Οι Κασσάνδρες που περίμεναν οι κεντροδεξιοί ψηφοφόροι να καθίσουν στον καναπέ ή να στραφούν προς ακροδεξιά κόμματα δεν επαληθεύτηκαν.
Η ΝΔ εμφάνισε ένα εντυπωσιακό ράλι, αυξάνοντας εντυπωσιακά ιδιαίτερα μετά το Πάσχα τη συσπείρωσή της και φτάνοντας στις κάλπες με το «κτηνώδες» 82%.
Το θέμα Κατρούγκαλου ήταν ένα από τα γεγονότα της τελευταίας στιγμής που συνέβαλε στη μεγάλη αυτή νίκη. Το κάλεσμα Τσίπρα στους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής, ένα άλλο. Τα «ήξεις αφήξεις» με τις κυβερνήσεις συνεργασίας, πότε «προοδευτικής», πότε «ανοχής», πότε «ειδικού σκοπού», μαζί με τον άκρατο λαϊκισμό, χωρίς πολιτική πρόταση, ήταν δύο ακόμη γεγονότα που συνέβαλαν στις μεγάλης κλίμακας μετακινήσεις ψηφοφόρων.
«Αυτογκόλ» της τελευταίας στιγμής, όλα τα παραπάνω, τα οποία δεν κατέστη δυνατόν να ξεχαστούν από το εκλογικό σώμα, ούτε όμως και κατάφεραν να αποτυπωθούν ως προς την πρόθεση των ψηφοφόρων από τις δημοσκοπήσεις.
Οι συσχετισμοί που διαμορφώθηκαν μέσα από ποσοστά που δείχνουν τη συσπείρωση κάθε κόμματος και την προέλευση των εισροών - εκροών δίνουν μια εξήγηση της μεγάλης νίκης. Τα πιο ακριβή στοιχεία μπορούμε να τα αναζητήσουμε από τα στοιχεία που μας προσφέρει το τελικό exit poll, με την επισήμανση φυσικά ότι οι τελικές μετακινήσεις είναι μεγαλύτερες. To τελικό exit poll έδινε διαφορά 14 μονάδες υπέρ ΝΔ, όταν τελικά αυτή εκτινάχθηκε στις 20 μονάδες.
Οι αριθμοί πάντως που έχουμε στη διάθεσή μας, λένε πολλά για τις αιτίες που διαμόρφωσαν το αποτέλεσμα της Κυριακής.
1. Οι απώλειες της ΝΔ, οι μετακινήσεις οι μετακινήσεις ψηφοφόρων της προς τα άλλα κόμματα ήταν μικρές. Μόλις ένα 5,1% κατευθύνθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ένα 4% πήγε προς το ΠΑΣΟΚ, 2,7% προς την Ελληνική Λύση, 1 προς το ΚΚΕ και 4,8% προς κάποιο άλλο κόμμα. Αντίθετα για πρώτη φορά κεντροαριστεροί, αριστεροί πρώην ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ και ψηφοφόροι άλλων κομμάτων ψήφισαν ΝΔ. Αθροίζοντας αυτούς που φαίνεται να πήρε από το δεύτερο και τρίτο κόμμα, προκύπτει ότι η ΝΔ πήρε ένα 13% της εκλογικής δύναμης του ΣΥΡΙΖΑ και ένα 9,1% της αντίστοιχης δύναμης που είχε το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 2019.
2. Η καταλυτική επικράτηση της ΝΔ έρχεται να εκφραστεί με μια εντυπωσιακή οριζόντια επικράτηση σε όλες τις εκλογικές περιφέρειες, σε όλες τις ηλικιακές αλλά και επαγγελματικές και κοινωνικές κατηγορίες.
Το γεγονός αναδεικνύει μια κοινωνία που συνολικά αλλάζει θέλοντας λογική, σταθερότητα, συνεχή βήματα προόδου που εκ των πραγμάτων τα βρήκε στον Κ. Μητσοτάκη. Στους ελεύθερους επαγγελματίες επικράτησε με το εντυπωσιακό 51.7% έναντι 18.7%, ενώ στους αγρότες επικράτησε με 47.5% έναντι 13%. Η Ν.Δ επικράτησε κατά κράτος ακόμα και σε εκλογικές περιφέρειες που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μεγάλο προβάδισμα το 2019 (Αχαία, Β' Πειραιά, Δυτικός Τομέας Αθήνας κ.ά). Ακόμα και στους νέους ψηφοφόρους 17-24 ετών μια ευαίσθητη κατηγορία που τροφοδότησε αρθρογραφία για το τι ανατροπές μπορεί να φέρει με την εκλογική της συμπεριφορά, επικράτησε κατά 3% του ΣΥΡΙΖΑ (31.5% έναντι 28.5%), όταν στην ίδια ηλικιακή κατηγορία είχε επικρατήσει κατά 8.5% ο ΣΥΡΙΖΑ το 2019.
