Η εβδομάδα της Διακαινησίμου -ήτοι, αυτή που ξεκινά αμέσως μετά το Πάσχα- είναι καθοριστική για τις επόμενες, πολλές εβδομάδες. Οπως ήδη έγραψε ο «Φ», θα είναι η εβδομάδα της προετοιμασίας και των αποφάσεων για το τι μέλλει γενέσθαι μετά τις 27 Απριλίου, όταν τυπικά λήγει η παράταση των περιορισμών στην κυκλοφορία. Από το Μαξίμου έχουν ήδη ζητηθεί σημειώματα και προτάσεις από όλα τα υπουργεία για τη σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα, αλλά ασφαλώς καθοριστικό ρόλο θα παίξουν οι εισηγήσεις των ειδικών. Οι οποίες εξαρτώνται άμεσα από την εξέλιξη της επιδημιολογικής καμπύλης και τη συνέχιση της μείωσης των νέων κρουσμάτων, των διασωληνωμένων και των θανάτων που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες.
Στο τηλεοπτικό του μήνυμα το βράδυ της Μεγάλης Δευτέρας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε ανοιχτά στην προοπτική της «απελευθέρωσης» με διττό στόχο: Αφενός, να δώσει προοπτική στους πολίτες που, όπως είναι πλέον λογικό, παρουσιάζουν σημάδια κόπωσης. Αφετέρου, για να επισημάνει ακριβώς την ανάγκη αυστηρής τήρησης των περιοριστικών μέτρων τις ημέρες του Πάσχα, ούτως ώστε ν’ αποφευχθεί ένα πισωγύρισμα με τον ιό και η επιδημιολογική καμπύλη ν’ ακολουθήσει αντίστροφη πορεία. Εδωσε, ωστόσο, ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομία και κυρίως στην επόμενη μέρα της πανδημίας, μιλώντας με παρρησία για όσα δύσκολα έρχονται.
Τα «μοντέλα» που εξετάζονται
Το τελευταίο αποτελεί τη λεπτή γραμμή πάνω στην οποία ισορροπούν οι κρίσιμες αποφάσεις που έρχονται. Από τη μία πλευρά βρίσκεται η διαφύλαξη της δημόσιας υγείας και της ανθρώπινης ζωής και από την άλλη η οικονομική δραστηριότητα, για την οποία δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια να παραμένει παγωμένη. Το δρόμο έδειξαν, άλλωστε, χώρες που ούτως ή άλλως χτυπήθηκαν σκληρά από την πανδημία, όπως η Ιταλία και η Ισπανία.
Πάντως, το μοντέλο που φαίνεται πως θ’ ακολουθήσει η Ελλάδα για την «απελευθέρωση» από την καραντίνα πλησιάζει περισσότερο σ’ αυτό της Αυστρίας και της Δανίας, όπου η διασπορά του ιού ήταν σαφώς μικρότερη σε σχέση με την Ιταλία και την Ισπανία και η κατάσταση ελεγχόμενη. Επίσης, έχουν μελετηθεί μοντέλα που εφαρμόστηκαν σε ασιατικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας και της Νότιας Κορέας. Σημειώνεται ότι ο σχεδιασμός του Μαξίμου προβλέπει την ανακοίνωση του χρονοδιαγράμματος άρσης των μέτρων πιθανότατα με νέο τηλεοπτικό μήνυμα του πρωθυπουργού την ερχόμενη εβδομάδα.
Τι σημαίνουν όλα αυτά λοιπόν πρακτικά; Κατ’ αρχάς, βασικός και απαράβατος όρος για να τεθεί σ’ εφαρμογή το σχέδιο απεγκλωβισμού είναι η εξέλιξη της επιδημιολογικής καμπύλης να μην παρουσιάσει αντιστροφή έως τις 27 Απριλίου. Οι ειδικοί δηλώνουν πλέον ανοιχτά αισιόδοξοι -αν και προειδοποιούν πως δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός ώς την ύστατη στιγμή-, αλλά τούτο διόλου σημαίνει πως οι περιορισμοί στην κυκλοφορία θα χαλαρώσουν αυτομάτως στις 27 Απριλίου.
Δοκιμαστική φάση χωρίς σχολεία
Ετσι, θεωρείται δεδομένο πως θα παραταθούν για δύο εβδομάδες και προς αυτή την κατεύθυνση δείχνουν ήδη οι αποφάσεις για παράταση της αναστολής λειτουργίας των σχολείων έως τις 10 Μαΐου. Το ενδεχόμενο να υπάρξουν προσθαφαιρέσεις όσον αφορά τις αιτιολογίες μετακινήσεων (σ.σ.: τους κωδικούς SMS στο 13033) είναι πάντοτε ανοιχτό, ενώ η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη διατήρηση των περιορισμών στην κυκλοφορία για τους ηλικιωμένους και τις ευπαθείς ομάδες για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, βάσει των οδηγιών των ειδικών και των αντίστοιχων παραδειγμάτων στην Ευρώπη. Θα παραμείνουν, επίσης, ιδιαίτερα στην πρώιμη περίοδο άρσης των περιορισμών οι απαγορεύσεις συνάθροισης σε πάρκα, πλατείες, παραλίες κ.λπ.
