Του Απόστολου Χονδρόπουλου
Να εκλέγεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απευθείας από τον λαό; Το ερώτημα έρχεται στο προσκήνιο μετά την προαναγγελία εκκίνησης της διαδικασίας συνταγματικής αναθεώρησης με τη σύμφωνη γνώμη κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Οι δύο μεγαλύτερες πολιτικές δυνάμεις συμπίπτουν στην αναγκαιότητα ενός νέου καταστατικού χάρτη για τον θεσμικό εκσυγχρονισμό της χώρας, μένει να φανεί ομως στην πράξη εάν υπάρχει έδαφος και για συμφωνία τους σχετικά με το περιεχόμενο που θα πρέπει να έχει μία αναθεώρηση.
Οι μεταξύ τους διαφωνίες είναι υπαρκτές και σημαντικές,, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα μη κρατικά Πανεπιστήμια που είναι απόλυτα αναγκαία κατά τη ΝΔ, αλλά συνιστούν ιδεολογικό ταμπού για τον ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχουν ομως και ζητήματα που προκαλούν διαφορετικές προσεγγίσεις στο εσωτερικό των ίδιων των κομμάτων. Και κατεξοχήν τέτοιο είναι η εκλογή ΠτΔ από τον λαό.
Αποσύνδεση από εκλογές
Διαφορετικές οι απόψεις που διατυπώνονται επ'' αυτού και στη ΝΔ. Ξεκινούν ωστόσο από ίδια εν πολλοίς αφετηρία, που δεν είναι άλλη από την κοινή θέση πως η διαδικασία της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας πρέπει να αποσυνδεθεί από την δυνατότητα πρόκλησης πρόωρων εκλογών.
Για τη ΝΔ η ανάγκη μίας τέτοιας αλλαγής αποτελεί πεποίθηση που εδράζεται και στο γεγονός πως η ίδια βίωσε, ως κυβέρνηση, τις συνέπειες της αδυναμίας της Βουλής να εκλέξει Πρόεδρο λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων και κομματικών στρατηγικών της αντιπολίτευσης. Επί κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή, προσέφυγε ο ίδιος, το φθινόπωρο του 2009, σε εκλογές μπροστά και στη διακηρυγμένη θέση Παπανδρέου ότι δεν θα συναινούσε λίγους μήνες αργότερα σε προεδρική εκλογή. Επί Αντώνη Σαμαρά επέλεξε να φθάσει μέχρι τέλους την διαδικασία στη Βουλή, αποτυγχάνοντας να συγκεντρωσει εκεί τις απαιτούμενες 180 ψήφους.
Στη ΝΔ θεωρούν μείζον το ζήτημα αυτό γιατί πιστεύουν πως οι επιπτώσεις από τον πρόωρο τερματισμό της θητείας των δυο συγκεκριμένων κυβερνήσεων ήταν μεγάλες πρωτίστως για τη χώρα. Την πρώτη φορά γιατί η επικράτηση της λογικής "λεφτά υπάρχουν" αντί του παγώματος μισθών που πρότεινε τότε ο Κ. Καραμανλής συνέβαλλε, όπως τονίζουν, στο να οδηγηθούμε τελικά σε Μνημόνιο. Και την δεύτερη γιατί "η νίκη του λαϊκισμού" του ΣΥΡΙΖΑ σε μία στιγμή που η χώρα βρισκόταν κοντά σε έξοδο από το Μνημόνιο, έφερε το πισωγύρισμα στην οικονομία και το 3ο αχρείαστο Μνημόνιο.
Για την αξιωματική αντιπολίτευση το θέμα της αποσύνδεσης είναι λοιπόν κρίσιμο και ώς εκ τούτου περιλαμβάνεται στο προσχέδιο 9 σημείων που αποτελεί σήμερα βάση συζήτησης στην ΚΟ της ΝΔ. Σε αυτό γίνεται λόγος για "κατάργηση της δυνατότητας προσχηματικών πολιτικών ελιγμών που κατατείνουν στην πρόωρη διάλυσή της Βουλής με επίκληση εθνικού θέματος ή λόγω αδυναμίας εκλογής Πρόεδρου". Ήταν φυσικά και στην ολοκληρωμένη πρόταση που είχε παρουσιαστεί από την ΚΟ της ΝΔ τον Δεκέμβριο 2014.
