Σε προεκλογική τροχιά βρίσκεται και επίσημα η χώρα, μετά την χθεσινή ανακοίνωση του Κυριάκου Μητσοτάκης ότι οι εκλογές θα γίνουν στις 21 Μαΐου.
«Η πρώτη κάλπη θα δείξει ποιος θα κυβερνήσει και η δεύτερη πώς θα κυβερνήσει, για αυτό και οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ποιον ψηφίζουν για πρωθυπουργό» δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, θεωρώντας δεδομένο ότι θα χρειαστούν και δεύτερες κάλπες. Τα κόμματα βρίσκονται ήδη σε θέση μάχης με την πολιτική αντιπαράθεση να κλιμακώνεται στο δρόμο προς τις εθνικές εκλογές.
Το σκεπτικό της επιλογής της 21ης Μαΐου
Στο ερώτημα «γιατί ο πρωθυπουργός επέλεξε την 21η Μαΐου» κυβερνητικά στελέχη ανέφεραν πως η συγκεκριμένη Κυριακή επελέγη για δύο λόγους:
• Πρώτον, γιατί αμέσως μετά ξεκινούν οι πανελλαδικές εξετάσεις και δεν έπρεπε σε καμία περίπτωση να διαταραχθεί αυτή η κορυφαία διαδικασία και,
• Δεύτερον, γιατί ελήφθησαν υπόψη οι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας. Στις 11 και 12 Ιουλίου θα διεξαχθεί στο Βίλνιους της Λιθουανίας η Σύνοδος Ηγετών του ΝΑΤΟ και σε αυτή η χώρα πρέπει να εκπροσωπηθεί από τον νεοεκλεγέντα πρωθυπουργό, καθώς εκτιμάται ότι μετά τις 2 Ιουλίου θα έχει αναλάβει η νέα κυβέρνηση και θα έχει πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή.
Το χρονοδιάγραμμα
Η Βουλή αναμένεται να διακόψει τις εργασίες της για Πάσχα τη Μεγάλη Τετάρτη, οπότε τις επόμενες ημέρες έρχονται στη Βουλή και τα τελευταία προς ψήφιση νομοσχέδια, χωρίς τροπολογίες της τελευταίας στιγμής όπως διαμηνύει το Μέγαρο Μαξίμου.
Ο πρωθυπουργός αναμένεται να μεταβεί στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας μετά την Κυριακή του Θωμά.
Θα ακολουθήσει η διάλυση της Βουλής, με Προεδρικό Διάταγμα στις 24 ή 28 Απριλίου, για να ξεκινήσει και επίσημα η προεκλογική περίοδος.
Ορίζεται επίσης υπηρεσιακός υπουργός Εσωτερικών και κυβερνητικός εκπρόσωπος μέχρι τις εκλογές.
Μετά την πρώτη κάλπη στις 21 Μαΐου θα μεσολαβήσει διάστημα ενός μήνα περίπου μέχρι τις δεύτερες εκλογές. Κι αυτό διότι θα πρέπει το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο κόμμα να λάβουν τις διερευνητικές εντολές σχηματισμού κυβέρνησης.
Συγκεκριμένα το σχετικό άρθρο του Συντάγματος αναφέρει:
«Aν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Kυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής. Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή».
Όπως αναφέρεται στον ιστότοπο της Βουλής: «Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Bουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Aν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Kυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής.
Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες.
Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή».
Οι δεύτερες εκλογές θα διεξαχθούν το αργότερο έως τις αρχές Ιουλίου και αυτή τη φορά θα υπάρχει λίστα βουλευτών. Για τη συγκεκριμένη διαδικασία οι ψηφοφόροι θα επιλέγουν μόνο το ψηφοδέλτιο του κόμματος που προτιμούν και δεν θα βάζουν σταυρό δίπλα στα ονόματα των υποψηφίων. Την επομένη της διεξαγωγής των εκλογών θα δοθεί εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό του πρώτου κόμματος. Αν έχει αυτοδυναμία θα ορκιστεί πρωθυπουργός και θα συγκροτήσει την κυβέρνησή του, διαφορετικά θα επιζητήσει σύμμαχο κόμμα.
Ποιοι έχουν δικαίωμα ψήφου
Δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι Έλληνες πολίτες που:
• Έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους (η 1η Ιανουαρίου θεωρείται ως ημερομηνία γέννησης όλων όσων γεννήθηκαν μέσα στο χρόνο).
• Είναι εγγεγραμμένοι σε εκλογικό κατάλογο δήμου της χώρας. Δεν έχουν στερηθεί το δικαίωμα του εκλέγειν.
