Είναι αφελείς οι κατηγορίες Αμερικανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων μετά την απόφαση των Ρώσων να διακόψουν την ροή του φυσικού αερίου μέσω του αγωγού North stream 1. Το «σοβαρό» τους επιχείρημα είναι ότι οι κυρώσεις που επέβαλαν στην Ρωσία δεν εμποδίζουν τη λειτουργία της κύριας οδού εφοδιασμού προς την Ευρώπη. «Η Ρωσία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο και επιλέγει να κλείσει τον αγωγό», δήλωσε χθες αξιωματούχος των ΗΠΑ.
Μένεις έκπληκτος από την απλοϊκότητα της κατηγορίας. Δεν επιδιδόμαστε σε ηθική αξιολόγηση. Σαφώς, κακώς η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία. Καλώς ή κακώς Ευρώπη και ΗΠΑ αποφάσισαν τον οικονομικό στραγγαλισμό της. Της έκλεισαν έως και τον «διακόπτη» του swift. Πόλεμο κάνουν. Δεν το περίμεναν ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιούσε με την σειρά της το απόλυτο όπλο που διαθέτει έναντι της Ευρώπης, αυτό που η ίδια η Ευρώπη (η Γερμανία ουσιαστικά) της επέτρεψε να έχει;
Όχι, δεν το περίμεναν! Αρχικά δεν περίμεναν καν τον πόλεμο. Στην επαναπαυμένη καταναλωτική Ευρώπη ο πόλεμος ήταν κάτι μακρινό και αδιανόητο. Κάτι τραγικό μεν που συμβαίνει όμως εκτός των ορίων της. Στην εσαεί ταραγμένη τριτοκοσμική επικράτεια. Και φυσικά με μια αίσθηση ανωτερότητας, νόμιζαν ότι θα επιβάλουν τις όποιες κυρώσεις στην Ρωσία και ένας πολεμικός αρχηγός όπως ο Πούτιν, που είχε δώσει διαπιστευτήρια στη Γεωργία, για Αμπχαζία, την φρικιαστική ισοπέδωση του Γκρόζνυ, την Συρία, κ.α., θα καθόταν απαθής να τα υποστεί!
Και αφού άρχισε ο πόλεμος στην Ουκρανία η Ευρώπη πιάστηκε εξ απηνής αρχές φθινοπώρου, την κατάλληλη εποχή που ο Πούτιν άρχισε να κόβει το αέριο. Και τα μέτρα που αποφασίζονται ως απάντηση ακούγεται ότι είναι η μείωση της ελάχιστης θερμοκρασίας γραφείου στους 19 βαθμούς Κελσίου, η απαγόρευση του περισσότερου εξωτερικού φωτισμού για κτίρια και μνημεία, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ θα σβήνουν τις φωτεινές επιγραφές των καταστημάτων μετά το κλείσιμο, οι χώροι λιανικής πώλησης θα μειώσουν τον φωτισμό κατά 30% και θα μειώσουν τη θερμοκρασία στους 17°C κατά τις ώρες αιχμής των αγορών, η ενδεχόμενη παύση λειτουργίας ενεργοβόρων εργοστασίων, ο εξαναγκασμός βιομηχανικών μονάδων που καίνε αέριο να στραφούν σε πετρέλαιο, οι χαμηλότερες ταχύτητες στα αυτοκίνητα, η καθυστέρηση χριστουγεννιάτικων φωτισμών κλπ.
Θετικά όσα αποβλέπουν στην αυτοσυγκράτηση των πολιτών, αρνητικά όσα θα επιβραδύνουν την παραγωγή και κατανάλωση. Μετά την περιπέτεια του κόβιντ που δοκίμασε τις οικονομίες, θα μπούμε σε ένα νέο κατηφορικό κύκλο.
Έτσι ασχέτως αν κάποιες χώρες δεν είναι τόσο εξαρτημένες από το ρωσικό αέριο, θα υποστούν τις ίδιες θυσίες για το συλλογικό συμφέρον. Κάτι που δεν συνέβαινε όταν εμείς πληρώναμε πρόστιμο για την παραγωγή λιγνίτη, ενώ π.χ. η Γερμανία απολάμβανε το φτηνό ρωσικό αέριο. Ωστόσο, το μέτρο της ενιαίας αντιμετώπισης θα πλήξει οικονομίες που είναι ασθενέστερες και οι οποίες δεν έχουν τον ίδιο βαθμό εξάρτησης.
Ο Γιάννης Μιανιάτης, από τους γνώστες του θέματος της ενεργειακής παραγωγής, έχει δηλώσει «μας έλεγαν τρελούς και γραφικούς όταν σχεδιάζαμε τον East Med». Η ίδια η ΕΕ, με απόφαση της Γερμανίας υπονόμευε την εξόρυξη ευρωπαϊκών κοιτασμάτων, απολαμβάνοντας τη μερίδα του λέοντος στο ρωσικό αέριο. Οσο για την ΕΕ ολιγώρησε ήδη και από το καλοκαίρι του 21, αφήνοντας ελλειμματικές τις αποθήκες - σε σχέση με την πάγια ποσότητα που εισέρρεε τα προηγούμενα χρόνια , προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες του χειμώνα. Σε αυτή την κατάσταση μας βρίσκει ο φετινός χειμώνας.
Αυτό είναι το γενικό πλαίσιο και η τεχνική ανάλυσή του ανήκει στους ειδικούς. Ωστόσο, τα σύννεφα μαζεύονται στον ορίζοντα. Σύμφωνα με το βελγικό RTL η ενεργειακή κρίση θα κοστίσει σε μια μέση οικογένεια ανάμεσα σε 7.000 ως 10.000 ευρώ - προβλέψεις που τινάζουν στον αέρα οικογενειακούς και κρατικούς προϋπολογισμούς και θα επιτείνουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια, που με την σειρά της ενδεχομένως να προκαλέσει κοινωνικές αναστατώσεις.
Το Bloomberg με την σειρά του επισείει τον κίνδυνο πρώτες να πληγούν οι πιο αδύναμες αεροπορικές εταιρίες. Και όταν ένα έστω και μικρό τμήμα ενός κλάδου πλήττεται, οι επιπτώσεις είναι αλυσιδωτές και στους προμηθευτές του. Επιπροσθέτως ο οικονομολόγος Μπρουνό Κολμάν παραλλήλισε την κρίση που έρχεται με εκείνη του 2008, και σίγουρα «πιο σοβαρή από εκείνη της Covid- 19». Κατά τον ίδιο το 40% του πληθυσμού κινδυνεύει να πέσει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Αυτά είναι δυσοίωνες περιγραφές. Λύσεις δεν προτείνονται από πουθενά, πέραν της κρατικής παρέμβασης για μια… σοσιαλιστικότερη δημοσιονομική πολιτική. Μόνο στην Ελλάδα διαβάζουμε αναλύσεις για την ανάγκη να κατέβη ο λαός στο δρόμο. Και τον κατηγορούν γιατί δεν κατεβαίνει. Σαφώς σε όλη την Ευρώπη προβλέπεται ότι θα υπάρξουν αναστατώσεις και κινητοποιήσεις, αλλά το αίτημα ποιο θα είναι; Να απαγορεύσουν στον Πούτιν να μας κόψει το αέριο;