Οι διαφορετικές απόψεις στη ΝΔ
Στο ερώτημα εάν αυτή η αποσύνδεση θα πρέπει να διασφαλιστεί με την απευθείας εκλογή, οι απόψεις διαφέρουν, ο προεδρος της ΝΔ, Κυριάκος Μητσοτάκης δηλώνει αρνητικός: "Ακούγεται ωραία, αλλά σε ένα κοινοβουλευτικό σύστημα ενδεχομένως να δημιουργήσει ένα δεύτερο πόλο εξουσίας, ο οποίος θα δρα όχι κατ'' ανάγκη ως περιορισμός στις αρμοδιότητες της εκτελεστικής εξουσίας, αλλά ως ένας αυτόνομος πολιτικός πολος", τόνισε πρόσφατα. Τάσσεται όμως υπέρ μίας "λελογισμένης ενίσχυσης" αρμοδιοτήτων, αλλά όχι στα επίπεδα του 1975"
"Η θέση του κ. Μητσοτάκη είναι ότι στην παρούσα φάση η Ελλάδα δεν χρειάζεται και άλλη πολυπλοκότητα στο πολιτικό μας σύστημα και άλλη δυσκολία στη λήψη αποφάσεων", τονίζει από την πλευρά του ο εκπρόσωπος της ΝΔ, Γιώργος Κουμουτσάκος, ενώ ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος, Νίκος Δένδιας έχει δηλώσει πως "η έμμεση εκλογή έχει βοηθήσει να μην χαρακτηρίζεται ο Πρόεδρος και να έχει και μια ευχέρεια κινήσεων".
Από την άλλη πλευρά υπέρ της απευθείας εκλογής τάχθηκε προ ημερών η συντονίστρια Εξωτερικών και Άμυνας, Ντόρα Μπακογιαννη, όπως και ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας. Υποστήριξε μάλιστα πώς θα είναι μεγάλο λάθος για τη ΝΔ να μην συμπεριλάβει στις προτάσεις της την απευθείας εκλογή, υπενθυμίζοντας πως ο ίδιος είχε παρουσιάσει ολοκληρωμένη πρόταση ως υποψήφιος Πρόεδρος της ΝΔ.
Ο επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος επανέφερε πρόσφατα μέσω άρθρου στην "Καθημερινή" την πρόταση που διατυπώνει από το 2011 για εκλογή από τον λαό υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων πως "η κρισιμότητα των περιστάσεων απαιτεί ισχυρό πολιτειακό παράγοντα, τον ΠτΔ, να εκλέγεται απευθείας από τον λαό, με αυξημένες αρμοδιότητες, κατ'' ελάχιστον από αυτές του Συντάγματος 1975".
Υπέρ της απευθείας εκλογής έχει ταχθεί παλαιότερα και ο επίτιμος Πρόεδρος της ΝΔ, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Η πρόταση της ΝΔ τον Δεκέμβριο 2014
Προκειμένου να επιτευχθεί η αποσύνδεση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τις πρόωρες εκλογές, η ΚΟ της ΝΔ είχε κάνει αναφορά στην πρόταση συνταγματικής αναθεώρησης, που είχε παρουσιάσει επίσημα τον Δεκέμβριο του 2014, και σε συνθετική λύση απευθείας εκλογής σε περίπτωση που η Βουλή αδυνατούσε μετά την προβλεπόμενη διαδικασία να εκλέξει Πρόεδρο.
Σύμφωνα με αυτήν εάν κατά τις ψηφοφορίες δεν συγκεντρωνόταν ο απαιτούμενος αριθμός των 200 καιι 180 ψήφων θα προβλεπόταν διαδικασία απευθείας εκλογής από τον λαό, αλλά με υποψήφιους "αποκλειστικά και μόνο αυτούς που είχαν μετάσχει στην αγόνως εξελιχθείσα εκλογική διαδικασία".
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο κινείται και η πρόταση που διατύπωσε σε άρθρο του ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης, λέγοντας ότι με απευθείας εκλογή "θα έχουμε ένα διπολικό σύστημα της εκτελεστικής εξουσίας".