Εκλογές 2023: Δείτε πού ψηφίζετε
Οι εκλογείς ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στο δήμο, στα δημοτολόγια του οποίου είναι εγγεγραμμένοι. Οι ετεροδημότες εκλογείς θα ψηφίσουν σε αμιγές ή μεικτό εκλογικό τμήμα ετεροδημοτών της έδρας του Νομού που διαμένουν. Όλοι οι εκλογείς μπορούν να ενημερώνονται για το εκλογικό τμήμα που θα ψηφίσουν, με την έκδοση και δημοσίευση της σχετικής απόφασης του οικείου Αντιπεριφερειάρχη το αργότερο δέκα (10) ημέρες μετά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, η οποία γνωστοποιείται στους δήμους του νομού.
Πώς ψηφίζουν και οι κάτοικοι εξωτερικού
Και οι Έλληνες και οι Ελληνίδες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό θα έχουν για πρώτη φορά το δικαίωμα να ψηφίσουν από τις χώρες διαμονής τους.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ηλεκτρονική αίτηση εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού που μπορεί να γίνει εύκολα και γρήγορα από έναν προσωπικό υπολογιστή με την χρήση του username και του κωδικού εισόδου του taxisnet με την είσοδό του στην εφαρμογή «apodimoi.gov.gr».
Στον οδηγό του υπουργείου Εσωτερικών για τους απόδημους αναφέρονται τα εξής βήματα:
Βήμα 1ο: Ο εκλογέας εισάγει στην εφαρμογή apodimoi.gov.gr τους αντίστοιχους κωδικούς της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), πιστοποιείται ως χρήστης και εισέρχεται στην εφαρμογή.
Βήμα 2ο: Aναζητεί την εγγραφή του στον βασικό εκλογικό κατάλογο και την επιλέγει, ώστε τα βασικά του στοιχεία να συμπληρωθούν αυτόματα στην αίτηση.
Βήμα 3ο: Kαταχωρίζει τη διεύθυνση μόνιμης κατοικίας του, τηλεφωνικούς αριθμούς επικοινωνίας και διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail). Επιλέγει χώρα και πόλη όπου επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα, από τις αντίστοιχες λίστες των συγκεκριμένων πεδίων.
Βήμα 4ο: Ο εκλογέας αναρτά ηλεκτρονικά αντίγραφα των δικαιολογητικών των προϋποθέσεων της παραγράφου 4 του άρθρου 4 του ν. 4648/2019, δηλαδή δημόσια έγγραφα διαμονής δύο (2) ετών στην ελληνική επικράτεια επιλέγοντας τον δημόσιο φορέα έκδοσης. Εναλλακτικά, ο εκλογέας επιλέγει την κατηγορία του δικαιολογητικού, συμπληρώνοντας τα στοιχεία που ζητούνται, και εξουσιοδοτεί το υπουργείο Εσωτερικών για την αυτεπάγγελτη αναζήτησή του.
Βήμα 5ο: Ο εκλογέας βεβαιώνει ότι τα στοιχεία της αίτησής του είναι αληθή, λαμβάνει γνώση ότι η αίτησή του υπέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης και επιλέγει την οριστική υποβολή της.
Οι εκλογές με απλή αναλογική
Με την απλή αναλογική οι έδρες που λαμβάνει κάθε κόμμα υπολογίζονται βάσει του ποσοστού που συγκεντρώνει στην επικράτεια. Για παράδειγμα, με την απλή αναλογική στην καθαρή μορφή της, αν ένα κόμμα στην Ελλάδα λάμβανε 30%, τότε θα έπαιρνε 90 έδρες – δηλαδή το 30% των 300 εδρών. Η βασική αρχή είναι ότι με την απλή αναλογική το πρώτο κόμμα -ή ένας συνασπισμός κομμάτων- θα πρέπει να πλησιάσει το 50% του συνόλου των έγκυρων ψήφων για να είναι σε θέση να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.
«Κυβέρνηση θα μπορεί να σχηματιστεί εάν τα κόμματα τα οποία την απαρτίζουν έχουν ένα ποσοστό το οποίο ξεκινάει από 45% αν περίπου 10% μείνει εκτός Βουλής. Και μπορεί να φτάσει μέχρι το 47%-48% εάν είναι μικρότερο το ποσοστό που θα μείνει εκτός Βουλής» γνωστοποίησε μιλώντας στην ΕΡΤ για την εκλογική αναμέτρηση, ο σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας Ευτύχης Βαρδουλάκης.
Πότε κλείνουν τα σχολεία
Οι εκλογές της 21ης Μαΐου θα επηρεάσουν τη λειτουργία των σχολείων, καθώς Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια θα πρέπει να κλείσουν για δύο ημέρες, προκειμένου οι αίθουσες να μετατραπούν σε εκλογικά κέντρα.
«Τα σχολεία θα είναι κλειστά λόγω των εκλογών στις 19 και 22 Μαΐου» είπε ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης μιλώντας την Τρίτη στην ΕΡΤ.
