Έχουν περάσει είκοσι ολόκληρες μέρες από την οριστική κατάρρευση των εκλογικών ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές και δεν έχουμε ακούσει κουβέντα γύρω από βασικά ερωτήματα με υπαρξιακό χαρακτήρα. Τι έφταιξε για τις βαριές ήττες του 2019 και του 2023; Σε ποιες κοινωνικές ομάδες απευθύνεται; Ποιο οικονομικό μοντέλο προκρίνει;
Κι όμως, ένα κόμμα που ενώ βρίσκεται στην αντιπολίτευση χάνει 13,70%, δηλαδή το 43,45% των δυνάμεών του, αντί να δείξει αντανακλαστικά, να επιχειρήσει, έστω σε δεύτερο χρόνο, να δώσει κάποιες απαντήσεις, εντούτοις επί είκοσι μέρες συζητά αποκλειστικά τα περί διαδικασιών.
Ακόμη και η Κεντρική Επιτροπή που συνεδριάζει σήμερα και αύριο, θα ασχοληθεί με τον οδικό χάρτη και τη διαδικασία για την αρχηγία, για την οποία ακούγεται ότι θα είναι επίσης υποψήφιοι οι Νίκος Παππάς και Παύλος Πολάκης, και όχι με τα μεγάλα ερωτήματα που έχουν θεμελιώδη και υπαρξιακή αξία για τη συνέχεια του ΣΥΡΙΖΑ.
Τον εγκατέλειψαν περίπου 850.000 πολίτες σε σχέση με το 2019 και τα στελέχη του στα πάνελ λένε τα ίδια περίπου με πριν τις εκλογές, άντε κάποιοι με πιο μαζεμένο τρόπο. Ούτε γίναμε σοφότεροι από τις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, ούτε από τις διακηρύξεις των δύο πρώτων υποψηφίων για το προεδρικό χρίσμα. Η κα Έφη Αχτσιόγλου έκανε μια νεφελώδη δήλωση, όπου στο δίλημμα είτε προς το Κέντρο, είτε προς τα αριστερά «αποσαφήνισε» ότι είναι με το δίκιο! Δε λέει τίποτα απολύτως ιδεολογικά, πολιτικά και προγραμματικά ως δήλωση.
Από την άλλη ο κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος ισχυρίστηκε χθες ότι μετά από μια τόσο μεγάλη ήττα χρειάζεται αναστοχασμός και στάθηκε στην ανάγκη για «συνέχεια και τομή». Για όσους θυμούνται παλαιότερες διεργασίες στον χώρο της Αριστεράς, μας έφερε στην μνήμη το «τομή μέσα στη συνέχεια» και την ανάγκη για «ποιοτική στροφή» με την οποία πορεύτηκε το Κ.Κ.Ε μέχρι και τη διάσπαση του 1991. Έχουν αξία ωστόσο και άλλες διαπιστώσεις. «Ίσως δεν πιάσαμε την ψυχολογία των πολιτών που ήθελαν σταθερότητα», δήλωσε ο Ε. Τσακαλώτος. Ίσως;
Ενώ επέμεινε ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να παραμείνει ένα κομμάτι της Αριστεράς», ότι «θέλουμε να απευθυνθούμε σε πολύ κόσμο. Πρέπει να εξηγήσουμε τις αξίες μας, τις θέσεις μας, τις προτάσεις μας». Δηλαδή, οι θέσεις και οι προτάσεις ενός κόμματος που έχασε με είκοσι μονάδες διαφορά σε δύο πρόσφατες απανωτές εκλογικές διαδικασίες ήταν και παραμένουν σωστές, και το μόνο πρόβλημα είναι ότι δεν εξηγήθηκαν αρκούντως αναλυτικά στην κοινωνία;
Είναι προφανές ότι και οι δύο υποψήφιοι πορεύονται με την ψευδαίσθηση πως ακροβατώντας ιδεολογικά και πολιτικά, μη αρθρώνοντας ένα διαφοροποιημένο πολιτικό λόγο, μη εκπέμποντας ένα σαφές νέο μήνυμα, μπορεί να σταθεί ο ΣΥΡΙΖΑ ή ακόμη και να επανέλθει. Ουσιαστικά τα όσα συμβαίνουν και συζητώνται αυτές τις μέρες στον ΣΥΡΙΖΑ αποτελούν απόδειξη της ολοένα και μεγαλύτερης απόσπασης που τον χωρίζει από τη νέα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα. Της υπαρξιακής, ταυτοτικής κρίσης που περνάει ως χώρος. Σαν εικόνες από την αλησμόνητη ταινία «Ένας Προφήτης μα τι Προφήτης» των Μόντυ Πάιθονς, όπου μια σέχτα συζητάει, μέσα από διαφωνίες, πότε θα ξεκινήσει η επανάσταση, όταν έξω όχι μόνο έχει ξεκινήσει η εξέγερση, αλλά και έχει ήδη κατασταλεί.
Συνεχίζει μ' άλλα λόγια, όπως ακριβώς και το 2019, να μην κατανοεί και να μην ερμηνεύει την πραγματικότητα, να μην μπορεί να προχωρήσει σε μια βαθιά επανίδρυση, να συνεχίζει με μια από τα ίδια. Ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατούσαν να προχωρήσουν σε αλλαγές, ακόμα και όταν οι δημοσκοπήσεις έδειχναν επί τέσσερα χρόνια ότι μόλις το 13%-15% συμφωνούν με την αντιπολιτευτική γραμμή τους.
Η αίσθηση που δημιουργείται μέχρι τώρα είναι ότι και οι δύο έως τώρα υποψήφιοι πρόεδροι – οι οποίοι δεν διαθέτουν την ισχύ του Τσίπρα – συνεχίζουν να πιστεύουν ότι με αλλαγές στο στυλ, ίσως και στα πρόσωπα, μπορούν να επανεκκινήσουν το κόμμα. Γρήγορα θα καταλάβουν ότι αυταπατώνται.
Ο ΣΥΡΙΖΑ συλλογικά πρέπει να απαντήσει ως προς το τι έφταιξε για τις βαριές ήττες του 2019 και του 2023. Να δώσει δείγματα ότι κατανοεί τα λάθη του και να τα διορθώσει. Να εκπέμψει ένα νέο μήνυμα και να επαναδιατυπώσει βασικές πολιτικές και προγραμματικές του θέσεις. Μέχρι σήμερα φαίνεται ότι δεν μπορεί.
Οι υποψήφιοι πρόεδροί του τοποθετούνται σχεδόν απολίτικα απέναντι στις προκλήσεις, φοβούμενοι να θέσουν ακόμα και τα πιο αυτονόητα των ερωτημάτων. Απέναντί τους, δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ τους χτυπούν, βαφτίζοντας την μεν Αχτσιόγλου «παιδί της διαπλοκής» ή «νέα Δαμανάκη του 3%», τον δε, Τσακαλώτο «φοροεισπράκτορα». Στη Βουλή ο κ. Σωκράτης Φάμελλος, ξεκίνησε την ομιλία του υπερασπιζόμενος το …δημοψήφισμα του 2015. Δεν τα λες και δείγματα συγκροτημένης προσπάθειας ανασυγκρότησης ενός κόμματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα περάσει δύσκολες ώρες. Όσο δε, κλείνει τα μάτια στο μέγεθος της κρίσης, αυτές θα είναι όλο και πιο δύσκολες.
* Ο Ζαχαρίας Ζούπης είναι Διευθυντής Ερευνών της Opinion Poll
