Για πέμπτο εικοσιτετράωρο οι πυρκαγιές σε αρκετά μέτωπα μαίνονται ανεξέλεγκτες με μικρή ύφεση να έχει παρατηρηθεί κυρίως στην Αττική, αλλά τα προβλήματα να παραμένουν έντονα στην Εύβοια και το νέφος του καπνού να έχει φτάσει μέχρι την Κρήτη, καθώς οι άνεμοι άλλαξαν κατεύθυνση με αποτέλεσμα να αυξηθεί πολύ η διασπορά της καπνιάς.
Το Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών του Πανεπιστημίου Κρήτης κατέγραψε τις τελευταίες ώρες πολύ αυξημένες συγκεντρώσεις μονοξειδίου του άνθρακα, ενός τοξικότατου αερίου που δημιουργεί η ίδια η φωτιά καθώς και των μικροσωματιδίων της αιθάλης ή των μικροσωματιδίων του μαύρου άνθρακα (της καπνιάς), δηλαδή αυτά που διεισδύουν βαθιά στο κροσσωτό επιθήλιο των πνευμόνων και παγιδεύονται εκεί επί μακρόν προκαλώντας αθροιστικές βλάβες στο αναπνευστικό σύστημα.
Με τις συγκεντρώσεις για τα μικροσωματίδια PM 10 να ξεπερνάνε το όριο κινδύνου των 50 µg ανά κυβικό μέτρο, το μονοξείδιο του άνθρακα να είναι τουλάχιστον τέσσερις φορές υψηλότερο των συνηθισμένων τιμών και τις συγκέντρωσης των αιωρούμενων μικροσωματιδίων της αιθάλης να είναι έως 12 φορές υψηλότερες, είναι σαφές ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν πρόκειται να καθαρίσει γρήγορα. Την ίδια ώρα οι επιστήμονες από το αστεροσκοπείο Αθηνών προβλέπουν ότι ολόκληρος ο Αύγουστος λόγω των ιδιαζόντων καιρικών συνθηκών που αντιμετωπίζουμε θα είναι εφιαλτικός και προειδοποιούν ότι δεν έχουμε ακόμα τελειώσει με τις πυρκαγιές αυτοανάφλεξης.
Η παρουσία όλων αυτών των ρυπογόνων συστατικών στην ατμόσφαιρα που με τους ανέμους και την αλλαγή κατεύθυνσης τον άνεμο διασπείρονται παντού και μειώνεται ελαφρώς η συγκέντρωση τους αλλά δεν εξαφανίζονται από τον αέρα που αναπνέουμε στέλνει το μήνυμα πως το νέφος της αιθάλης ήρθε για να μείνει αρκετό καιρό στη ζωή μας και να προκαλέσει μακροπρόθεσμα επιβάρυνση της υγείας μας. Μεγαλύτερο κίνδυνο αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των αστικών περιοχών, που ούτως ή άλλως έχουν αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση και ειδικότερα όσοι ζουν στο λεκανοπέδιο Αττικής που έχασε πλέον και τον τελευταίο πνεύμονα πρασίνου.
Όπως εξηγούν οι ειδικοί της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, η πρώτη επιβάρυνση που δέχεται η υγεία των ασθενών με υποκείμενα νοσήματα αλλά και των υγιών ατόμων αφορά το αναπνευστικό σύστημα και σαφέστατα μεγαλύτερη ευπάθεια έχουν όσοι νοσούν από χρόνιες πνευμονοπάθειες όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, πνευμονική ίνωση και κυστική ίνωση. Επίσης, κινδυνεύουν οι ασθενείς με καρδιολογικά προβλήματα και τα άτομα με πνευμονική υπέρταση, καθώς η καρδιά και οι πνεύμονες αποτελούν «συγκοινωνούντα δοχεία» με αποτέλεσμα η πνευμονική επιβάρυνση-απορρύθμιση να οδηγεί γρήγορα σε καρδιολογική επιβάρυνση.
Στην κατηγορία των ατόμων υψηλού κινδύνου ανήκουν και όλοι οι ηλικιωμένοι καθώς οι πνεύμονες έχουν χάσει μέρος της αναπνευστικής τους ικανότητας -ειδικά στους καπνιστές- αλλά και όλα τα νήπια και τα παιδιά που λόγω χαμηλού ύψους αναπνέουν πολύ κοντύτερα στο έδαφος σε σχέση με ένα φυσιολογικό ενήλικα και στο ύψος που αναπνέουν οι συγκεντρώσεις των αιωρούμενων μικροσωματιδίων είναι υψηλότερες γιατί τα σωματίδια αυτά είναι βαρύτερα σε σχέση με τα άλλα συστατικά του αέρα και καθιζάνουν.
Τα άτομα που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού ακόμα και οι υγιείς άνθρωποι θα πρέπει να βάλουμε στη ρουτίνα μας μερικές νέες συμβουλές προστασίας για όσο διάστημα διαρκέσει αυτή η πρόσθετη ατμοσφαιρική επιβάρυνση για την οποία δεν υπάρχει ακόμα κάποια ξεκάθαρη πρόβλεψη αφού μπορεί να βρεθούμε αντιμέτωποι και με νέες εστίες φωτιάς.
