Εργαλείο για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, για την προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο είναι πλέον προσβάσιμο σε κάθε πολίτη. Το Έργο και η Διαδικτυακή Πύλη του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου παρουσιάστηκαν σήμερα στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης.
Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο είναι ένα Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) για τη συστηματική καταγραφή, τεκμηρίωση, ψηφιοποίηση και διαχείριση αρχαιολογικών, διοικητικών και γεωχωρικών δεδομένων που αφορούν στην πολιτιστική κληρονομιά της επικράτειας και στην ακίνητη περιουσία του ΥΠΠΟΑ.
Σήμερα, περιλαμβάνει περισσότερα από 18.000 μνημεία, 3.800 αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικούς τόπους και 845 ζώνες προστασίας.
Μέσα από τον ψηφιακό αρχαιολογικό χάρτη της επικράτειας που είναι προσβάσιμος από τη διαδικτυακή Πύλη στη διεύθυνση https://www.arxaiologikoktimatologio.gov.gr/el, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλήσουν πλήρη και έγκυρη πληροφορία για τυχόν δεσμεύσεις και περιορισμούς που υφίστανται βάσει της κείμενης νομοθεσίας σε περιοχές ή ακίνητα.
Ειδικότερα, το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο λειτουργεί σε ένα περιβάλλον συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών. Αποτελείται από μια βάση δεδομένων (back end) και μια διαδικτυακή Πύλη (front end).
Η βάση δεδομένων περιλαμβάνει διοικητικά, επιστημονικά και γεωχωρικά δεδομένα, καθώς και τεκμήρια, όπως ΦΕΚ κηρύξεων, σαρωμένα διοικητικά έγγραφα, επιστημονικές αναφορές, φωτογραφίες και σχέδια και απευθύνεται κυρίως στις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και σε κρατικές υπηρεσίες εν γένει.
Η Πύλη αντλεί επιλεγμένα συνοπτικά στοιχεία από τη βάση δεδομένων και τα προβάλλει προς χρήση από το ευρύ κοινό. Η δομή του ΟΠΣ και της Πύλης είναι μνημειοκεντρική. Δηλαδή, η αναζήτηση πραγματοποιείται με βάση το μνημείο, τον αρχαιολογικό χώρο ή τον ιστορικό τόπο.
Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, επεσήμανε μεταξύ άλλων στον χαιρετισμό της: «Αποτελεί κοινό τόπο ότι οι εφαρμογές της ψηφιακής τεχνολογίας και του Διαδικτύου στον Πολιτισμό συνεισφέρουν δυναμικά στην ορθολογική, βιώσιμη και παραγωγική διαχείριση, ανάδειξη και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ παράλληλα δημιουργούν νέες δυνατότητες και ευκαιρίες πρόσβασης στα πολιτιστικά αγαθά, με τρόπους που δεν είναι εφικτοί από τα παραδοσιακά και συμβατικά μέσα.
Όσον αφορά στην πολιτιστική κληρονομιά, και υπό το πρίσμα ότι αυτή συνιστά τόσο πολιτισμικό αγαθό, όσο και αναπτυξιακό κοινωνικό κεφάλαιο και εθνική περιουσία, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού πριν από δέκα χρόνια έθεσε συστηματικά και αποφασιστικά στο επίκεντρο της στρατηγικής και των σχεδιασμών του την ενσωμάτωση και εμπέδωση των ψηφιακών τεχνολογιών στις επιστημονικές και διοικητικές διαδικασίες και πρακτικές προστασίας, διαχείρισης και ανάδειξής της.»
Η Λίνα Μενδώνη σημείωσε πως η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην επίτευξη των στόχων της κυβερνητικής πολιτικής, που αφορούν στην αναδιοργάνωση και στον εκσυγχρονισμό, στην ορθολογική διαχείριση των πόρων, στη λειτουργική διαφάνεια και στην αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη.
Επί πλέον, συνιστά βασική και αναγκαία προϋπόθεση, προκειμένου ο Τομέας του Πολιτισμού να συμβάλει με την υψηλή του δυναμική στη συνολική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, στην προσέλκυση επενδύσεων, στην αύξηση της παραγωγικότητας και των θέσεων εργασίας, και εν γένει στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Χώρας κατά την γεμάτη προκλήσεις περίοδο μετά την οικονομική και υγειονομική κρίση.
Όπως είπε, η πρώτη φάση του έργου κλείνει τυπικά, «ωστόσο αυτό σε καμία περίπτωση δεν τελειώνει εδώ. Αντιθέτως, τώρα εισέρχεται στο στάδιο της ωριμότητας και της παραγωγικής λειτουργίας, του συνεχούς εμπλουτισμού και της διεύρυνσης του περιεχομένου και των υπηρεσιών του. Ήδη σχεδιάζονται οι επεκτάσεις και οι συνέργειές του με τα σχεδιαζόμενα έργα συνολικού ψηφιακού μετασχηματισμού και απλοποίησης των διαδικασιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού υπό την επιτελική εποπτεία και το συντονισμό του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθώς και η οργανική του ενσωμάτωση στην κεντρική πύλη παροχής ψηφιακών υπηρεσιών του Δημοσίου gov.gr».