Τούτη η φάση θα είναι ολίγον τι δοκιμαστική, με την έννοια πως εάν διαπιστωθεί νέα έξαρση του ιού, τότε οι περιορισμοί ή ακόμη και η καραντίνα θα επιστρέψουν - τουλάχιστον σε συγκεκριμένες γεωγραφικές ζώνες και όχι απαραίτητα στην επικράτεια. Κατά τον ίδιο τρόπο, η άρση των όποιων περιοριστικών μέτρων μπορεί σε πρώτη φάση να μην είναι οριζόντια για όλη την επικράτεια, αλλά να αφορά συγκεκριμένες περιοχές. Επίσης, η πρόβλεψη του οικονομικού επιτελείου να καλύψει τα μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και εργαζομένων έως και την περίοδο του Ιουνίου μαρτυρά την πρόθεση το σχέδιο «απεγκλωβισμού» να εξελιχθεί σταδιακά και να μην ολοκληρωθεί νωρίτερα.
Βιοτεχνίες, εμπορικά και καταστήματα εστίασης
Σε κάθε περίπτωση, κομβικής σημασίας θεωρείται για την οικονομία η επανεκκίνηση της παραγωγικής δραστηριότητας. Ετσι, σχεδόν ταυτόχρονα με την άρση των περιορισμών στην κυκλοφορία, δηλαδή στο πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, αναμένεται ν’ ανοίξουν τα μικρά εμπορικά καταστήματα, οι βιοτεχνίες και στη συνέχεια εστιατόρια, καφετέριες, μπαρ και κέντρα διασκέδασης. Σε όλες τις περιπτώσεις, όμως, θα ισχύουν αυστηροί κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης προς αποφυγή συναθροίσεων, ενώ ειδικά για τα καταστήματα εστίασης εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο να υπάρχουν τραπεζοκαθίσματα μόνο σε εξωτερικό χώρο και αυτά τοποθετημένα σε αποστάσεις ασφαλείας μεταξύ τους.
Κατά τον ίδιο τρόπο θα προβλέπονται μέτρα υγιεινής και ασφάλειας σε όλους τους χώρους εργασίας (π.χ. λειτουργία σε κυλιόμενες βάρδιες με μικρότερο αριθμό προσωπικού σε κάθε μία εξ αυτών, μεγαλύτερες αποστάσεις μεταξύ των γραφείων), ενώ η εξ αποστάσεως εργασία αναμένεται να κερδίσει όλο και πιο πολύ έδαφος και σε κάποιες περιπτώσεις θα αποτελεί εφεξής κανόνα και όχι εξαίρεση. Αντίστοιχα, εξετάζεται το ενδεχόμενο η χρήση μάσκας να είναι υποχρεωτική για ένα χρονικό διάστημα σε χώρους εργασίας και συγχρωτισμού (π.χ. κομμωτήρια και κέντρα αισθητικής) ή ακόμη και στα μέσα μεταφοράς. Οι κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης και οι περιορισμοί για την αποφυγή συγχρωτισμού θα συνεχίσουν, εξάλλου, να ισχύουν στα σουπερμάρκετ, ενώ θα εφαρμοστούν και στα εμπορικά κέντρα, πολυκαταστήματα, γυμναστήρια, θέατρα, κινηματογράφους, παιδότοπους, χώρους άθλησης, γήπεδα κ.λπ. που θα ανοίξουν σε επόμενη φάση - πιθανότατα έως το τέλος Μαΐου με αρχές Ιουνίου. Σημειώνεται ότι η Ιερά Σύνοδος έχει αποφασίσει να εορταστεί τυπικά η Ανάσταση με ανοιχτές εκκλησίες στην απόδοση της εορτής του Πάσχα, δηλαδή στις 26 Μαΐου. Οπερ σημαίνει ότι έως τότε υπολογίζεται ότι θα έχει επέλθει σε μεγάλο βαθμό η «απελευθέρωση» από την καραντίνα των τελευταίων εβδομάδων.
Δημόσιες υπηρεσίες και Δικαιοσύνη
Σχεδόν ταυτόχρονα είναι που θα επιστρέψουν στην κανονική λειτουργία τους -πάντοτε τηρουμένων των κανόνων υγιεινής και πρόληψης- όλες οι δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των δικαστηρίων. Ειδικά για τον χώρο της Δικαιοσύνης, αρχικά αναμένεται να λειτουργήσουν υποθηκοφυλακεία και υπηρεσίες στα Ειρηνοδικεία και Πρωτοδικεία, ούτως ώστε να διευκολυνθεί η οικονομική δραστηριότητα (συστάσεις εταιρειών, τροποποιήσεις καταστατικών, αγοραπωλησίες ακινήτων κ.λπ.). Πρόθεση του αρμόδιου υπουργείου είναι να παραταθεί το δικαστικό έτος, ωστόσο αντιδράσεις προς τούτο υπάρχουν από τους δικαστές.
Σε ό,τι αφορά τα σχολεία, με τον έως σήμερα προγραμματισμό, βρίσκονται τελευταία στη σειρά προς επαναλειτουργία. Μάλιστα, δεν έχει εγκαταλειφθεί το σενάριο της πρόωρης ολοκλήρωσης της σχολικής χρονιάς και της απευθείας διεξαγωγής των πανελλαδικών εξετάσεων, αν και προκρίνεται μάλλον ένα σενάριο σταδιακής επαναλειτουργίας των εκπαιδευτικών βαθμίδων, με πρώτη την Γ’ Λυκείου για την προετοιμασία των πανελλαδικών εξετάσεων, ενώ είναι πιθανό στις άλλες βαθμίδες η χρονιά να παραταθεί έως τις αρχές Ιουλίου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο απομακρύνεται το σενάριο διεξαγωγής των πανελλαδικών τον Σεπτέμβριο και η πιθανότερη ημερομηνία τοποθετείται στα τέλη Ιουνίου. Το βέβαιο είναι πως θα ισχύσουν συγκεκριμένα μέτρα: λιγότερα άτομα σε κάθε τάξη, μεγαλύτερες αποστάσεις μεταξύ των υποψηφίων κ.ά.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Παρασκευής 17 Μαρτίου