Σαν πρώτη συμβουλή χρειαζόμαστε οπωσδήποτε μία μάσκα ενισχυμένης προστασίας για τις ώρες που βρισκόμαστε έξω και κινούμαστε ειδικά όταν οι συνθήκες άπνοιας και υψηλή ζέστης καθιστούν την ατμόσφαιρα πιο αποπνικτική. Αν δεν έχουμε τέτοια μάσκα φοράμε δυο χειρουργικές μάσκες όπως κάναμε κατά το 3ο κύμα της πανδημίας.
Η χρήση μάσκας στους εξωτερικούς χώρους συστήνεται για όσο καιρό διαρκέσουν αυτά τα φαινόμενα και για όσο καιρό παραμένει έντονο το νέφος της καπνιάς και οι μετρήσεις των εργαστηρίων περιβαντολλογικόν μελετών δίνουν αυξημένες συγκεντρώσεις των ρύπων στην ατμόσφαιρα.
Επίσης, ευπαθείς αλλά και υγιείς να αποφεύγουμε την έντονη σωματική δραστηριότητα έξω όταν η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική και οποιαδήποτε άσκηση μας αναγκάζει να παίρνουμε πιο γρήγορα αναπνοές.
Η δεύτερη συμβουλή που δίνουνε οι ειδικοί είναι να φροντίζουμε να αερίζουμε το σπίτι μας μόνο τις ώρες που οι συγκεντρώσεις των ατμοσφαιρικών ρύπων πέφτουν σε χαμηλά επίπεδα, διότι αν ανοίξουμε πόρτες και παράθυρα και μπαλκονόπορτες σε χρονική συγκυρία όπου η ατμοσφαιρική χτυπά κόκκινο, τότε τοξικά αέρια και μικροσωματίδια θα εισέλθουν στο σπίτι και μάλιστα θα εγκλωβιστούν για πολλές ώρες στους χώρους του σπιτιού, οπότε θα είναι πολύ χειρότερο για την επιβάρυνση του αναπνευστικού συστήματος.
Τις ημέρες με πολύ υψηλή ρύπανση καλό θα είναι να αποφεύγουμε τον αερισμό και να δουλεύουμε τα κλιματιστικά μηχανήματα με τη λειτουργία της ανακύκλωσης του αέρα. Επίσης, τις ημέρες με αποπνικτική ατμόσφαιρα συστήνουμε στα μικρά παιδιά να απασχοληθούν με δραστηριότητες μέσα στο σπίτι και να μην κάνουν άσκηση, τρέξιμο και παιχνίδι που προϋποθέτει τρέξιμο έξω.
Επιπροσθέτως, θα πρέπει να φροντίσουμε να πίνουμε πολύ νερό καθώς κατ' αυτό τον τρόπο «ξεπλένονται» τα τοξικά στοιχεία από τον οργανισμό μας, ενώ τα άτομα τα οποία λαμβάνουν κάποια αγωγή και κυρίως αγωγή για ρύθμιση άσθματος ή αγωγή για χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια θα πρέπει να συνεχίσουν να παίρνουν τα φάρμακα τους, να είναι σε διαρκή επικοινωνία με τον γιατρό τους μήπως χρειαστεί να τροποποιηθεί τόσο η συστηματική αγωγή που παίρνουνε καθημερινά όσο και η κατ’ επίκληση αγωγή δηλαδή η έξτρα δόση που λαμβάνουν όταν παρίσταται η ανάγκη να καταπολεμήσουν μία παροξυσμική κρίση.
Είναι ευνόητο όσοι σε τέτοιες συνθήκες ο οργανισμός των καπνιστών επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο και γι’ αυτό θα πρέπει να αποφεύγουμε εντελώς το κάπνισμα και σε κάθε περίπτωση να μην καπνίζουμε ποτέ σε εσωτερικούς χώρους. Αυτό ισχύει για το ίδιο το τσιγάρο όσο και για όλες τις εναλλακτικές μορφές καπνίσματος.
Η διατροφή παίζει κι αυτή ρόλο όταν ζούμε σε ένα ρυπογόνο περιβάλλον. Έρευνες που έχουνε γίνει για τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) δείχνουν ότι οι άνθρωποι οι οποίοι διατρέφονται με ένα μεσογειακό μοντέλο διατροφής και κυρίως με πολλά φρούτα και λαχανικά με έντονα χρώματα τα οποία είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες έχουν μειωμένη πιθανότητα επιδείνωσης της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας. Παράλληλα η αυξημένη πρόσληψη όλων αυτών των αντιοξειδωτικών ουσιών συμβάλλει στο να θωρακιστεί το ανοσοποιητικό σύστημα ενάντια στις βλάβες των ατμοσφαιρικών ρύπων.