Στην εκδήλωση, που διοργανώθηκε από το Εθνικό Αρχείο Μνημείων και συντόνισε ο Γ.Γ. Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, παρευρέθηκαν ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης, ο Γ.Γ Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ του Υπουργείου Ανάπτυξης Δημήτρης Σκάλκος, ο Γ.Γ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης Λεωνίδας Χριστόπουλος, ο Γ.Γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Ευθύμιος Μπακογιάννης και ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιώργος Στασινός.
Σύμφωνα με όσα ακούστηκαν από την Ευγενία Γερούση, που χειρίστηκε το θέμα του κτηματολογίου τα τελευταία χρόνια και από τους άλλους ομιλητές, το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο για:
- Την ολοκληρωμένη εποπτεία και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς μόνον εάν γνωρίζεις τι έχεις μπορείς και να το προστατεύσεις.
- Τις επενδύσεις, διότι εντοπίζει στο χάρτη τα όρια των προστατευομένων περιοχών και παρέχει έγκυρη ενημέρωση στους ενδιαφερόμενους, επιχειρήσεις και πολίτες, για το εάν και πού ακριβώς μπορούν να προχωρήσουν σε ενέργειες και επεμβάσεις στο περιβάλλον μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων.
- Τη Δημόσια Διοίκηση, την Αυτοδιοίκηση και τους επαγγελματικούς φορείς, καθώς συγκεντρώνει με οργανωμένο τρόπο τη διοικητική, αρχαιολογική και γεωχωρική πληροφορία που αφορά στον χωρικό σχεδιασμό σε περιοχές όπου υφίστανται μνημεία.
- Την προστασία από καταπατήσεις, ορθολογική διαχείριση και αξιοποίηση της Δημόσιας περιουσίας.
- Την επιστημονική έρευνα γύρω από την ελληνική αρχαιολογία, αλλά και επίκαιρα ζητήματα όπως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά.
- Την εκπαίδευση, μέσα από την κατάλληλη αξιοποίηση του διαδραστικού περιβάλλοντος της εφαρμογής.
- Την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς, με τρόπο που αναδεικνύει τον εξαιρετικό πλούτο και τη διαχρονία του πολιτιστικού αποθέματος της Ελλάδας: από τους προϊστορικούς οικισμούς στα κλασικά ιερά, τους βυζαντινούς ναούς και τα ενετικά κάστρα στα οθωμανικά και εβραϊκά μνημεία, αλλά και τα νεότερα και σύγχρονα κτήρια.
- Την ενημέρωση των πολιτών για την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου τους.
Δεν απευθύνεται μόνο στις κρατικές υπηρεσίες ή στους επιστήμονες που έχουν ως αντικείμενο την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Απευθύνεται σε όλους εμάς, που κάποια στιγμή θα ενδιαφερθούμε να ενημερωθούμε έγκυρα και εύκολα είτε στο πλαίσιο της επαγγελματικής και οικονομικής μας δραστηριότητας είτε και για άλλους, ψυχαγωγικούς ή εκπαιδευτικούς, λόγους.
Για πρώτη φορά γίνονται εύκολα προσπελάσιμα από τον πολίτη με τη χρήση μιας φορητής συσκευής στοιχεία που στο παρελθόν γνώριζαν μόνον οι αρμόδιες υπηρεσίες και των οποίων η συλλογή απαιτούσε ειδικές γνώσεις, χρόνο, χρήμα και κόπο.
Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο αποτελεί ένα έργο τομή για την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος και συνάμα ένα σύγχρονο και απαραίτητο εργαλείο για τον ολοκληρωμένο χωρικό σχεδιασμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη, τα οποία είναι εξάλλου αλληλένδετα ζητήματα. Παράλληλα, συμβάλλει καθοριστικά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Δημόσιας Διοίκησης.
Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν η Ευγενία Γερούση, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων (ΔΕΑΜ), η Χριστίνα Ρωμάνου, αρχαιολόγος στο Τμήμα Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων και Αρχαιολογικού Κτηματολογίου, η Μαρία-Ξένη Γαρέζου, Προϊσταμένη Τμήματος Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων και Αρχαιολογικού Κτηματολογίου, ο Νίκος Συρρής, μηχανικής πληροφορικής στο ίδια τμήμα, οι οποίοι παρουσίασαν το έργο ως ψηφιακή υποδομή, τη διαδικτυακή πύλη και το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο ως εργαλείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