3. Την ίδια ώρα, η συσπείρωση των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ έφτασε μόλις στο 66,8% (15.2% μικρότερη της συσπείρωσης της ΝΔ).
Από τους ψηφοφόρους του 2019, το 9,1% έφυγε προς τη Νέα Δημοκρατία, άλλο ένα 9,1% προς το ΠΑΣΟΚ, 4,2% πήγε στο ΚΚΕ, 3,3% στο ΜΕΡΑ25, 3,2% κατευθύνθηκε προς την Ελληνική Λύση του Βελόπουλου, κι ένα 4,3% προς άλλο κόμμα. Όταν χάνεις τον ένα στους τρεις ψηφοφόρους σου και το 9.1% οδεύει απευθείας στην Ν.Δ δεν είναι δύσκολο να ερμηνευτεί το αποτέλεσμα. Στην πράξη, ο ΣΥΡΙΖΑ από «κόμμα απορροφητήρας» κάθε φωνής ενάντια στον Κ. Μητσοτάκη και την Ν.Δ το 2019, μετατράπηκε σε «κόμμα τροφοδότη» όλων των κομμάτων, όλων των αποχρώσεων». Φάνηκε πως δεν υπήρχε κάποιος συνεκτικός ιστός που να συνδέει τους ψηφοφόρους του 2019. Το γεγονός αυτό φαινόταν διαχρονικά και στις δημοσκοπήσεις, αφού σημαντικά τμήματα πρώην ψηφοφόρων του κόμματος τάσσονταν υπέρ καίριων επιλογών της κυβέρνησης, ενώ η επίσημη θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν εντελώς διαφορετική. Η ισοπεδωτική αντιπολίτευση, η ροπή προς μία δομική αντιπολίτευση βασισμένη στο αντί, μετέτρεψε τη βάση του σε Βαβέλ έτοιμη να μεταναστεύσει ανικανοποίητη από την πολιτική πορεία της Κουμουνδούρου.
4. Το ΠΑΣΟΚ εμφάνισε μια ικανοποιητική συσπείρωση, σε πολύ υψηλότερα επίπεδα απ’ ότι έδιναν οι δημοσκοπήσεις και απ' ότι αναμένονταν. Έφτασε το 77,2%.
Προς τη ΝΔ έφυγε ένα εντυπωσιακό 13,2%, προς τον ΣΥΡΙΖΑ μετακινήθηκε το 5,7%, προς το ΚΚΕ το 1,1%, προς την Ελληνική Λύση το 1%, προς το ΜέΡΑ25 το 0,6% και προς άλλο κόμμα το 1,2%. Από την άλλη εισέπραξε ένα 9.1% πρώην ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ και 4% πρώην ψηφοφόρων της Ν.Δ. Αυτή η σχέση εισροών - εκροών και συσπείρωσης έφερε σαν αποτέλεσμα την αύξηση των δυνάμεών του από το 18.1 στο 11.5%
Από εκεί και πέρα υπάρχουν κόμματα που πήραν ποσοστά κοντά στο 3%, τα οποία μπορούν να διεκδικήσουν την είσοδό τους στη Βουλή. Αναφερόμαστε στην Πλεύση Ελευθερίας με 2.89%, το ΜέΡΑ 25 με 2.62% και την Νίκη με 2.92%. Θεωρητικά και τα τρία μπορούν να διεκδικήσουν την είσοδό τους και μάλιστα τα δύο πρώτα μπορούν να το καταφέρουν μόνο αν αποσπάσουν έστω οριακά ψήφους από το ΣΥΡΙΖΑ.
Σε κάθε περίπτωση οι επόμενες εκλογές αποτελούν μια συνέχεια της εκλογικής μάχης αλλά έχουν και μια αυτοτέλεια. Δημιουργούνται νέα πεδία πολιτικού ανταγωνισμού π.χ ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, και ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και δυνάμεις από τα αριστερά του, τα οποία εμφανίζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον μετά τον χθεσινό σεισμό.
