Όσο πλησιάζει η μέρα της «αλάνθαστης» δημοσκόπησης στην κάλπη των εκλογών τόσο περισσότερο οι ηγεσίες και τα κομματικά επιτελεία στρέφουν την προσοχή τους στις τελευταίες στήλες των απαντήσεων που δίνουν οι ψηφοφόροι: «Αναποφάσιστοι», «Άκυρο», «Λευκό», «ΔΓ/ΔΑ», «Αποχή». Όσο τα ποσοστά αυτών των απαντήσεων αυξάνονται τόσο περισσότερο συνειδητοποιούν όλοι ότι απομακρύνονται από τον εκλογικό τους στόχο και μεγαλώνει η ανασφάλεια για την επόμενη μέρα σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο.
Οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών του 2022 συνέβαλαν σημαντικά στον κλονισμό της εμπιστοσύνης των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα. Η αποκάλυψη των τηλεφωνικών επισυνδέσεων, είτε από την ΕΥΠ είτε από τα εισαγόμενα παράνομα λογισμικά, και κυρίως η τοξική κομματική αντιπαράθεση που ξέσπασε με αφορμή ένα τόσο ευαίσθητο για τη λειτουργία της δημοκρατίας ζήτημα, πόλωσε ακόμα περισσότερο την προεκλογική ατμόσφαιρα. Σε αυτό συνέβαλαν η αποκάλυψη του Quatargate που συγκλόνισε την Ευρώπη καθώς και οι χειρισμοί που έγιναν στη χώρα μας για την αποσόβηση των κομματικών ευθυνών.
Οι συνέπειες της απογοήτευσης του εκλογικού σώματος εκφράστηκαν άμεσα και στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Έδειξαν ενίσχυση των, ήδη αυξημένων τα τελευταία χρόνια, τάσεων προς την αποχή και την ψήφο διαμαρτυρίας μέσω του λευκού και του άκυρου. Αλλά και προς τα λεγόμενα αντισυστημικά Αριστερά και Ακροδεξιά κόμματα τα οποία ψαρεύουν στα θολά νερά της αγανάκτησης και του λαϊκισμού. Την ίδια στιγμή εμφανίστηκε μετακίνηση προς τη γκρίζα ζώνη των «αναποφάσιστων», των πολιτών δηλαδή οι οποίοι ανησυχούν για τη διαμόρφωση του προεκλογικού τοπίου με βάση τις τοποθετήσεις των πολιτικών αρχηγών.
Στη ζώνη αυτή φαίνεται να κινείται πλέον το 12-13% των ψηφοφόρων, από τις τελικές επιλογές των οποίων θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό η υλοποίηση των στόχων είτε πρόκειται για την αυτοδυναμία είτε για τις μετεκλογικές συνεργασίες. Η δήλωση του πρωθυπουργού ότι αποκλείει οποιαδήποτε μετεκλογική συζήτηση της ΝΔ με την «Ελληνική λύση» του Κυριάκου Βελόπουλου - το 5% των αναποφάσιστων ταλαντεύεται ανάμεσα στα δύο κόμματα - δείχνει την επιμονή του να κυριαρχήσει στον χώρο του κέντρου. Την ίδια στιγμή, ο Αλέξης Τσίπρας έχει προαναγγείλει την επιθυμία του για συνεργασία με το «Μέρα 25» του Γιάνη Βαρουφάκη - το 9% των αναποφάσιστων κινούνται ανάμεσα στα δύο κόμματα - στον οποίο είχε χρεώσει την αντιμνημονιακή του αυταπάτη φανερώνοντας έτσι την απόφασή του για επιστροφή στις μέρες του ‘15.
Το πιο δύσκολο έργο στο θέμα αυτό έχει μπροστά της η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ που εμφανίζεται να συνδιεκδικεί το 25% περίπου της γκρίζας ζώνης με τη ΝΔ και το 15% με τον ΣΥΡΙΖΑ. Διεκδικεί επομένως συνολικά το 40% των «αναποφάσιστων» που σημαίνει το 5% του εκλογικού σώματος, δηλαδή το μισό ποσοστό από αυτό που του δίνουν οι δημοσκοπήσεις στην πρόθεση ψήφου, μετά τις τελευταίες εξελίξεις. Το κριτήριο με το οποίο θα κινηθεί η νέα ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ στη μάχη της γκρίζας ζώνης δεν μπορεί παρά να είναι καθαρά πολιτικό και να αποτυπώνει το σχέδιό της για την επόμενη μέρα.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης γνωρίζει ότι δεν είναι δυνατόν να διεκδικήσει ταυτόχρονα την επιστροφή των διαρροών του ΠΑΣΟΚ προς τον ΣΥΡΙΖΑ και την κυριαρχία του κόμματός του στον χώρο του πολιτικού κέντρου. Ξέρει καλά ότι οι «πολιτικοί μετανάστες» στην «πρώτη φορά Αριστερά» έχουν πλήρως ενσωματωθεί σε αυτήν και ότι η επιστροφή τους δεν είναι θέμα σοσιαλδημοκρατικής ιδεολογίας - αν ήταν έτσι δεν θα είχαν μετακομίσει ποτέ στον ΣΥΡΙΖΑ - αλλά καθαρά υπόθεση εξουσίας.
Ξέρει επίσης ότι ο κεντρώος χώρος, στη σύγχρονη πολιτική ιστορία, συμπαρατάχθηκε και έδωσε επανειλημμένα τη νίκη στη δημοκρατική παράταξη με μοναδική απαίτηση την εγγύηση για πολιτική σταθερότητα που θα εξασφαλίζει την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και τον σεβασμό των αρχών της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Στο ερώτημα για το τι θα κάνουν την επόμενη μέρα, οι πολιτικοί αρχηγοί συνηθίζουν να απαντούν ότι αυτό θα εξαρτηθεί από τη λαϊκή ετυμηγορία. Το σίγουρο είναι ότι η λαϊκή ετυμηγορία θα λάβει σοβαρά υπ’ όψη της τις πολιτικές εξαγγελίες της προηγούμενης μέρας.
