Επιστολή προς τις αντιπροσωπείες των κρατών - μελών της UNESCO αποστέλλει η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη προκειμένου να τις ενημερώσει για την επιχειρούμενη από την Τουρκική κυβέρνηση αλλαγή του status της Αγίας Σοφίας, το οποίο αντιβαίνει στη συμφωνία του 1972 την οποία έχει υπογράψει και η Τουρκία.
“Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι σε καμία περίπτωση η Αγία Σοφία δεν πρέπει να απωλέσει τον οικουμενικό της χαρακτήρα και να μετατραπεί σε μουσουλμανικό τέμενος”, επισημαίνει η κ. Λίνα Μενδώνη.
Υπενθυμίζουμε ότι για την αλλαγή ή όχι status του μνημείου, συνεδριάζει στις 2 Ιουλίου το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας.
Ακολουθεί ολόκληρη η δήλωση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού:
“Με το διάταγμά του το 1934 ο Κεμάλ Ατατούρκ μετατρέπει την Αγία Σοφία σε μουσείο. Με τον τρόπο αυτό το μνημείο απαλλάσσεται από τους περιορισμούς που επιβάλλει η τέλεση θρησκευτικών λειτουργιών. Το μνημείο αποδίδεται στην ανθρωπότητα. Το 1985 η Αγία Σοφία -μαζί με άλλα μνημεία της Κωνσταντινουπόλεως- εντάσσεται στον Κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Η αλλαγή του status ενός τέτοιου μνημείου προϋποθέτει την απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO. Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει. Η Τουρκία έχει υπογράψει την Σύμβαση της UNESCO του 1972, άρα είναι υποχρεωμένη να τηρήσει την υπογραφή της.
Αυτό το οποίο επιδιώκεται σήμερα από την τουρκική κυβέρνηση και τον πρόεδρο Ερντογάν επαναφέρει και αναζωπυρώνει εθνικούς και θρησκευτικούς φανατισμούς. Επιδιώκεται η απομείωση της αξίας και της παγκόσμιας ακτινοβολίας του μνημείου. Ένα μνημείο οικουμενικής αξίας, όπως η Αγία Σοφία, εργαλειοποιείται για να εξυπηρετήσει εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες. Επιχειρείται η επιστροφή των συνθηκών του 15ου αιώνα στον 21ο.
Δεδομένου ότι η Διακυβερνητική Σύσκεψη της UNESCO έχει αναβληθεί εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, και δεν έχει προσδιοριστεί νέος χρόνος σύγκλισής της, είμαστε υποχρεωμένοι να ενημερώσουμε τις αντιπροσωπείες των κρατών-μελών της UNESCO ώστε να γίνει κατανοητό ότι σε καμία περίπτωση η Αγία Σοφία δεν πρέπει να απωλέσει τον οικουμενικό της χαρακτήρα και να μετατραπεί σε μουσουλμανικό τέμενος. Αυτό κάνουμε από σήμερα”.
Το υπουργείο Πολιτισμού έχει προβεί και σε άλλες ενέργειες προκειμένου να διατηρηθεί ο χαρακτήρας του μνημείου ως μουσείου. Η υπουργός Πολιτισμού ανήμερα της επετείου της Αλώσεως (29 Μαΐου) είχε κάνει την ακόλουθη δήλωση:
«Η Αγία Σοφία, μαζί με άλλα μνημεία της Κωνσταντινούπολης, περιλαμβάνεται από το 1985 στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Άρα, η Αγία Σοφία απολαμβάνει και χαίρει ισχυρής προστασίας ως μείζον πολιτιστικό αγαθό της ανθρωπότητας» τόνισε η κ. Μενδώνη.
«Το 1934 ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους Κεμάλ Ατατούρκ μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε μουσείο. Με τον τρόπο αυτό αναγνωρίστηκε ότι το συγκεκριμένο μνημείο ανήκει στην ανθρωπότητα, ενώ παράλληλα αναγνωρίστηκε η διαχρονική Ιστορία της Κωνσταντινούπολης και η πολυπολιτισμικότητά της. Στην ουσία απεδόθη ο προσήκων σεβασμός σ’ αυτό το οικουμενικό μνημείο» πρόσθεσε.
«Η σημερινή κίνηση του προέδρου Ερντογάν δείχνει μια βαθιά ισλαμική τάση η οποία συνδέεται με την εσωτερική πολιτική του, τη στιγμή που η Τουρκία ταλανίζεται από μεγάλα προβλήματα. Δεν μπορώ παρά να αποδοκιμάζω τη συγκεκριμένη κίνηση».
