, αναγκάστηκε να εισέλθει και η αντιπολίτευση. (Λογικό είναι, το είδαμε πρόσφατα να συμβαίνει - σε άλλη κλίμακα και με άλλη στόχευση – στις ολλανδικές εκλογές. Υπό την πίεση της παρουσίας του ακροδεξιού Wilders, όλα τα κόμματα έλαβαν σκληρότερες θέσεις, τόσο στην αντίθεση με τον Erdogan, όσο και στο μεταναστευτικό).
Υπενθυμίζεται ότι ο Κιλιτσντάρογλου, ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κομματος, τον περασμένο Δεκέμβρη από τα Αδανα, προκάλεσε τον Erdogan να κάνει επέμβαση στο Αιγαίο: «Είπαν ότι είναι εθνικιστές, αλλά στα χαρτιά μόνο είναι εθνικιστές. Εμείς λέμε, στα 18 νησιά στο Αιγαίο, που η Ελλάδα ύψωσε σημαία, γιατί δεν επεμβαίνετε;», είχε δηλώσει
Ως εκ τούτου, η νέα ασθενής νίκη του Erdogan, δεν τον δεσμεύει και σε ασθενή στάση απέναντι στη χώρα μας, τους γκιαούρηδες, όπως προσφάτως μας αποκάλεσε.
Η Αθήνα, μέσω κυβερνητικών πηγών, στέλνει μήνυμα υποστήριξης της σταθερότητας και της δημοκρατίας στην Τουρκία, ενώ επισημαίνει ότι η Ελλάδα θέλει μια Τουρκία, αρωγό στο διάλογο και τη συνεργασία, στη βάση του αλληλοσεβασμού».
Τυπική διπλωματική γλώσσα, αυτή που θα έπρεπε να ειπωθεί, χωρίς όμως να σημαίνει τίποτα για τον Erdogan. Η νίκη του διαιωνίζει μια εστία τριβής, αν δεν την αναζωπυρώνει, και της οποίας η εξέλιξη είναι εν δυνάμει επικίνδυνη.
Γιάννης Σιδέρης
Φωτογραφία: SOOC
